انتقاد دوباره به مدیریت واردات
تحلیل‌های متفاوت از دلایل گرانی
گروه بازرگانی- عامل اصلی گرانی‌ها چیست؟ برخی می‌گویند رانت‌های پشت پرده و برخی دیگر حبس کالا در گمرکات را مهم‌ترین دلیل بر هم خوردن توازن بازار می‌دانند. همچنان که گرانی‌ها در بازار گوشت و مرغ جولان می‌دهد و در مقابل راهکارهای کاهش قیمت‌ها هم به نتیجه نمی رسد هر روز نیز اظهارنظر جدیدی در مورد دلایل گرانی‌ها شنیده می‌شود. روز گذشته در دو تحلیل متفاوت، به مدیریت واردات در کشور انتقاد شد و «انحصار در واردات» و همچنین تعلل در ترخیص کالا به عنوان دو عامل اصلی و البته مرتبط با هم در مورد گرانی گوشت مطرح شدند.
البته پیش از این نیز همواره انتقادهایی به وضعیت واردات مطرح بود. حتی در برنامه‌های کلان نیز به موازات هدف‌گذاری برای افزایش صادرات طرح‌هایی نیز برای کاهش واردات در نظر گرفته شده است و در این راستا کاهش میزان واردات همواره به عنوان « خبر خوش» از سوی مسوولان اعلام می‌شود، اما بحث انتقاد به واردات هر از گاهی در دوران «گرانی» در حالی شدت می‌گیرد و حتی عامل اصلی افزایش قیمت‌ها عنوان می‌شود که در مقابل این نظر بسیاری از کارشناسان و حتی مسوولان تجارت خارجی کشور نیز با تاکید بر دوطرفه بودن جاده تجارت خارجی بر تقویت روابط تجاری در دو حوزه صادرات و واردات تاکید می‌کنند.
روند توسعه تجارت خارجی کشور نیز طی سال‌های مختلف نشانگر همین موضوع است؛ ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان نفت جهان، واردات متقابل از کشورهای خریدار نفت را به عنوان یکی از سیاست‌های حفظ بازارها در دستور کار دارد. به طور مثال به تازگی نیز به دنبال بروز برخی مشکلات ناشی از محدودیت صادرات، از یک سو صادرات نفت به کره جنوبی و از سوی دیگر واردات کالاهای مهمی همچون خودرو و لوازم صوتی و الکترونیکی به موازات هم در محافل رسمی در محافل کارشناسی و خبری مطرح است. در این شرایط و در حالی که کارشناسان بر دو طرفه بودن تجارت تاکید می‌کنند و همچنین نیاز به واردات بسیاری از کالاهای اساسی از جمله گوشت مورد تاکید مسوولان است بحث بر سر واردات انحصاری، موضوع گرانی‌ها را با ابعاد جدیدی روبه‌رو کرده است. این بار میرقاسم مومنی، رییس انجمن دوستی ایران و برزیل با صراحت به «دست‌های پنهان» در واردات اشاره کرد و این موضوع را مانعی بر سر ارزان شدن قیمت گوشت عنوان کرد. مومنی ضمن تشریح چگونگی تاثیر تجارت و واردات بر بر هم خوردن تعادل بازار به سودهای ۷۰۰ تا۸۰۰ میلیون دلاری برخی از واردکنندگان نیز اشاره کرد و گفت: مسوولیت واردات گوشت را ۵ نفر که خودشان وارد‌کننده هستند به عهده دارند که در چنین شرایطی وضعیت مونوپلی در واردات گوشت ایجاد کرده و اجازه نمی‌دهند افراد دیگری به پروسه واردات گوشت از برزیل وارد شوند. به گفته او در حال حاضر تیمی در سه بخش «برزیل»، «ایران» و «دولتی‌ها» به عنوان سه گزینه، گوشت کشور شامل تولید، واردات، انتقال و توزیع را مدیریت می‌کنند، اما یک سری ارتباطات نامرئی هم بین این سه بخش ایجاد شده که تلاش آنها در جهت منافع خودشان است نه منافع مردم. او با این توضیحات نتیجه گرفت : در این شرایط بازار بدون رقابت مانده و گوشتی که از برزیل وارد کشور می‌شود، نسبت به کشورهای دیگر ۲ هزار و ۳۰۰ دلار گران‌تر است؛ چرا که همواره افرادی هستند که برای اینکه منافعشان به خطر نیفتد، اجازه پایین آمدن قیمت گوشت را نمی‌دهند.
رییس انجمن دوستی ایران و برزیل بحث بر سر انحصار در واردات و تاثیر واردات بی‌رویه بر افزایش قیمت‌ها را به نهاده‌های دامی نیز گسترش داد و گفت: برای تامین خوراک دام و طیور نیز به دلیل ظرفیت‌هایی که در این کشور وجود دارد امکان تبادل و واردات خوراک هست، اما واردات این نوع نهاده‌ها هم به صورت انحصاری و مونوپلی صورت می‌گیرد.
توضیحات مومنی در مورد مشکل بر سر واردات نهاده‌ها در حالی است که طی چند ماه گذشته «کمبود نهاده‌های دامی» از سوی مسوولان عامل اصلی افزایش قیمت مرغ مطرح می‌شده است. در اظهار نظری مشابه ارسلان فتحی‌پور، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به طور تلویحی به برخی دیگر از مشکلات واردات اشاره کرد و عامل اصلی گران شدن گوشت و مرغ را عدم صدور مجوز برای ترخیص حدود ۹۶ هزار تن کالا از گمرک دانست. فتحی پور در مورد گرانی اخیر کالاهای اساسی از جمله گوشت و مرغ در بازار به «مهر» گفت: متاسفانه در حال حاضر در حدود ۹۶ هزار تن کالا که بخش اعظمی از آن را کالاهای اساسی مانند نهاده‌های دام و طیور تشکیل می‌دهند، در گمرکات کشور دپو شده است و اجازه ترخیص به آنها داده نمی‌شود.
او با این توضیح تصریح کرد: در صورتی که این کالاها وارد بازار شوند شاهد کاهش چشمگیر قیمت کالاها در بازار خواهیم بود. به هر حال بحث در مورد واردات بی‌رویه و رانت‌های موجود در این زمینه این روزها تا آنجا شدت گرفته که حتی یکی از نمایندگان مجلس در اظهاراتی نه چندان شفاف به فعالیت «سلطان گوشت» در کشور نیز اشاره کرده است.
اما این در حالی است که پیش از این مشکلات تنظیم بازار و «واسطه گری» در نظام توزیع به عنوان عوامل اصلی گرانی‌های دوره‌ای مطرح می‌شدند. در زمان افزایش قیمت بی‌سابقه تخم‌مرغ که از شهریور تا دی ماه سال گذشته بازار را با التهاب مواجه کرده بود اغلب مسوولان از دست‌های پشت پرده «احتکار» سخن به میان می‌آوردند و واسطه‌های نظام توزیع را بر هم زننده اصلی تعادل بازار می‌دانستند.
البته در این میان همچنان تعرفه‌های نامناسب و مشکلات تامین ارز واردات نیز از جمله عواملی هستند که تامین کالاهای وارداتی را با دست‌اندازهایی مواجه کرده‌اند.
ارسال نظر