استراتژی‌های برتر اتاق بازرگانی

محمدمهدی راسخ رئیس کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق بازرگانی تهران در آستانه انتخابات اتاق بازرگانی فراخوانی اعلام شده که اتاق بازرگانی ایده‌آل چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد. بهتر است قبل از پاسخ به سوال مطرح شده، نگاهی به قانون اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و سایر قوانین مرتبط داشته باشیم تا ببینیم که ماموریت و وظایف اتاق‌های بازرگانی چیست؟ موارد زیر را می‌توان از قوانین مورد اشاره فوق استنباط کرد: کمک به فراهم کردن موجبات رشد و توسعه اقتصادی کشور، تبادل افکار و بیان آرا و عقاید مدیران صنعتی، معدنی، کشاورزی و بازرگانی، ایجاد هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع، معادن و کشاورزی در اجرای قوانین مربوطه، ارائه نظر مشورتی در مورد مسائل اقتصادی کشور به قوای سه گانه، همکاری با دستگاه‌های اجرایی و سایر مراجع ذی‌ربط به منظور اجرای قوانین و مقررات مربوطه به اتاق، تشکیل نمایشگاه‌های تخصصی و بازرگانی داخلی و خارجی، کوشش در راه شناسایی بازار کالاهای صادراتی ایران، تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاری داخلی در امور تولیدی بالاخص تولید کالاهای صادراتی، تلاش برای بررسی و حکمیت در مورد مسائل بازرگانی داخلی و خارجی اعضا، برگزاری دوره‌های آموزشی در رشته‌های مختلف اقتصادی، صدور اسنادی که براساس قانون به عهده اتاق بازرگانی است، تلاش برای بهبود محیط کسب‌وکار کشور و تلاش در جهت توسعه و ترویج کارآفرینی در کشور. به‌طور یقین اتاقی که بخواهد به ماموریت‌ها و وظایف خود به‌طور مطلوب عمل کند، باید دارای برنامه استراتژیک باشد و به منظور هر چه توانمندتر ساختن مستمر خود تلاش کند تا در جایگاه رفیع مورد انتظار و در راستای ماموریت و چشم‌انداز خود به منظور تحقق اهداف بلندمدت گام بردارد. در این رابطه ضرورت دارد نگاه ویژه‌ای به اتاق‌های سایر کشورها داشته باشیم، به‌خصوص آنکه جهان امروز جهان مشارکت‌ها و حضور گسترده مردم، به‌ویژه تشکل‌ها در کلیه عرصه‌ها مخصوصا در پهنه اقتصاد است.

با بررسی جمیع جهات اتاق مطلوب اتاقی است که موارد ذیل را به‌عنوان ماموریت خود تلقی کند: تلاش پیگیر برای آزادسازی اقتصادی به‌ویژه اجرای تکامل سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و قانون اصل ۴۴؛ کمک به توانمندسازی و ارتقای نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور؛ زمینه‌سازی لازم برای توسعه و رشد کارآفرینی؛ حمایت از بخش خصوصی به‌ویژه اعضای اتاق؛ تلاش برای ترویج کسب‌وکار مسوولانه یا مسوولیت‌های اجتماعی در بین اعضا.

اما اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که «ما می‌خواهیم چه بشویم» لازم است چشم‌اندازی که اهداف بلندمدت اتاق را مشخص می‌سازد، تدوین کنیم. در این راستا و با توجه به دوره چهار ساله فعالیت اتاق می‌توان چشم‌انداز اتاق را چنین بیان کرد: اتاق به‌عنوان سازمانی مردم نهاد، با هم‌اندیشی و همکاری صمیمانه اعضایش و تشکل‌ها، چنان کارآمد و اثربخش در صحنه اقتصاد کشور ایفای نقش خواهد کرد که در پایان دوره بعد شاهد دستاوردهای زیر باشد: ۱- همه اعضا در فضای رقابتی، روان و امن، کسب‌وکار پر رونقی داشته باشند. ۲- اتاق در عرصه‌های حساس سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی حضور فعال و اثربخش داشته باشد. ۳- نقش اتاق در بسترسازی رشد و توسعه اقتصادی کشور و بهبود رفاه جامعه پر رنگ باشد. ۴- اعضای اتاق با بازار جهانی تعامل سازنده‌ای داشته باشند. ۵- همه اعضا به‌ویژه کارآفرینان اتاق را خانه خود بدانند. ۶- اعضا به مسوولیت‌های اجتماعی خودآگاه باشند و عمل کنند. و در نهایت اتاق در افق چشم‌انداز این دوره (سال ۹۷-۹۴) اهداف کلی زیر را پیگیری می‌کند: ۱- افزایش مستمر تعداد اعضای اتاق ۲- توان‌افزایی و ارتقای سطح آموزش اعضا در جهت رونق بخشیدن بر کسب‌وکار آنها ۳- ارتباط سازنده با تشکل‌های اقتصادی ۴- توانمندسازی تشکل‌های اقتصادی کشور ۵- تلاش برای بهبود محیط کسب‌وکار ۶- توسعه نهادینه حضور در مراجع سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی کشور ۷- انتقال دیدگاه‌های فعالان اقتصادی به مسوولان سه قوه ۸- توسعه، ایجاد تنوع و روان‌سازی خدمات اتاق ۹- توسعه و تحکیم ارتباط با اتاق‌های سایر کشورها ۱۰- سازماندهی کارآمد و توسعه منابع انسانی براساس چشم‌انداز ۱۱- توسعه و تقویت امور زنان و جوانان بازرگان و کارآفرین ۱۲- توسعه اجرایی کردن مسوولیت‌های اجتماعی توسط اعضای اتاق. با توجه به آنچه در حوزه ماموریت، چشم‌انداز و اهداف کلی اتاق گفته شده، می‌توان استراتژی‌های ذیل را به‌عنوان «استراتژی‌های برتر» اتاق تدوین کرد: ۱- راه‌حل‌جویی مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی موثر به فعالیت‌های بخش خصوصی ۲- کمک به اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی با استفاده از امکانات مشاوره‌های عالی و ظرفیت بالای کمیسیون‌های تخصصی اتاق و توانایی‌های تشکل‌های اقتصادی کشور ۳- ارتقای جایگاه اتاق در مراجع تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ۴- تجدید ساختار و طراحی تشکیلات مناسب و جذب نیروی انسانی متخصص در راستای اجرای استراتژی‌های جدید ۵ - توسعه سیستم‌های نوین مدیریتی، به‌ویژه مدیریت دانش، فناوری اطلاعات و ارتباطات ۶- ایجاد هم‌صدایی و تعامل سازنده بین اعضای اتاق، هیات نمایندگان و سایر مسوولان اتاق ۷- توسعه ارتباطات داخلی و بین‌المللی اتاق ۸- پیشبرد امور مربوط به جوانان و زنان بازرگان و کارآفرین ۹- توسعه ارتباط موثر و منظم با اعضا ۱۰- ارتباط مناسب با رسانه‌های جمعی ۱۱- توسعه و ترویج مسوولیت‌های اجتماعی اعضا. در انتها به‌طور یقین سوال خواهد شد که برای داشتن اتاقی با ویژگی‌های فوق که دارای ماموریت چشم‌انداز و اهداف کلان و استراتژی باشد، چه افرادی با چه ویژگی‌هایی باید به‌عنوان هیات نمایندگان اتاق انتخاب شوند که پاسخ به این سوال را به فرصتی دیگر می‌سپاریم.