بخش خصوصی: در انتخاب صادرکنندگان خوشنام رانت ایجاد نشود

گروه بازرگانی- پس از گذشت ۶ ماه از سال حمایت از تولید ملی، گمرک بسته‌ای برای حمایت از فعالان اقتصادی تهیه کرده است. بر اساس این بسته که «خوشنام‌ها» را شامل می‌شود، واردکنندگان و صادرکنندگان برگزیده می‌توانند از تسهیلات ویژه‌ای برای ترخیص سریع و انجام امور گمرکی با حداقل حقوق گمرکی استفاده کنند؛ اما این در حالی است که برخی از فعالان اقتصادی نسبت به تاثیراجرای بسته‌های حمایتی این‌چنینی بر ایجاد دوگانگی بین بازرگانان و در نتیجه کاهش رقابت‌پذیری در بازار ابراز نگرانی می‌کنند.

روز گذشته بهزاد شیری، معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک اعلام کرد: به ‌منظور استفاده حداکثری از توان داخلی و شبکه گمرک جمهوری اسلامی ایران، بسته ویژه حمایت از فعالان اقتصادی در حوزه تجارت خارجی تدوین و اجرا می‌شود. به گفته شیری گمرک امسال، در راستای حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی اقدام به طراحی و تدوین بسته‌های حمایت از تولید و پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا و تخلفات گمرکی کرده است و به‌منظور استفاده حداکثری از توان داخلی و شبکه گمرک جمهوری اسلامی ایران، برنامه تکمیلی حمایت از تجارت خارجی فعالان اقتصادی خوشنام را به‌صورت بسته ویژه تدوین و اجرا می‌کند.

آن طور که این مقام مسوول می‌گوید: تسهیلات ویژه فعالان اقتصادی خوشنام در حوزه تجارت خارجی شامل ترخیص کالا بدون انجام تشریفات ارزیابی (به استثنای کالاهای مشمول کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر بازل و...)، انجام تمام امور اداری و تشریفات گمرکی خارج از نوبت در گمرک‌های اجرایی کشور، ترخیص کالا به صورت نسیه (حداکثر تا ۵۰ درصد ارزش کالا)، اخذ ضمانت‌نامه گمرکی برای ترخیص کالا با سررسید بیش از ۲ ماه نسبت به شرایط معمول و متعارف، اولویت در ایجاد انبار و گمرک اختصاصی، اخذ تضمین بیمه‌ای برای سایر رویه‌ها، نظیر ورود موقت کالا و خودرو، ترانزیت، انبار اختصاصی با حداقل مبلغ تضمین تعیین شده در قانون و پذیرش اظهارنامه با حداقل اسناد و اطلاعات وفق ماده ۴۲ قانون امور گمرکی (مصوب ۱۳۹۰) خواهد بود. معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک تاکید کرد: در شناسایی فعالان اقتصادی خوشنام حوزه خارجی ۷ معیار مدنظر قرار می‌گیرد. او افزود: این معیارها شامل نداشتن سابقه در زمینه جعل اسناد گمرکی، قاچاق، کم‌اظهاری در ارزش، تعهدات و تضامین ایفا نشده، ورشکستگی به تقصیر، تقلب و سابقه موثر کیفری در زمینه تقلب تجاری است.

نحوه ثبت‌نام برای دریافت تسهیلات

معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک در مورد نحوه ثبت‌نام متقاضیان استفاده از بسته حمایت گمرک گفت: با توجه به اینکه در این بسته تسهیلات ویژه‌ای برای فعالان اقتصادی خوشنام در حوزه تجارت خارجی پیش‌بینی شده است، تمام فعالان اقتصادی این حوزه می‌توانند با مراجعه به سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران به نشانی www.irica.gov.ir نسبت به ثبت‌نام الکترونیکی اقدام کنند تا اقدامات مقتضی پس از خوداظهاری ذی‌نفعان صورت گیرد و از تسهیلات ویژه‌ای که برای این دسته از فعالان اقتصادی در نظر گرفته شده بهره‌مند شوند.

انتخاب خوشنام‌ها سلیقه‌ای نباشد

با وجودی که معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک از تسهیلات ویژه برای فعالان اقتصادی خبر می‌دهد و ارائه این حمایت‌ها را موجب حمایت از تولید ملی ارزیابی می‌کند، اما برخی از فعالان اقتصادی انتقادهایی را نسبت به نحوه انتخاب بازرگانان خوشنام مطرح می‌کنند. به گفته حمید عدالتیان که پیش از این نیز بارها نسبت به انتخاب سلیقه‌ای «خوشنام‌ها» انتقاد کرده بود، در این مورد می‌گوید: از دوسال گذشته تاکنون بحث انتخاب صادرکنندگان خوشنام مطرح بوده وحرف و حدیث‌های زیادی را به دنبال آورد.

آن طور که عدالتیان به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: پیش از این قرار بود کارت‌های بازرگانی رتبه‌بندی شود و صادرکنندگان و واردکنندگان نیز براساس کارت‌های بازرگانی‌شان از تسهیلات احتمالی بهره‌مند شوند؛ اما این کار انجام نشد. البته عدالتیان از طرحی که بر اساس آن صادرکنندگان خوشنام بتوانند راحت تر فعالیت کنند و در نتیجه امور اقتصادی نیز نظم بیشتری پیدا کند، استقبال می‌کند؛ اما در عین حال می‌گوید: چنین طرح‌هایی اگر به درستی اجرا نشود، از یک سو موجب ایجاد رانت و مزایای ویژه برای گروهی خاص می‌کند، از سوی دیگر رقابت را در بازار کمرنگ می‌کند. عضو هیات نمایندگان اتاق‌‌ تهران همچنین هشدار می‌دهد حمایت‌های اینچنینی می‌تواند به بنگاه‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط آسیب وارد کند. او می‌گوید: رتبه‌بندی بازر گانان باید به گونه‌ای باشد که افرادی که تازه وارد عرصه تجارت می‌شوند نیز بتوانند به کار ادامه دهند و در کنار بزرگان دچار مشکل نشوند. او با این توضیحات به مشکلات تعیین صادرکنندگان خوشنام اشاره می‌کند و با بیان اینکه در حال حاضر در انتخاب فعالان اقتصادی خوشنام نقصان‌هایی وجود دارد، می‌گوید: در حال حاضر برای انتخاب صادرکنندگان خوشنام نه تنها با اتاق بازرگانی مشورت نمی‌شود؛ بلکه دستگاه‌های دولتی نیز با هم هماهنگ نیستند. عضو اتاق بازرگانی تهران معتقد است: در این شرایط این نگرانی وجود دارد که با ایجاد فعالان اقتصادی درجه یک و دو از یک سو عده‌ای از مزایای نامحدود بهره‌مند و از سوی دیگر، تاجرانی نیز در ادامه فعالیت خود دچار مشکل شوند. عدالتیان نتیجه می‌گیرد با این اوصاف، باید در اجرای بسته حمایتی از فعالان اقتصادی و تعیین فهرست بازرگانان خوشنام احتیاط‌هایی در نظر گرفته شود.