گفتوگو با مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی
مجبوریم اوراق مشارکت بفروشیم
سارا صفاری- عطاء‌ا... صدر، چند ماهی است که در دولت دهم هم معاون وزیر راه و ترابری شده و هم مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی؛ سازمانی که نقش مهمی‌در تجارت خارجی کشور دارد و به شیوه درآمد – هزینه‌ای اداره می‌شود.
عکس: نگار متین‌نیا
سارا صفاری- عطاء‌ا... صدر، چند ماهی است که در دولت دهم هم معاون وزیر راه و ترابری شده و هم مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی؛ سازمانی که نقش مهمی‌در تجارت خارجی کشور دارد و به شیوه درآمد - هزینه‌ای اداره می‌شود. بنابراین بودجه‌ای از دولت نمی‌گیرد، اما یک سازمان دولتی است و قرار هم نیست که به بخش خصوصی واگذار شود. او در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» از کسری بودجه این سازمان سخن گفته و اینکه مدت‌ها است که می‌خواهند از بانک مرکزی مجوز اوراق مشارکت بگیرند، اما هنوز‌اندر خم یک کوچه‌اند. با این حال مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی معتقد است که می‌توان با سرمایه‌گذاری در بنادر پول پارو کرد.
***
سازمان بنادر یک سازمان درآمد، هزینه‌ای است و گفته می‌شود که از سال‌های ۸۵ تا ۸۷ همواره هزینه‌های توسعه‌ای سازمان بیش از درآمدهای آن بوده است راه‌ها و روش‌های دیگری را برای کسب درآمد آزموده‌اید؟
یکی از این راه‌ها اخذ وام از منابع داخلی و خارجی برای پیشبرد طرح‌های توسعه و همین طور فروش اوراق مشارکت است. این در حالی است که با کمبود اعتبار ما دو کار می‌توانستیم انجام دهیم. یکی‌اینکه توسعه را متوقف کرده و به درآمدهای موجودمان تکیه کنیم و راه دیگر برنامه ریزی برای استفاده از سایر ظرفیت‌ها، درآمدها و پس‌اندازهای آینده مان بود. همیشه ما با کمبود منابع مواجه هستیم. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل دریایی بسیار سودآور و تضمین شده و توجیه پذیر است و با تضمین کافی این سرمایه‌گذاری انجام می‌شود؛ به همین دلیل ما براساس درآمدهایی که در آینده داریم برنامه ریزی کردیم.
چه درآمدهایی؟
ببینید الان با توجه به اینکه درآمدهای سازمان بنادر دو بخش است، یک‌سری درآمدهایی که به کشتی تعلق می‌گیرد و دیگر درآمدهایی که کالا شامل حال‌مان می‌شود. ما برای اینکه سازمان را اداره کنیم فقط از این دو محل کسب درآمد استفاده می‌کنیم و سرمایه‌گذارانی هم که در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند، مشمول درآمد و هزینه‌های مشخصی می‌شوند. اگر بخواهیم سازمان را متناسب با توسعه‌ای که برای آینده در نظر گرفته‌ایم، اداره کنیم باید این درآمدها را افزایش دهیم که این امر مستلزم بالا بردن تعرفه‌ها است که بخشی از این تعرفه‌ها به قیمت تمام شده کالا باز می‌گردد، بنابراین از این اقدام عجالتا پرهیز کردیم و آمدیم روی برنامه‌های آینده مان برنامه‌ریزی کردیم؛ به این ترتیب که سالانه ۵ هزار میلیارد ریال درآمد از تمام بنادر داشته باشیم که این مبلغ قطعا برای امور جاری سازمان بنادر کفایت می‌کند، اما برای توسعه آینده زیرساخت‌ها و بنادر متناسب با چشم‌انداز ۲۰ ساله این مبلغ جوابگو نیست. ما باید از طرق دیگر مثل اخذ وام، فروش اوراق مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی این اهداف را محقق کنیم .
بخش خصوصی در چه بخش‌هایی بیشتر تمایل به سرمایه‌گذاری دارد؟
در بخش پسکرانه‌ها از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کرده‌ایم و استقبال خوبی توسط این بخش شده تا جایی که بیش از هزار میلیارد تومان توسط این بخش در توسعه پسکرانه‌ها سرمایه‌گذاری شده است، حتی در بخش توسعه شناورها بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کرده است، اما نکته مهم‌این است که هنوز این بخش حاضر به سرمایه‌گذاری درساخت بنادر نیست. ما داریم از روش‌های BOT و BLT استفاده می‌کنیم تا بتوانیم از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در توسعه زیر ساخت‌ها استفاده کنیم.
