راهکارهای توسعه جغرافیای تجارت

سردار خالدی: مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در حالی با وجود اختلافات کلی، از سوی دو طرف به‌طور جدی پیگیری می‌شود که یکی از موضوعات اساسی در حوزه تجارت این است که درصورت حصول نتیجه نهایی مذاکرات، بخش خصوصی کشور با محوریت توسعه روابط تجاری و بازرگانی چگونه برنامه‌ریزی خواهد کرد. در این باره به سراغ برخی از روسای اتاق‌های بازرگانی کشور رفته‌ایم تا نظر آنها را جویا شویم؛ برخی از اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» معتقدند در شرایط فعلی دغدغه اصلی تنها این است که تحریم‌ها برداشته شود. به گفته آنان قبل از برنامه‌ریزی، باید مقدماتی آماده شود که مهم‌ترین آنها «حذف قوانین مخل کسب‌و‌کار» و «برگزاری جلسات هماهنگ‌کننده بین دولت و بخش خصوصی» اعلام شده است. «تحلیل همه‌جانبه» و «صبر و حوصله در برنامه‌ریزی برای دوری از شتابزدگی» از دیگر توصیه‌هایی بوده که بخش خصوصی نسبت به توسعه روابط تجاری و بازرگانی بر آنهاتاکید کرده است. البته همگی آنها متفق‌القولند که بخش خصوصی برای انجام هر کاری آمادگی دارد.

گرفتار شتاب‌زدگی نشویم

عبدالرحمان سلیمانی مقدم، رئیس اتاق اهواز و عضو هیات رئیسه اتاق ایران درباره برنامه‌ریزی‌های بخش خصوصی پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات با رویکرد توسعه روابط تجاری اظهار می‌کند: گشایش‌هایی که از ناحیه برداشته شدن تحریم‌ها و مذاکرات هسته‌ای صورت می‌گیرد، بسیار حائز اهمیت است و آنچه در شرایط فعلی قبل از هرگونه برنامه‌ریزی مهم است اینکه بخش خصوصی بدون اینکه در تله بیفتد، خود را برای فضای بعد از لغو تحریم‌ها آماده کند. به گفته سلیمانی، رقبای خارجی بعد از حصول گشایش‌ها آنقدر توانمند هستند که از فرصت ایجاد شده بیشترین استفاده را خواهند کرد. این در حالی است که در داخل کشور خیلی برنامه‌ریزی‌های کمتری انجام شده و از این لحاظ ضرورت آمادگی برای آن شرایط و برنامه‌ریزی احساس می‌شود. رئیس اتاق اهواز تاکید می‌کند: برنامه‌ریزی‌ها هم مطمئنا باید هدفمند و توام با صبر و حوصله باشد تا گرفتار شتاب‌زدگی نشویم.

هدف فعلی، برداشتن تحریم‌ها

خسرو کسائیان، رئیس اتاق بازرگانی اصفهان درباره برنامه‌ریزی‌های بخش خصوصی بعد از به نتیجه رسیدن مذاکرات می‌گوید: یکی از مهم‌ترین پارامترهایی که در اقتصاد ما در شرایط فعلی بسیار اثرگذار است و البته در برنامه‌ریزی‌های بخش خصوصی نیز به آن توجه می‌شود، برداشته شدن تحریم‌ها است.

کسائیان معتقد است بخش خصوصی در شرایطی می‌تواند برنامه‌ریزی اصولی داشته باشد که دولتمردان با در نظر گرفتن حفظ منافع ملی درصدد لغو تحریم‌ها باشند تا بعد از آن با اصلاح رویکرد و سیاست‌گذاری‌های موجود براساس اسناد بالادستی حرکت به سمت اقتصاد آزاد باشد؛ در آن صورت می‌توان انتظار برنامه‌های طولانی مدت از طرف بخش خصوصی را داشت.

رئیس اتاق اصفهان بر این باور است که توافق عملی و نهایی دو طرف در مذاکرات هسته‌ای یک روند طولانی مدت خواهد بود و یک کار یک شبه نیست، بلکه تنها در صورتی می‌توان تحولاتی در برنامه‌ریزی‌ها صورت داد که به سمت حل مساله پیش رویم.

به گفته کسائیان، در صورت حصول نتیجه مثبت، راهکارهای عملی ملموس‌تری از سوی بخش خصوصی ارائه می‌شود.

آمادگی بخش خصوصی برای برنامه‌ریزی

فریدون فرقانی، رئیس اتاق شیراز معتقد است نگاه بخش خصوصی به توافقات نهایی مذاکرات هسته‌ای است، زیرا از ناحیه تحریم‌ها بخش خصوصی بسیار متضرر شده و اعتباراتی که بخش خصوصی از این محل از دست داده، چشمگیر است.

