ثبات نرخ ارز قابل دوام نیست

رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی معتقد است: ثبات نرخ ارز با توجه به تورم دو رقمی در داخل کشور قابل تداوم نیست و هم‌اکنون نیز اثر آن در افزایش واردات، کاهش قدرت رقابت کالاهای صادراتی، فشار بر تولید و اشتغال داخلی کاملا مشهود است. محمود دودانگه در گفت‌وگو با «ایرنا» با بیان اینکه در آینده ترکیبی از سیاست‌های پولی، مالی برای کاهش نرخ تورم از نظر تقاضا، افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده در بعد عرضه مورد نیاز خواهد بود، افزود: همزمان نرخ ارز نیز باید متناسب با تفاوت تورم داخلی و جهانی تعدیل شود. دودانگه یکی از راهکارهای اصلاح الگوی مصرف را تعیین منطقی نرخ ارز می‌داند و می‌گوید: به دلیل اختلاف نرخ تورم در داخل با کشورهای طرف معامله، طی سال‌های اخیر همراه با سیاست‌های تثبیت نرخ ارز، کنترل واردات کالاهای ارزان قیمت خارجی با سیاست‌های تعرفه ای در عمل ناممکن شده است. دودانگه خاطرنشان کرد: در صورتی که تقویت فضای رقابتی در کشور و مباحثی نظیر نوآوری، افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده مورد توجه جدی قرار گیرد، تولید بر مبنای مزیت‌های نسبی و رقابتی خواهد بود و دیگر نیازی به حمایت‌های تعرفه ای غیرهدفمند نیست.دودانگه با بیان اینکه ساختار کنونی تعرفه در دوران عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت یا حتی ترتیبات تجاری و منطقه‌ای، برای کشور مشکل‌ساز خواهد شد، گفت: شاید راه‌حل کلی قابل پیشنهاد آن است که انعطاف و افزایش تدریجی ارز جایگزین این تعرفه‌ها شود.

رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی این موضوع را نیز گفت که صرف نظر از سایر ملاحظات، تعرفه‌های مورد نیاز برای جبران ارزانی نسبی نرخ ارز به اندازه‌ای سنگین خواهد بود که توسل به آنها با افزایش سودآوری قاچاق کالا، واردات غیرقانونی بسیاری از کالاها را به شدت افزایش خواهد داد و شرایط رقابتی را برای تولیدکنندگان داخلی حتی دشوارتر از پیش خواهد ساخت.

وی ادامه داد: واقعیت این است که برای صرفه جویی در هزینه‌های ارزی و تغییر در الگوی مصرف و در عین حال نجات تولید داخلی از کالاهای ارزان وارداتی راه‌حلی منطقی‌تر و کارآمد‌تر از اصلاح نرخ ارز وجود ندارد. دودانگه در پاسخ به پرسشی در خصوص علت اصلی تراز منفی تجاری ایران می‌گوید: این وضعیت را ابتدا باید در درآمدهای حاصل از صدور نفت خام و سپس در تولید برای بازارهای داخلی در پناه حمایت‌های غیرمنطقی نامحدود و غیرمشروط از تولیدات جایگزین واردات جست‌وجو کرد. وی با توضیح این مطلب که «اگر درآمدهای نفتی وجود نداشت، مجبور به تولید برای صادرات می‌شدیم»، گفت: در صورت استفاده صحیح از منابع ارزی و جهت‌دهی آنها به سمت تولیدات صادرات‌گرا می‌توانستیم ظرفیت‌های صادراتی خود را افزایش دهیم. دودانگه در پایان این گفت‌وگو با بیان اینکه در شرایط حاضر تولید برای بازار داخلی سودآورتر و کم‌خطرتر از تولید برای بازار جهانی است و تولیدکنندگان داخلی انگیزه لازم را برای رقابت ندارند، افزود: البته دولتی شدن بنگاه‌های اقتصادی و اتکای آنها به حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی نیز در این رابطه نقش داشته است.