ورود ویروس، خروج شرکت‌های چند ملیتی

مونیکا مارک منبع: گاردین هنگامی که همسایه‌های شیخ کالون به ابولا مبتلا شدند، او احساس کرد خیلی خوش شانس است که در سلامت است و می‌تواند به مرزعه اش در عمق جنگل‌های سیرالئون رسیدگی کند. سپس یکی از بستگانش در اثر این بیماری جان باخت و کل خانواده کالون به مدت ۲۱ روز قرنطینه شدند. کالون می‌گوید:«به کارگران گفتم به اداره مزرعه ادامه دهند، اما آنها گفتند نمی‌خواهند با گرفتن پول از دست من به ابولا مبتلا شوند.»

در شرایطی که غلات مزرعه درحال فاسد شدن بود، کالون به همراه خانواده‌اش در ایوانی نشسته بود که توسط سربازان اعمال قرنطینه محاصره شده بود. این سربازان با دردسر چندانی رو به رو نبودند، زیرا همسایگان دیرین آنقدر ترسیده بودند که به آنجا نزدیک نمی‌شدند و چند مایل آن ‌طرف‌تر کل جامعه که نمی‌توانستند با یکدیگر معامله کنند، با فقدان نمک مواجه شده بودند.

کشاورزان روستایی همچون کالون که مزارع برنج، کاکائو و کاساو آنها نزدیک به نیمی از تولید ناخالص داخلی سیرالئون را تشکیل می‌دهند، بیشترین آسیب را از بزرگ ترین همه‌گیری ابولا درجهان دیده‌اند.

عواقب این مساله از این روستای دورافتاده به بازارهای مالی سرایت کرده و موجب عقب‌نشینی شرکت‌های چندملیتی شده است. پیش‌تر درآمد این شرکت‌ها رشد دو رقمی را به وجود آورده بود و به سیرالئون، لیبریا و گینه امکان داده بود اقتصادهای جنگ‌زده خود را بازسازی کنند.

از سوی دیگر، سه فصل رشد اقتصادی ۲۰ درصدی سال گذشته در سیرالئون از صنعت معدن ناشی شد. شرکت‌های خارجی همچون شرکت معدنی لندن، قصد داشتند طی یک دهه سودشان را سه برابر کنند. اما پس از آنکه شرکت معدنی لندن به دلیل بحران ابولا پیش‌بینی‌های سود خود را برای سال جاری کاهش داد، ارزش سهام این شرکت ۱۹ درصد سقوط کرد. اکنون این شرکت بریتانیایی برخی از کارکنان خود را از سیرالئون خارج کرده است. بانک‌های بازرگانی نیز به منظور به حداقل رساندن تماس با مشتریان، ساعات کاری را کاهش داده‌اند.

برنامه جهانی غذا با هزینه‌ای بالغ بر ۷۰میلیون دلار، فعالیت‌هایش را برای تامین غذای حدود یک میلیون نفر در گینه، لیبریا و سیرالئون افزایش داده است. براساس اعلام منابع سازمان ملل، سیرالئون درخواست بررسی افزایش قابل توجه تامین مواد غذایی را حتی برای مناطق قرنطینه نشده ارائه کرده است.

ابولا حتی کشورهای آفریقایی که سابقه مرگ در اثر این بیماری را نداشته‌اند و هزاران مایل از کشورهای درگیر، فاصله دارند، تحت تاثیر قرار داده است.

اجلاس‌های سرمایه‌گذاری در نامبیا که حدود ۳ هزار مایل از مرکز این همه‌گیری فاصله دارد، لغو شده‌اند و ورزشکاران اهل غرب آفریقا از شرکت در رقابت‌های ورزشی همچون المپیک جوانان محروم شده‌اند. شرکت هواپیمایی کره پروازهای خود را به کنیا لغو کرده است. این در شرایطی است که در این کشور هیچ گونه مورد ابتلا به ابولا گزارش نشده است.

دیوید مک لاچلان‌ کار، هماهنگ‌کننده کشوری سازمان ملل در حوزه سیرالئون، می‌گوید: «علاوه بر بحران سلامت باید همه ابعاد عواقب ناگوار این بیماری را در نظر بگیریم. بزرگ‌ترین نگرانی تاثیر بلندمدت بر آرمان توسعه است که به شدت به سرمایه‌گذاری خارجی و درآمدهای بالا وابسته است.»

