بحران تجاری در خانه همسایه

گروه بازرگانی - بحران مالی جهانی مرزهای ترکیه را در نوردیده و به سرعت برق و باد بازارهای داخلی و تجارت خارجی این کشور را آسیب پذیر کرده است. بنا به گزارش روزنامه معتبر «حریت»، ترکیه بیش از ۱۷‌هزار قلم کالا به ۲۰۰ کشور جهان صادر می‌کند که عمدتا شامل کالاهای واسطه‌ای‌، صنعتی و فرآورده‌های کشاورزی است. این کشور با گسترش بحران از غرب دور به اروپا، بخش تقاضاپذیر کالاهای خود را به میزان نگران کننده‌ای از دست داده و از چند ماه پیش برای مقابله با این روند به بازارهای همجوار خود از قبیل ایران، کشورهای مشترک‌المنافع و ممالک عربی روی آورده است؛ چرا که ادامه این وضع اقتصاد کشور را متزلزل کرده و بیکاری را در ابعاد قابل توجه افزایش خواهد داد. تولید ناخالص داخلی ترکیه در سه ماه اول سال جاری میلادی ۸/۱۳ نسبت به دوره مشابه سال گذشته کاهش نشان داد که این روند کماکان ادامه دارد.

پیش از این افت چشمگیر در تولید ناخالص داخلی ترکیه (۵/۹ درصد) در سه ماه آخر سال ۲۰۰۱ میلادی گزارش شد که این کشور دچار شدیدترین بحران اقتصادی بود.

دولت آنکارا سال گذشته مدعی بود که ترکیه کمترین تاثیرپذیری را از بحران اقتصادی و مالی جهان خواهد داشت، ولی ارقام اقتصاد کلان ترکیه نشان می‌دهد این کشور بیش از هر کشور دیگری از بحران آسیب دیده است.

کاهش ۳۷‌درصدی تجارت خارجی ترکیه

حجم بازرگانی خارجی ترکیه در پنج ماه اول سال جاری میلادی تحت تاثیر بحران مالی جهان و افت شدید تقاضا برای کالاهای ترک در بازارهای دنیا با بیش از ۷/۳۷‌درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال گذشته به ۸۹‌میلیارد و ۹۴‌میلیون‌دلار رسید، روند روبه کاهش حجم بازرگانی خارجی ترکیه که از ماه سپتامبر سال گذشته شروع شده، همچنان ادامه دارد و این روند با توجه به تاثیر ۳۵‌درصدی بازرگانی خارجی در تولید ناخالص داخلی این کشور و متکی بودن رشد اقتصادی ترکیه به صادرات، نگرانی‌های جدی را برای مسوولان و بخش خصوصی ترکیه ایجاد کرده است.

بررسی تحلیلی آمار موسسه آمار دولتی ترکیه که به تازگی منتشر شد، نشان می‌دهد در دوره ژانویه تا ماه مه ‌سال جاری میلادی صادرات ترکیه با ۳۰‌درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال گذشته به ۳۹‌میلیارد و ۴۱۸‌میلیون‌دلار و واردات این کشور با ۴۲‌درصد کاهش به ۴۹‌میلیارد و ۸۳۹‌میلیون‌دلار رسید.

در دوره مشابه سال گذشته صادرات ترکیه برابر ۵۶‌میلیارد و ۹۷۸‌میلیون‌دلار و واردات این کشور برابر ۸۶‌میلیارد و ۳۷۳‌میلیون‌دلار و حجم تجارت نیز برابر ۱۴۳‌میلیارد و ۳۵۱‌میلیون‌دلار بود.

براساس همین آمار صادرات ترکیه فقط در ماه مه ‌سال‌جاری با ۴۱‌درصد کاهش نسبت به ماه مه ‌سال گذشته به هفت‌میلیارد و ۳۵۹‌میلیون‌دلار و واردات این کشور نیز با ۹/۴۳‌درصد کاهش به سه‌میلیارد و ۴۷۷‌میلیون‌دلار رسید.

بر اساس این آمار، کسری در تراز بازرگانی خارجی ترکیه نیز در پنج ماه اول سال جاری با ۶/۶۴‌درصد بهبود نسبت به دوره مشابه سال گذشته به ۱۰‌میلیارد و ۴۲۰‌میلیون‌دلار رسید.

ترکیه در پنج ماه اول سال گذشته میلادی با کسری تجاری ۲۹‌میلیارد و ۳۹۵‌میلیون‌دلار روبه رو بود.

در نگاه اول بهبود در کسری تراز بازرگانی خارجی ترکیه به نفع این کشور دیده می‌شود‌، ولی در واقع این بهبود ناشی از کاهش جدی در فعالیت‌های اقتصادی داخل ترکیه و انقباض جدی در بازارهای سنتی صادراتی این کشور است.

البته تحت تاثیر کاهش کسری در تراز بازرگانی خارجی ترکیه، کسری در تراز حساب‌های ارزی ترکیه نیز به شدت کاهش یافته است.

در پنج ماه اول سال گذشته نسبت صادرات به واردات ترکیه برابر ۶۶‌درصد بود که در پنج ماه اول امسال به ۱/۷۹‌درصد رسید. به عبارت دیگر ترکیه در قبال هر ۱۰۰‌دلار واردات ۱/۷۹‌دلار صادرات انجام داد.

در پنج ماه اول سال جاری میلادی بخش بسیار بزرگی از صادرات ترکیه (۲/۹۴‌درصد) را صادرات صنایع تولیدی این کشور تشکیل داده که افزون بر ۱۳۷/۳۷‌میلیارد‌دلار بوده است.

در این دوره صادرات بخش کشاورزی و جنگلداری یک‌میلیارد و ۵۷۷‌میلیون‌دلار، بخش ماهیگیری ۹۳‌میلیون‌دلار، بخش معادن ۴۵۷‌میلیون‌دلار و سایر بخش‌ها ۱۵۴‌میلیون‌دلار بوده است.

در پنج ماه گذشته سال جاری میلادی هفت‌میلیارد و ۵۷۷‌میلیون‌دلار از ۸۳۹/۴۹‌میلیارد‌دلار کل واردات ترکیه را کالاهای سرمایه‌ای و ۳۵‌میلیارد و ۱۴۲‌میلیون‌دلار را مواد خام و کالاهای نیم ساخته و شش‌میلیارد و ۸۴۱‌دلار را کالاهای مصرفی تشکیل داده است. در این دوره ۸/۴۲‌درصد معادل ۸۶۱/۱۶‌میلیارد‌دلار از کالاهای ترکیه به اتحادیه اروپا (۲۷ کشور) و ۲/۵۷‌درصد معادل ۵۵۸/۲‌میلیارد‌دلار به سایر کشورها صادر شده است.

این درحالی است که سهم اتحادیه اروپا در صادرات ترکیه در پنج ماه اول سال گذشته برابر ۰/۵۱‌درصد بود.

در همین دوره ترکیه ۵/۳۹‌درصد یعنی برابر ۶۶۱/۱۹‌میلیارد‌دلار از کل واردات ۸۳۹/۴۹‌میلیارد‌دلاری خودرا از اتحادیه اروپا و ۵/۶۰‌درصد یعنی برابر ۱۷۷/۳۰‌میلیارد‌دلار آن را نیز از سایر کشورها انجام داده است.

در پنج ماه اول سال گذشته برابر ۶/۳۸‌درصد واردات ترکیه از اتحادیه اروپا انجام شده بود.