سال گذشته مساله کمبود بودجه ۳۰۰ میلیارد تومانی سازمان بنادر از جمله چالش‌های اصلی این سازمان بود که امسال نیز ادامه دارد با این وضعیت فکر نمی‌کنید باید دست به یک اقدام عاجل بزنید؟
متاسفانه ما هنوزموفق نشده‌ایم مجوز اوراق مشارکت را از بانک مرکزی بگیریم، برای فروش اوراق مشارکت اقدام کردیم و امیدواریم که مجوزهای آن را به زودی بگیریم. از سوی دیگر هنور موفق نشده‌ایم وام خارجی بگیریم و برای وام داخلی اقدام کردیم، اما متاسفانه نرخ بهره‌ای که برای وام داخلی پیشنهاد می‌شود بسیار بالا است و این برای سازمان بنادر منطقی نیست.
برای اخذ وام خارجی چند مشکل داریم، یکی اینکه بانک‌های خارجی آمادگی و تمایلی برای تامین فاینانس ندارند و از طرفی برای شرکت‌های خارجی فرآیندهای وام خارجی برای سرمایه‌گذاری مشخص نشده است. شرکت‌های خصوصی خارجی برای سرمایه‌گذاری باید مجوز سازمان سرمایه‌گذاری خارجی را بگیرند و سازمان سرمایه‌گذاری خارجی باید قابلیت‌ها و توانایی‌های آنها را بررسی کند و در نهایت این پروسه طول می‌کشد و هنوز جا نیافتاده است.
پس کسری ۳۰۰ میلیارد تومانی سازمان بنادر با گذشت ۹ ماه از سال ۸۸ هنوز تامین نشده است ؟
هنوز تامین نشده است.
این کسری چقدر بر پروژه‌های سازمان بنادر تاثیر گذاشته است؟
بالاخره ما دو راه داریم، یکی کند کردن آهنگ پروژه‌هایمان و دیگر اینکه با تعاملی که با پیمانکاران داریم مذاکره کنیم تا تاخیری در پروژه ایجاد نشود. در کنار‌این با بانک‌ها نیز مذاکره کردیم؛ چون مشکلی که ما داریم فقط منابع نیست، بلکه جریان نقدینگی نیز یکی از مسائلی است که داریم یعنی فرض کنید در دوره‌ای باید پول به پروژه تزریق شود و زمانی که طی می‌شود تا پول به پروژه تزریق شود، ممکن است با تاخیر فازی روبه‌رو شود ما اگر بتوانیم با بانک‌های داخلی هماهنگ شویم، بانک‌ها می‌توانند بخشی از‌این فاصله زمانی را پر کنند تا اجرای پروژه‌ها تسریع شود. این اقدام برای بانک‌ها نیز سود آور است و در فاصله معینی که بانک‌ها تسهیلات می‌دهند می‌توانند سود دوره کوتاه مدت را تعیین و دریافت کنند و عملا بانک‌ها بخشی از نقدینگی خود را به پروژه‌های زیربنایی کشور تخصیص دهند که این به نفع توسعه کشور است و سود آن برای بانک‌ها نیز تضمین شده است.
تامین فاینانس طرح توسعه بندر چابهار به یکی از مسائل این سازمان تبدیل شده است، اخیرا خبرهایی مبنی بر تامین فاینانس این بندر توسط چینی‌ها مطرح شده، این موضوع صحت دارد؟
چینی‌های برای تامین فاینانس طرح توسعه بندر چابهار اعلام آمادگی کرده‌اند منتها ما سه مساله را در کنار یکدیگر طی می‌کنیم؛ یکی سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی است که اعلام آمادگی کرده و باید همان فرآیند معرفی به بانک مرکزی و اخذ مجوزها را طی کند، دیگری تامین فاینانس توسط چینی‌ها است که هیات بلند پایه چین، در سفر به ایران امکان سرمایه‌گذاری را اعلام کردند و بانک مرکزی و بیمه مرکزی چین نیز برای انجام این کار اعلام موافقت کرده است. در حقیقت الان یک بسته مشخصی برای ایران در نظر گرفته شده که بندر چابهار نیز جزو این بسته است و سومین پیشنهاد دهنده یک شرکت سرمایه‌گذاری ایرانی است.