مقامات این سه کشور، پیش بینی رشد اقتصادی را کاهش داده‌اند، زیرا بودجه بیشتری باید به مبارزه با این بیماری اختصاص داده شود. حتی قبل از اعمال قرنطینه، کولان مشکلاتی داشت. اعلام وضعیت فوق العاده به معنی ایجاد ده‌ها ایست بازرسی بین شهر کایلاهون در شرق و فریتون در فاصله هشت ساعتی آن بود. اومارو بری، تاجری که در خیابان‌های پایتخت سیرالئون گوشی‌های هوشمند می‌فروشد، می‌گوید با توجه به کاهش تردد کشاورزان، هزینه محصولات کشاورزی طی چند هفته به شدت افزایش یافته است. کسب و کار هم آسیب دیده است. او می‌گوید: «ما گوشی‌های گران‌قیمت می‌فروشیم و مشتریان اصلی ما خارجی‌ها هستند، اما اکنون همه آنها کشور را ترک کرده‌اند.»

شاید بزرگ‌ترین نشانه تشدید رخوت مالی، سکوت دلالان ارز بازار سیاه شهر فریتون باشد. در کشوری که بانک‌ها قادر نیستند تقاضا برای ارزهای احتیاطی را تامین کنند، فریادهای گوش خراش«دلار، پوند، یورو» دلالان مدت‌ها است که همه افراد از تجار خرد گرفته تا شرکت‌های چندملیتی را به خود جلب کرده و معیار قابل اعتمادی از سلامت مالی ارائه می‌دهد.

جان مریبا، دلال ارز، می‌گوید:«دیگر کسب و کاری وجود ندارد. معمولا مراجعه‌کنندگان بسیاری داشتم، اما الان ساعت ۳ بعدازظهر است و هنوز هیچ کس نیامده است. قبل از شیوع ابولا چنین اتفاقی امکان نداشت.» بسیاری از مشتریان او دلالانی بودند که کالاهای ارزان را از گینه خریداری می‌کردند و در سیرالئون می‌فروختند، اما پس از بسته شدن مرزها، تجارت بین کشوری متوقف شد. مریبا بیشتر از خود ابولا، نگران تصورات غلطی است که درباره آن وجود دارد. او می‌گوید:«ما شنیده‌ایم که حتی اگر ابولا داشته باشیم می‌توانیم کنار دیگران بنشینیم، فقط نباید آنها را لمس کنیم. بنابراین نمی‌دانم این همه آشفتگی برای چیست.» گرچه این ویروس باسرعت هولناکی قربانی می‌گیرد، اما تنها از طریق ورود مایعات بدن فرد مبتلا به غشاهای مخاطی بینی، چشم و دهان، منتقل می‌شود.

این در شرایطی است که نشانه‌های آشکار رکود پایتخت را آشفته کرده است. تنها رستوران سوشی فریتون، اکنون ساندویچ مرغ می‌فروشد، زیرا شرکت چینی تامین‌کننده ماهی این رستوران، تعطیل شده است. در یک هتل محبوب نیز از ۳۴ اتاق، تنها هشت اتاق پر شده است.

از سوی دیگر، شرکت‌های هواپیمایی بریتیش ایرویز و کنیا ایرویز پروازهایشان را به سیرالئون و لیبریا لغو کرده‌اند. شرکت هواپیمایی ایرفرانس نیز به توصیه دولت فرانسه پرواز به سیرالئون را متوقف کرده است.

مک لاچلان-کار از سازمان ملل، می‌گوید: «باید به شدت کار کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که اقتصاد آسیب‌های جبران‌ناپذیری نمی‌بیند. وقتی می‌توان برای اطمینان حاصل کردن از شیوع نیافتن این بیماری اقدامات مناسبی انجام داد، به نفع شرکت‌ها نیست که فعالیت‌هایشان را متوقف کنند. تعطیلی شرکت‌ها نه تنها موجب انزوای بیشتر می‌شود، بلکه این تصور را به وجود می‌آورد که کشور در بحران است.»