بررسی افزایش ۱۱ برابری ارزش واردات شیرخشک در بهار امسال
چه کسانی سود می‌برند؟
گروه بازرگانی - واردات شیرخشک صنعتی، نوسانات قیمت شیر خام، سهم‌خواهی و سهم‌بری واسطه‌ها و شرایط دشوار صنایع لبنی و دامداری در واپسین روزهای عمر دولت نهم در حالی گریبان وزرای بازرگانی و کشاورزی را گرفته است که چند ماه پیش توانستند اعتراض اعضای اتحادیه دامداران را در مقابل ساختمان وزارت بازرگانی خاموش کنند. این فشارها در نتیجه سیاست‌هایی از جمله تعیین تعرفه‌ها بود که پیش از این از سوی وزارت‌خانه‌های مربوطه اتخاد شده و همچون همیشه تاوان آن را تولید‌کنندگان بخش خصوصی پرداختند و سود آن را واسطه‌ها بردند.
دامداران معترضی که در نخستین روزهای سال جاری، مقابل وزارت بازرگانی تجمع کرده بودند، معتقد بودند که هر چند متولی اصلی مسائل آنها وزارت جهاد کشاورزی است، اما تنظیم و قیمت‌گذاری بر عهده وزارت بازرگانی است و باید مسوولان این وزارتخانه پاسخگوی مسائل دامداران باشند.
این اعتراضات زمانی شکل تجمع پیدا کرد که واردات بی‌رویه شیرخشک، کارخانه‌داران را از خرید شیر تازه بی‌نیاز کرده بود و آنان برای تولید فرآورده‌های خود به جای خرید شیر از دامداران با واردات شیرخشک و مخلوط کردن حجم زیادی آب سود بیشتری می‌بردند؛ یعنی با استفاده از هر یک کیلو شیرخشک وارداتی، در واقع آن را جایگزین یازده کیلو شیر تازه می‌کردند. با وجود مصوبه وزارت بازرگانی مبنی بر اینکه کارخانجات لبنی حق استفاده از شیرخشک را در محصولات مشمول یارانه دولتی ندارند و حتی برای بقیه محصولات هم، حتما باید عبارت استفاده از شیرخشک روی بسته‌بندی محصول آورده شود، عملا تخلفات بسیاری در این زمینه انجام گرفته است.
مصوبه‌ها و تعرفه‌ها
جمشید سلیمانی، نایب رییس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران استان تهران چند ماه پیش به ایسنا گفته بود: نتیجه پیگیری‌های مکرر از وزارت بازرگانی و صنایع شیر به راه حل‌های منطقی ختم نشد، بلکه با «لجبازی و اطلاعات اشتباه» مقابل منافع دامداران و تولید‌کنندگان کشور قرار گرفته‌اند؛ به صورتی که واردات شیرخشک و استفاده از شیرخشک در شیر یارانه‌ای و شیر خانوار از جمله این اقدامات است.
در هفته دوم فروردین ماه سال جاری مصوبه‌ای از مجلس گذشت و واردات لبنیات خارجی محدود شد که به این ترتیب مجلس تلاش کرد از دامداران داخلی حمایت کند.
مجلس همچنین در مصوبه‌ای برای جلوگیری از ضرر و زیان دامداران، دولت را موظف کرده که همه ساله گوشت مرغ، گوشت قرمز، تخم مرغ و شیر را بر اساس قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی تضمین کند. از تاریخ تصویب این قانون دولت موظف شد برای ورود هر نوع دام زنده، گوشت تازه و منجمد (اعم از قرمز و سفید) شیر (اعم از شیرخشک صنعتی و سایر محصولات لبنی) تعرفه مؤثر تعیین کند؛ به گونه‌ای که نرخ مبادله به نفع تولید‌کنندگان باشد.
در چنین شرایطی بود که با اعلام آمارهای متناقض از سوی وزارت بازرگانی و وزارت جهاد در خصوص واردات گره‌ای بر گره‌های دیگر افزوده شد.
و اما این مقدمه را به این دلیل آوردیم که نگاهی به آمار رسمی گمرک ایران و چند و‌چون واردات شیرخشک صنعتی بیندازیم. این آمار نشان می‌دهد که طی دوازده ماه سال ۱۳۸۷ در مجموع ۶۰۰۰ تن شیرخشک صنعتی به کشور وارد شده است که با توجه به طیف وسیع استفاده از شیرخشک در صنایع پروتئین سوسیس، کالباس، شکلات‌سازی و . . . در مقایسه با تولید ۸میلیون تن شیر تولیدی کشور رقم قابل توجهی نیست؛ ضمن اینکه در دوره مورد بررسی و مورد گزارش قریب ۲۴۰۰ تن شیرخشک نیز از ایران به خارج از کشور صادر شده است.