فرقانی در این باره می‌گوید: برای اینکه اعتبارات ارزی بخش خصوصی تجدید شود، نیاز به زمان و اعتمادسازی مجدد داریم. این در حالی است که اگر گشایش‌های ارزی از ناحیه توافق نهایی مذاکرات هسته‌ای ایجاد و تحریم‌ها برداشته شود، چه بسا بخش خصوصی در برنامه‌ریزی‌های مربوط به توسعه تجاری آنها را دخالت دهد؛ اما در مجموع در شرایط فعلی تنها آمادگی دارد که مقدمات برنامه‌ریزی برای هرگونه توسعه روابط تجاری و بازرگانی را فراهم کند.

برنامه‌ریزی نیازمند تحلیل همه‌جانبه

حسین پیرموذن، رئیس اتاق بازرگانی اردبیل تصریح می‌کند: بخش خصوصی ایران در همین مدت کم توانست مقوله «دیپلماسی اقتصادی» را فعال کند و تجار و صنعتگران در طول ۶ ماه گذشته با وجود تعلیق موقت تحریم‌ها، بسیار هوشمندانه حرکت رو به جلویی براساس خواسته‌های مردم داشتند.

پیرموذن در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: متاسفانه در مقوله توسعه روابط تجاری و بازرگانی آمار مطلوب و مناسب نیست و کارنامه ما با وجود فعال شدن دیپلماسی اقتصادی در ۶ ماه گذشته هنوز قابل قبول نیست، به همین دلیل برنامه‌ریزی در این حوزه نیز نیازمند و منوط به یک تحلیل همه‌جانبه از وضعیت بعد از توافق نهایی است.

به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، مشکل عمده ای که برنامه‌ریزی‌ها برای بخش خصوصی را در همه حوزه‌ها مشکل کرده، باقی ماندن سختگیری‌ها و محدودیت‌ها در نقل‌و‌انتقالات پولی و بانکی چه در داخل و چه در خارج بوده است.

قوانین مزاحم از بین رود

کیوان کاشفی، رئیس اتاق کرمانشاه بر این باور است در صورتی که مذاکرات به نتیجه مطلوب برسد، بخش خصوصی افق‌های جدیدی را پیش روی اقتصاد کشور ترسیم خواهد کرد.

کاشفی تصریح می‌کند: بخش خصوصی برای هر گونه توسعه روابط تجاری بارها اعلام آمادگی کرده است و در صورت حصول نتیجه، برنامه‌ریزی‌های در نظر گرفته خود را عملی خواهد کرد. وی با اشاره به مشکلات فعلی همچون سختگیری‌ها در نقل و انتقالات پولی، اظهار می‌کند: متاسفانه در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی کمتر برنامه‌ریزی شده است و در فضای جدید نیز برنامه‌ریزی جدی وجود ندارد. این در حالی است که به گفته کاشفی، برای حل این مساله قبل از هر چیز باید کمیته‌های مختلفی شکل بگیرد تا سختگیری‌ها و بوروکراسی اداری (قوانین مزاحم برای کسب‌و‌کار) برای حضور سرمایه‌گذار خارجی از بین رود و آن وقت می‌توان شاهد تحقق برنامه‌های عملی بخش خصوصی بود.

وی در پایان واگذاری مراکز جذب سرمایه‌گذاری در استان‌ها به بخش خصوصی را از پیشنهادهایی می‌داند که می‌تواند سرمایه‌گذار خارجی را برای حضور بیشتر در کشور ترغیب کند؛ زیرا بخش خصوصی کشور همواره نشان داده ظرفیت افزایش توسعه روابط تجاری را به شکل بالقوه در درون خود دارد.

جلسات بخش خصوصی و دولت

شعبان فروتن، رئیس اتاق ایلام نیز معتقد است بخش خصوصی درباره کلیات توسعه روابط تجاری و بازرگانی همواره آماده بوده و عملکرد ۶ ماه اخیر نیز نشان از آن دارد که بخش خصوصی در این باره پیگیر بوده و در صورتی که فرصت‌های دیگری فراهم شود، می‌تواند به دستاوردهای بیشتری دست یابد. فروتن می‌گوید: برای اینکه در چگونگی برنامه‌ریزی‌ها وارد جزئیات شویم باید تصمیم‌گیرندگان بخش خصوصی با بخش دولتی هماهنگی‌هایی را به انجام برسانند و البته در این باره باید جلساتی نیز بعد از توافق نهایی صورت بگیرد؛ زیرا بدون هماهنگی بخش خصوصی و بخش دولتی ممکن است سیاست‌گذاری‌ها و حرکت‌ها همسو نباشند و در نهایت دستاوردی نیز به دست نیاید.