نگاهی به مبادلات تجاری ایران و اروپا
بازی در هوای ابری
طی روزهای اخیر نوع واکنش اروپایی‌ها به رخدادهای انتخاباتی به گونه‌ای بوده که احتمالا بر روابط بازرگانی نیز تاثیر خواهد گذاشت و به نظر می‌رسد گفتوگوهای مربوط به موافقتنامه تجارت و همکاری کماکان دچار تعلیق خواهد شد، چنان که از سال ۱۳۸۴ تا کنون چنین بوده است. در سال ۱۹۹۵ برای اولین بار گفت‌وگوی سیاسی این اتحادیه با ایران تحت عنوان گفتوگوهای انتقادی آغاز شد ودر سال ۱۹۹۷ دامنه آن گسترده‌تر شد و در سال ۱۹۹۸ به گفتوگوهای فراگیر انجامید. در هفتم فوریه سال ۲۰۰۱ کمیسیون اروپایی با صدور یک اعلامیه که در ماه مه همان سال به تصویب شورای اتحادیه اروپا رسید، چشم‌انداز و شرایط برقراری روابط نزدیک تر اقتصادی و سیاسی با ایران در قالب یک موافقتنامه غیرترجیحی تحت عنوان «موافقتنامه همکاری و تجارت (TCA)» را ترسیم کرد. این نوع موافقتنامه در چارچوب توافق‌های غیرترجیحی قرارمی‌گیرد و اتحادیه اروپا تاکنون باکشورهای زیادی مشابه آن را منعقد کرده است. هدف اصلی این نوع موافقت‌نامه‌ها معمولا فراهم آوردن چارچوب مناسب گفت‌وگوی سیاسی به منظور توسعه روابط سیاسی، توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری و برقراری روابط هماهنگ اقتصادی و فراهم آوردن
مبنایی برای همکاری‌های فرهنگی، فن‌آوری، مالی، اجتماعی و اقتصادی بین دو طرف بود. تا پایان تیر ماه ۸۴، هشت دور مذاکره میان مذاکره‌کنندگان ایرانی و اتحادیه اروپا صورت گرفت که در خصوص ساختار موافقتنامه شامل مقدمه، بخش تجارت و سرمایه‌گذاری، بخش همکاری، بخش مقررات تجاری، بخش مقررات نهادی و نهایی و همچنین موضوعات محتوایی مورد علاقه طرفین بحث و تبادل نظر شد، اما در دولت نهم این گفت‌وگوها دنبال نشد و ساختار قراردادی آن نیز کم‌کم از میان رفت تا جایی که گرایش به تجارت با شرق عملا به راهبرد تجاری دولت تبدیل شد و طرف‌های اروپایی به تدریج جایگاه بالای خود را در تجارت با ایران به رقبای تازه نفس شرقی و نیز یک اقتصاد بزرگ واسطه‌ای (امارات‌متحده عربی) سپردند، به طوری که مبادلات تجاری ایران و اروپا در سه ماه نخست سال ۲۰۰۹ با کاهش ۳۸درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۸۵/۳میلیارد یورو رسید.
نفت خام مهم‌ترین کالای وارداتی اتحادیه اروپا از ایران است و کاهش شدید قیمت نفت علت کاهش ارزش واردات این اتحادیه از ایران اعلام شده است. صادرات اتحادیه اروپا به‌ایران در این مدت نیز کاهش داشته است. صادرات این اتحادیه به‌ایران در سه ماه نخست سال 2009 با کاهش 14درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 2.362میلیارد یورو رسید. در سه ماه نخست سال 2008، 74/2میلیارد یورو کالا به‌ایران صادر شده بود. ماشین‌آلات حمل‌ونقل مهم‌ترین کالای صادراتی اتحادیه اروپا به‌ایران در مدت مذکور بوده است. صادرات این محصولات اتحادیه اروپا به‌ایران در سه ماه نخست سال 2009، 1.299میلیارد یورو اعلام شده بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش 11درصدی را نشان می‌دهد.
واردات نفت خام ایران توسط اتحادیه اروپا در سه ماه نخست سال ۲۰۰۹ نیز با کاهش ۵۹درصدی به ۱.۲۱۲میلیارد یورو رسید. هنوز آمار دقیق چند ماه گذشته اعلام نشده با این حال شواهد حاکی از ادامه افت مبادلات میان دو طرف است.
سایت‌هایی که «به روز» نیستند
در این میان اتاق‌های مشترک ایرانی -اروپایی حال و هوای خاص خود را دارند و با احتیاط کامل به روزرسانی می‌شوند؛ به طوری که گاه‌ترجیح می‌دهند ماه‌ها خبر تازه‌ای به نظر مخاطبان خود نرسانند. سهل است که آنها را در فضای اخبار پیشین معلق کنند. اتاق مشترک ایران و ایتالیا را می‌توان فعال‌ترین اتاق مشترک ایران وکشورهای اروپایی دانست. در وب‌سایت رسمی این اتاق مشترک، اخبار واطلاعات متنوعی می‌توان دید. آخرین خبر آن مربوط به تاریخ ۴ تیرماه است که به سخنان فرانکو فراتینی، وزیر امور خارجه ایتالیا اختصاص دارد. وی سکوت ایران را به‌معنای رد دعوت شرکت در نشست گروه هشت تلقی کرده است.
وب‌سایت اتاق مشترک ایران و بلژیک نیزآخرین خبرش در مهرماه سال 87روی سایت گذاشته شده که مضمون آن در خصوص تزریق 16میلیارد یورویی بانک فورتیس برای ملی کردن این بانک است.
وب‌سایت اتاق ایران و فرانسه نیز که به زبان انگلیسی و فرانسوی راه‌اندازی شده اساسا جنبه خبری ندارد و بیشتر حول محور تبادل هیات‌های تجاری، تقویم نمایشگاه‌ها، تسهیلات ویزا و... می‌چرخد. به نظر می‌رسد مدیران این اتاق چندان راغب به تبیین دیدگاه‌های غیر تجاری خود نیستند.
در این میان اتاق مشترک ایران و سوئد وب‌سایت ندارد، شورای بازرگانی ایران و هلند نیز پس از اتنخابات به فعالیت عادی خود ادامه داده و دو خبری که در این ایام روی سایت گذشته به نمایشگاه‌ها مربوط می‌شود.
آخرین خبر اتاق مشترک ایران و انگلیس به آخرین‌ترازنامه منتهی به سال ۸۷ این اتاق اختصاص دارد و از آن تاریخ تاکنون خبری روی این وب‌سایت قرار نگرفته است.
وب‌سایت اتاق مشترک ایران و آلمان نیز مدت‌ها است که دچار نقص فنی شده و باز نمی‌شود؛ شاید هم مدیران این وب‌سایت‌ترجیح داده‌اند تا اطلاع ثانوی دسترسی به آن آسان نباشد.
ارسال نظر