کشورهای شرق آسیا، جایگزین اروپا در بازار ایران

گروه بازرگانی - شبکه خبری دویچه وله ضمن بررسی وضعیت تجارت آلمان با ایران گزارش داد: به دلیل تحریم بین‌المللی علیه ایران، حجم صادرات آلمان به این کشور روز به روز کمتر می‌شود و در این میان، این کشورهای شرق آسیا هستند که جای خالی اروپای غربی را در بازار ایران پر می‌کنند. آلمان پس از چین بزرگ ترین صادرکننده جهان در سال ۲۰۰۸ بود، با این حال آمار و ارقام رسمی اداره ملی آمار آلمان نشان می‌دهد که میزان صادرات بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا در ماه فوریه سال جاری نسبت به مدت مشابه پیش از آن ۱/۲۳درصد کاهش یافته است. البته مساله به همین جا ختم نمی‌شود، چرا که بحران اقتصادی بر واردات این کشور نیز تاثیر گذاشته است.

بر اساس این گزارش طی سه ماه نخست سال جاری میلادی، حدود ۱۵‌درصد کاهش نیز در بخش واردات این کشور ثبت شده است. آنتون بورنر، رییس انجمن بازرگانی خارجی این کشور پیش‌بینی کرده است که ارزش صادرات این کشور در سال ۲۰۰۹، هشت درصد کاهش یابد.

به گزارش این شبکه خبری، آلمان از مصوبات شورای امنیت در تحریم اقتصادی ایران پیروی می‌کند و به همین دلیل مناسبات تجارت دو کشور روز به روز ضعیف‌تر می‌شود. در عوض بنگاه‌های تولیدی کشورهای آسیای شرقی، مانند چین، هند، کره جنوبی و مالزی، جای خالی غرب را در اقتصاد ایران پر می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که در چهار ماه اول سال جاری، صادرات آلمان به ایران حدود ۲۰‌درصد کاهش یافته و از حجم مبادلات تجاری سایر کشورهای اروپای غربی با ایران نیز در همین حدود کاسته شده است. کارشناسان اتاق بازرگانی ایران و آلمان عقیده دارند که حجم مبادلات به راحتی می‌تواند دو برابر شود و تا سالانه هشت میلیارد یورو بالا رود. هنوز از همکاری‌های اقتصادی ایران با کشورهای آسیایی آمار دقیقی در دست نیست، اما روشن است که به ویژه در عرصه صنایع انرژی و گاز قراردادهای مهمی با چین و مالزی منعقد شده است.

صادرات ایران در سال ۲۰۰۸ حدود چهار درصد بالا رفت و واردات آن کمابیش ثابت بود. این نشان می‌دهد که سیاست تحریمی شورای امنیت بر روند تجاری این کشور تاثیری نداشته است. در سال گذشته بیش از نصف کل صادرات ایران به چین بود و در نوبت بعدی ایران به کشورهای ژاپن (۳۴‌درصد)‌، هند (۲۵‌درصد) و کره‌جنوبی (۱۸‌درصد) کالا صادر کرد. واردات ایران نیز در درجه اول از هند (۳۴‌درصد) بود و بعد از کشورهای ژاپن و کره جنوبی. به گزارش دویچه وله، آمریکا که خواهان توقف برنامه هسته‌ای ایران است، بر دولت و شرکت‌های آلمان فشار می‌آورد تا از معامله با ایران خودداری کنند.

در آلمان دوایر دولتی با استناد به مقرراتی مانند قانون تجارت خارجی، قانون کنترل تجارت تسلیحات و مصوبات دیگر، راه را بر شرکت‌ها بسته‌اند. تولیدکنندگان ناچارند موافقت موسسات گمرکی و بانکی را برای قراردادهای خود با ایران جلب کنند و در مواردی این روند اداری به قدری طول می‌کشد که معامله از دست می‌رود و به سود رقبای آسیایی تمام می‌شود که از فرصت استفاده می‌کنند.

در ادامه این گزارش آمده است که بسیاری از ناظران در سیاست تحریمی غرب علیه ایران کاستی‌های فراوان می‌بینند. این تحریم‌ها به شرکت‌های اروپای غربی زیان می‌زند، بدون آنکه مانع ایران از دستیابی به کالاهای مورد نیازش شود. حتی در مواردی دیده شده که کالای تولیدی اروپای غربی با واسطه به ایران رسیده است. منتقدان خرده می‌گیرند که حتی شرکت‌های آمریکایی از راه‌های غیرمستقیم و با نام‌های جعلی به ایران کالا صادر می‌کنند. به عنوان مثال شرکت دایملر (کارخانه تولیدی مرسدس بنز) کامیون‌های بزرگ سه محوری به ایران نمی‌فروشد، زیرا گفته می‌شود که این خودروها می‌تواند کاربرد نظامی هم داشته باشد. از طرف دیگر ایران همین خودروهای باری را از شرکت‌های اسکانیا (سوئد) و آیوکو (ایتالیا) خریداری می‌کند. گفتنی است که بر اساس گزارش مرکز آمار اروپا، کل صادرات این اتحادیه به ایران در سال ۲۰۰۷ تنها دربرگیرنده ۹۸ صدم درصد کل صادرات آن به دیگر نقاط دنیا بوده است.