گزارش تحلیلی - چشم‌انداز کشاورزی در سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۱۰
رونق پس از شوک‌های بزرگ
از آنجایی که این دو با هم بخش مهمی (اگر نگوییم تمامی) از غذا و کشاورزی جهان را مدیریت و رهبری می‌کنند همواره در سیاست‌گذاری‌های کلان این بخش تاثیر انکارناپذیری در میان کشورهای مختلف جهان گذاشته‌اند. از این‌رو اطلاع از گزارش اخیر آنها که افق کشاورزی جهان را در دهه پیش‌رو بررسی کرده است می‌تواند برای وابستگان این بخش خالی از لطف نباشد. در سلسله گزارش‌هایی که قسمت اول آن در ادامه می‌آید سعی شده است با مبنا قرار دادن این گزارش، سایر عوامل تعیین کننده در کشاورزی جهان تا حد ممکن تبیین شده و تحلیلی کلی از وضعیت پیش‌رو ارائه شود. کشاورزی در سال‌های اخیر چندین شوک بزرگ را تجربه کرده است. مهم‌ترین عوامل قابل ذکر در ایجاد این شوک‌هاشامل قیمت‌های بی‌سابقه نفت خام، صعود و نزول ناگهانی قیمت‌های کالاها، نگرانی در زمینه به خطر افتادن امنیت غذایی و در نتیجه آنها ایجاد محدودیت‌های مختلف در زمینه تجارت و داد و ستد بوده است، البته اگر به جدی ترین رکود اقتصادی جهان در دهه ۳۰ میلادی اشاره‌ای نکنیم. بیشترین آثار منفی این شوک‌ها در بخش کشاورزی بر معیشت و غذای فقرا و مناطق فقرزده بوده است. آمار گرسنگان جهان بیش از ۱ میلیارد نفر
تخمین زده می‌شود، تعداد گرسنگان نیازمند به حداقل یک وعده غذا در روز برای سیرکردن شکم خود بازهم افزایش یافته است. کشاورزی به خصوص در منطقه OECD، (با بهره جستن از ذخائر انباری کافی در مواقع رشد بیش از اندازه قیمت به‌رغم تداوم رشد فزاینده نیاز مصرف‌کنندگان) با وجود نوسانات در روند مصرف در دوره رکود توانسته است از خود انعطاف‌پذیری خوبی به نمایش بگذارد.
در سال 2010، تا حدودی وضعیت عادی به بسیاری از بازارها در سطح جهان بازگشته است و بررسی آمار و ارقام تولید و مصرف نمایانگر نزدیک‌تر شدن آمار تولیدات به رکورد تاریخی تولید و مهم‌تر از همه افزایش تقاضای مصرف‌کنندگان می‌باشد. هنوز هم، بسیاری از دولت‌ها از احتمال تکرار شوک‌های شدید و ناگهانی در فاکتور‌های کلیدی نظیر قیمت سوخت، نرخ مبادله ارز، یا عملکرد نمایه‌های اقتصاد کلان در کشورها و مناطق کلیدی جهان و همچنین تاثیرات اینگونه شوک‌ها بر ایجاد تنش در بازارهای جهانی نگران هستند.
بازارهای جهانی در یک نگاه
شرایط اقتصاد کلان که در آن افق محصولات کشاورزی تولیدی انجام پذیرفته است از شرایط تولید همین محصولات در چشم‌انداز سال 2009 بسیار روشن‌تر می‌باشد که نشان‌دهنده آغاز بهبود اوضاع اقتصادی جهان در اواخر 2009سال و همین طور یک انتقال کند در جهت رشد پایدارتر و غیر تورمی در آینده می‌باشد. بهبود با دو شتاب متفاوت برای کشورهای رشد یافته و در حال رشد جریان می‌یابد. رشد کندتر و لرزان‌تر برای بسیاری از کشورهای منطقه OECD با جمعیت بیکار فراوان از یک سو، و از سوی دیگر رشد مطمئن‌تر و بهبود سریع‌تر در کشورهای بزرگ در حال توسعه که با روند آرامی به سایر کشورهای در حال توسعه نیز گسترش می‌یابد و به رشد درآمد در آنها کمک می‌کند. قیمت‌های بالای سوخت بازگشته‌اند و به عنوان یکی از ویژگی‌های ماندگار در این چشم‌انداز مفروض می‌باشند. افزایش بیشتر قیمت نفت خام می‌تواند سبب افزایش هزینه‌های ثابت(سوخت مصرفی جهت تولید) و متغیر شده، بر ذخایر محصولات، قیمت محصولات و داد و ستد محصولات تولید شده تاثیر منفی می‌گذارد. افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی (علی‌الخصوص نفت خام) باعث بالا رفتن تقاضای دولت‌ها به مواد اولیه کشاورزی جهت تولید سوخت زیستی می‌شود.
مبنای قیمت‌های اقلام کشاورزی (به خصوص در مناطقی که میزان مصرف سوخت برای تولید محصول به علت پایین‌تر بودن راندمان بالاتر است) به شکل فزاینده‌ای ساختار هزینه بالاتری شکل خواهد داد. انتظار می‌رود تولیدات کشاورزی در سطح جهان در دهه پیش‌رو با رشد آرام‌تری نسبت به دهه قبل همراه شوند. با این‌حال پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در صورت عدم وقوع رخدادهای غیرمنتظره، رشد تولید همراستا با نیاز جهان به غذا تا سال 2050 حدود 70 درصد رشد خواهد داشت. به‌طور سرانه، رشد تولید در کشورهای کمتر توسعه یافته در تقلای ماندن در سطح نرخ رشد صعودی پرشتاب جمعیت آنها خواهد بود. در واقع رشد در مناطق مختلف کره زمین با آهنگ متفاوتی رخ خواهد داد. در این زمینه کشورهای آمریکای جنوبی و اروپای شرقی پیشتاز بوده و به دنبال آنها و با آهنگ آرام‌تری تعدادی از کشورهای آسیایی قرار خواهند گرفت.
ترجمه و تلخیص: کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق ایران
ارسال نظر