نمایندگان فراکسیون شهرهای ساحلی چندی پیش خواستار ارائه راهبرد ملی جهت ایجاد مراکز کشتی سازی و شهرک‌های تخصصی ساخت شناور شدند. در این زمینه چگونه عمل خواهید کرد؟
یکی از کارهایی که سازمان بنادر می‌کند این است که صدور مجوز ایجاد تاسیسات دریایی و هر گونه تاسیساتی در سواحل کشور قانونا توسط سازمان بنادر صورت می‌گیرد، متقاضیان زیادی برای ایجاد شیپ یاردها و مراکز صنعتی دریایی مراجعه می‌کنند و این مساله سازمان را با تقاضاهای متعدد مواجه می‌کند. با بررسی‌های صورت گرفته متوجه شدیم که بسیاری از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تمایل به انجام سرمایه‌گذاری مثلا در بخش کشتی‌سازی در کنار هم و در یک منطقه دارند. این امر پیامدهای محیط زیستی و اجرایی دارد و ساحل را بیش از حد اشغال می‌کند و ممکن است سرمایه‌گذاری‌های تکراری صورت گیرد که عملا باعث تحمیل هزینه‌های اضافی به سرمایه‌گذاران می‌شود، همچنین ساحل را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و عوارض و پیامدهای تخریبی برای محیط زیست دارد. ما مطرح کردیم این تاسیسات در محوطه‌های مشخصی کنار یکدیگر قرار بگیرد و به صورت شهر ک‌های صنعتی در مناطق مشخصی تعریف شود. بخشی از این اقدام بر عهده ما است و بخشی به عهده وزارت صنایع جهت دادن موافقتنامه، بخشی مربوط به وزارت مسکن و شهر‌سازی است که این شهرک‌های صنعتی را به تصویب برساند؛ زیرا بحث توسعه چند جانبه است و این سازمان‌ها باید هماهنگ با یکدیگر عمل کنند. ما این را در جلسات با اعضای فراکسیون دریایی مطرح کردیم و تمام نمایندگان موافق این اقدام هستند تا ساخت‌این شهرک‌های صنعتی در استان‌های ساحلی متمرکز شود.
بنادر جنوبی کشور به ویژه بندر خرمشهر در قیاس با وضعیت موجود چندان رشد نکرده و نیازمند سرمایه‌گذاری‌اند. آیا رونق گرفتن بندر بصره را به عنوان یک خطر پیش رو در نظر دارید؟
باید به نکته‌ای اشاره کنم که در تمام مسائل حمل و نقل با آن مواجه هستیم، حمل و نقل بخشی از اقتصاد است و قطعا در زنجیره توسعه بخش بازرگانی نقش بسیار مهمی دارد؛ زیرا بندر برای صادرات و واردات ساخته می‌شود، در حقیقت بندر دروازه ورود و خروج کالا به کشور است، اما بازرگانی کشور باید متناسب با ظرفیت‌هایی که ما ایجاد می‌کنیم توسعه پیدا کند. در نظر بگیرید ما ظرفیت مورد نیاز بندر خرمشهر را تامین کردیم لازمه‌اش این است که رونق اقتصادی بیشتری در این بندر به وجود آید و اشتغال موثر و بیشتری در این بندر داشته باشیم. ما بندر را به عنوان یک نقطه اساسی و تعیین کننده، ساختیم، اسکله‌های خانیان را بازسازی و بندر را تجهیز کردیم؛ اما باید حتما تصمیمات دیگری در رابطه با توسعه تجارت گرفته شود.
الان وضعیت بندر خرمشهر خیلی بهتر از بصره است.
سازمان در جذب سرمایه‌گذاری خارجی چه دستاوردهایی داشته و از‌این پس چه خواهد کرد؟
بیشتر بخش داخلی سرمایه‌گذاری کرده، اولا باید توجه کنید که ثروت مردم ما زیاد است، ما سرمایه‌گذاران بسیار زیادی در کشور داریم که علاقه‌مند هستند در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند، ما هم توانستیم بخش قابل توجهی از این سرمایه‌ها را در بخش توسعه پسکرانه‌ها در بنادر جذب کنیم، اما این حجم از سرمایه‌گذاری کفایت نمی‌کند. یعنی شما اگر در نظر بگیرید ما بخواهیم ظرفیت توسعه در بنادر را به ظرفیتی که باید در منطقه داشته باشیم برسانیم، هنوز باید در بنادر سرمایه‌گذاری کنیم. سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل و بنادر یکی از پرسود‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها است، به خصوص سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل دریایی، زیرا به راحتی و بدون هیچ دغدغه‌ای این سرمایه با سود مورد انتظار باز می‌گردد که رونق اقتصادی را به همراه خواهد داشت. می‌گویند در تهران راه می‌روید پول پارو می‌کنید در بنادر نیز همین طور است.
ارسال نظر