تجارت پارچه، یک بام و دو هوا
۲۰۰میلیون دلار واردات
گروه بازرگانی - صنعت و تجارت نساجی در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد، با این حال کیست که این روزها گذارش به بازار پارچه فروشان بیفتد و نشانه‌های رکود آن را در نیابد. امروز بر سر هر بازاری نشانه‌های واردات بی‌رویه دیده می‌شود که البسه و پوشاک و پارچه نیز از آن جمله است. بنابرین به نظر می‌رسد در این عرصه نیز تاریخ را از یاد برده ایم. آریستوفان، مورخ و نمایشنامه‌نویس برجسته یونانی در سال ۴۱۱ قبل از میلاد از تن پوش‌های به غایت نازک و شفاف به نام لباس مادی یاد کرده است. از سده سوم تا اوایل سده هفتم میلادی، بافندگی ایران دارای اعتبار و منسوجات ابریشمی آن به دلیل داشتن نقش‌های پرشکوه و رنگ‌های شفاف ممتاز بود. کشف قطعات متعدد پارچه‌های ابریشمی و پشمی ایران در ترکستان چین، ژاپن، قفقاز، فرانسه، سوریه، مصر و ایتالیا این مدعا را ثابت می‌کند. نخستین مدرک متقن از منسوجات نقش دار در نقش برجسته خسرو دوم در طاق بستان بر جای مانده که قدمت آن بیشتر از زمان خود کنده کاری‌ها است.
نگاره‌های آمیخته با تصاویر شکارگران و جنگاوران، تکی یا جفتی، مورد پسند فرمانروایان صدر اسلام و اروپای قرون وسطا قرار گرفت و میراث ساسانی که عمدتا مبتنی‌بر مضمون و مقام پادشاهی و شمایلگری وابسته به آن بود، سراسر جهان اسلام و اروپای مسیحی و چین و ژاپن را فراگرفت و تا پنج قرن پس از انقراض آن سلسله باقی بود.
ایرانیان کاشف دوک نخ ریسی بوده‌اند و یافته‌های باستان‌شناسی نشان‌دهنده استفاده دوک از دوره نوسنگی است.
امروز اما چه خبر است؟ گفته می‌شود که ارزش تجارت جهانی نساجی و پوشاک حدود ۴۰۰میلیارد دلار است و چین، هنگ‌کنگ، ایتالیا، آلمان، کره جنوبی، آمریکا، فرانسه، تایلند، ترکیه، انگلستان، تایوان، هند، اندونزی، پرتغال و هلند ۱۵ کشور عمده صادرکننده پوشاک و تولیدکننده پارچه جهان به شمار می‌آیند، اما سهم کشور ما در تجارت جهانی منسوجات حدود پنج صدم‌درصد و در صادرات جهانی پوشاک فقط دو دهم‌درصد است که دلایل بسیار دارد تعرفه سنگین بر واردات پوشاک از ایران در اروپا از جمله این دلایل است. ما نمی‌توانیم صادرکننده پوشاک به شرق باشیم و باید به سوی بازار کشورهای مشترک المنافع، عراق و افغانستان، اروپا، آمریکای لاتین و آفریقا حرکت کنیم که آن هم مشروط به پذیرش توافقنامه‌های مربوط به آن است. سال‌ها پیش وزیر بازرگانی دولت خاتمی گفته بود اگر توافقنامه تجارت و همکاری ایران و اتحادیه اروپا (TCA) امضا شود، امتیازاتی را برای تجارت و صادرات کالاهای ایرانی به دنبال خواهد داشت. بنا به گفته وی در آن زمان (سال ۸۴) به علت نبود چنین موافقت‌نامه‌ای، «کالاهای ایرانی از شرایط رقابتی برخوردار نیستند، برای مثال منسوجات ایرانی برای وارد شدن به بازار اروپا دو برابر سایر کشورها مالیات بر واردات پرداخت می‌کنند.» چنین روندی هنوز نیز ادامه دارد و مذاکرات تجاری ایران و اروپا سال‌ها است که به فراموشی سپرده شده و از کشاکش سیاسی دو طرف تاثیر گرفته است.
واردات بیش از صادرات
بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی گمرک در سال ۱۳۸۳ واردات انواع پارچه به کشور از نظر ارزش به حدود ۱۴۷میلیون دلار رسیده بود، این میزان واردات در سال‌های بعد به غیر از سال ۱۳۸۵ به طور مداوم افزایش یافت تا اینکه در سال گذشته به حدود ۲۰۰میلیون دلار (معادل بیش از ۲۰۰میلیارد تومان) رسید.
بر این اساس، واردات انواع پارچه به کشور در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۸۳ رشد ۴/۴۳درصدی را تجربه کرد. همچنین واردات انواع پارچه به کشور در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۸۵ نیز رشد ۹/۲۷درصدی را نشان داد.