تفاوت این آمار آنگاه آشکار می‌شود که بر اساس گفته وزیر جهاد در سال ۸۶ بیش از ۱۵هزار تن شیرخشک صادر شده است. این درحالی‌است که وزارت بازرگانی می‌گوید در سال ۸۷ فقط ۲۴۰۰ تن صادرات شیرخشک داشته‌ایم؛ یعنی با توجه به رشد یک ساله کشور و تصویب قانون حمایتی از دامداران و افزایش ۳۰درصدی تعرفه واردات شیرخشک ظرف یک سال صادرات شیرخشک ۱۲هزار و ۶۰۰ تن کاهش یافته است!
اعتراض دامداران به عملکرد وزارت بازرگانی نشان می‌دهد که دولت در عمل به مصوبه مجلس را پی نگرفته است. در پاسخ به اعتراض دامداران محمد صادق مفتح، معاون توسعه بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی نیز ابراز بی اطلاعی کرده بود و گفته بود که ازمشکل دامداران بی‌اطلاع است و پاسخ به این سوال را وزارت جهاد باید بدهد. این در حالی است که تعیین تعرفه‌ها و تنظیم بازار از وظایف وزارت بازرگانی است.
در بهار امسال چه گذشت؟
خواست دامداران جلوگیری از سوءاستفاده کارخانه‌دارها، افزایش تعرفه واردات شیر (اعم از شیرخشک صنعتی و سایر محصولات لبنی) و کوتاه شدن دست واسطه‌ها بود. دولت، صدای اعتراض آنها را شنید و در خرداد ماه امسال تعرفه این کالا را از صفر به ۹۰درصد افزایش داد. اساس مصوبه وزیران عضو کمیسیون ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات ایران، سود بازرگانی شیرخشک صنعتی مشمول ردیف ۰۴۰۲۱۰۹۰ در تاریخ ششم اردیبهشت ماه از صفر‌درصد به ۹۰درصد افزایش یافت.
این تصویب‌نامه روز یازدهم خرداد به تایید رییس‌جمهور رسید و از سوی معاون اول رییس‌جمهور در سیزده خرداد برای اجرا به وزارت بازرگانی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنایع و معادن ابلاغ شده است.
اما خبر افزایش ۲۰ برابری شیرخشک صنعتی در بهار امسال نسبت به سال گذشته، حکایت دیگری دارد.
بر اساس گزارش «فارس»، در بهار امسال آمار واردات شیرخشک صنعتی ۴هزار و ۹۱۸ تن به ارزش ۴/۱۱میلیون دلار بود که نسبت به کل واردات سال گذشته، از نظر وزن ۲۳ برابر و از نظر ارزش ۱۱ برابر رشد داشته است. این در حالی است که تعرفه ۹۰درصدی واردات شیرخشک صنعتی در خرداد ماه امسال به گمرکات کشور ابلاغ شده است. بر اساس آمار گمرک در سال گذشته ۲۱۳ تن شیرخشک صنعتی به ارزش ۹۳۳هزار دلار به کشور وارد شده بود، نیوزلند و هند به ترتیب با ۱۷۹ تن و ۳۴ تن به ارزش ۸۹۵هزار و ۹۸هزار دلار مبادی اصلی شیرخشک وارداتی بودند.
چندی پیش نایب رییس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران استان تهران در گفت‌و‌گو با «ایسنا» با بیان اینکه در حالی که صنعت دامپروری با هیچ یک از تولیدات داخلی به لحاظ کیفیت قابل مقایسه نیست، برخی کارخانه‌های کوچک در تولید شیر یارانه‌ای از شیرخشک استفاده می‌کنند!
به گفته سلیمانی، برخی کارخانه‌های کوچک که می‌توانند از بازوهای نظارتی فرار کنند، در تولید شیر یارانه‌ای از شیرخشک استفاده می‌کنند که متاسفانه در این بین حتی از شیرخشک‌های باکیفیت نیز استفاده نمی‌شود.
اما وی این سوال اساسی را مطرح می‌کند که باید بررسی شود واردات شیرخشک به نفع چه کسانی است؟ آیا این واردات به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده است یا به سود دلالانی تمام می‌شود که هیچ نقشی در تولید ندارند و تنها در زیر علم شعار حفظ منافع مصرف‌کننده به واردات می‌پردازند؟
ارسال نظر