همچنین وزن واردات انواع پارچه به کشور نیز در سال ۱۳۸۷ با رشد سه‌درصدی به حدود ۸۲هزار تن رسید.
امارات بزرگ‌ترین صادرکننده پارچه به ایران
بررسی کشورهای صادرکننده پارچه به ایران نشان می‌دهد که امارات‌متحده عربی، ترکیه، بنگلادش، چین، پاکستان، عربستان، فرانسه، بلژیک، هند و اتریش در سال گذشته بیشترین سهم را در میان صادرات پارچه به کشورمان به خود اختصاص دادند.
این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ کشورهای امارات‌متحده عربی، ترکیه، بنگلادش، پاکستان، کره‌جنوبی، چین، هند، هلند، منطقه آزاد کیش و آلمان ۱۰ صادرکننده برتر پارچه به ایران اعلام شده بودند. اما افزایش واردات انواع پارچه به کشور در حالی طی سال گذشته رقم خورد که صادرات انواع پارچه از کشور نیز رشد را تجربه کرد.
بر این اساس ارزش صادرات انواع پارچه از کشور در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۸۶ با ۵/۱۴درصد رشد به حدود ۳/۴۲میلیون دلار رسید؛ هرچند صادرات پارچه ایران در سال ۱۳۸۳ به بیش از ۵/۴۸میلیون دلار نیز رسیده بود. به این ترتیب صادرات پارچه ایران در مقایسه با سال ۱۳۸۳ حدود ۵/۱۳درصد کاهش یافته است.
عراق بزرگ‌ترین واردکننده پارچه از ایران
در سال ۱۳۸۷ عراق، ترکیه، آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، قرقیزستان، فدراسیون روسیه، تاجیکستان، ایتالیا و ترکمنستان ۱۰ کشور عمده واردکننده انواع پارچه از ایران بودند.
این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ ترکیه، عراق، افغانستان، آذربایجان، ازبکستان، فدراسیون روسیه، قرقیزستان، تاجیکستان، ایتالیا و آلمان عمده‌ترین واردکنندگان انواع پارچه از ایران بودند.
چندی پیش با توجه به سیاست‌های جدید گمرک ایران برای تخصصی کردن گمرک‌های کشور، بندر آبادان به عنوان بندر تخصصی واردات پارچه و لوازم خانگی تعیین شده است.
چین، مبدا اصلی قاچاق پارچه به ایران
به گزارش «ایسنا» در حالی که به گفته برخی از فعالان صنعت نساجی در حال حاضر نیمی از پارچه موجود در بازار تولید داخل است، به نظر می‌رسد تولیدکنندگان داخلی تاکنون زیان زیادی را از بابت واردات پارچه‌های قاچاق به کشور متحمل شده‌اند. هرچند تاکنون آمار رسمی در مورد میزان قاچاق پارچه به کشورمان منتشر نشده است، اما به نظر می‌رسد قاچاق پارچه به ایران به چندین برابر واردات رسمی آن برسد.
از سوی دیگر آمار واردات رسمی پارچه به کشور در حالی اعلام می‌شود که واردات ته لنجی و چمدانی پارچه به کشور که اتفاقا بسیار زیاد هم است، معمولا در آمار گمرک لحاظ نمی‌شود.
به این ترتیب آمار واردات کل پارچه به کشور چه به صورت قانونی و چه به صورت قاچاق بسیار بیشتر از آماری است که از سوی گمرک اعلام می‌شود.
در این بین به نظر می‌رسد، همان طور که چین در میان بزرگ‌ترین صادرکنندگان پارچه به کشورمان قرار گرفته است، همین کشور در زمینه واردات قاچاق پارچه به ایران نیز در مکان نخست قرار داشته باشد.
هرچند که بحران مالی جهانی طی سال جاری میلادی و سال گذشته لطمات زیادی را متوجه صنعت نساجی چین کرده است، اما به نظر می‌رسد این کشور به هیچ وجه قصد ندارد از حضور در بازارهای پررونقی مانند ایران صرف‌نظر کند.
رکود بازار پارچه
رییس اتحادیه پارچه فروشان تهران می‌گوید: با توجه به رکود کامل بازار پارچه، مردم از پوشاک دوخته و آماده بیشتر استقبال می‌کنند.
محمدحسین نورایی آشتیانی در گفت‌وگو با «ایسنا» می‌افزاید: روز مادر بازار پارچه از یک رونق نسبی برخوردار بود و‌درصدی رشد داشت، ولی در کل بازار اثرگذار نبود.
وی ادامه داد: هم‌اکنون بازار پارچه به طور کامل راکد است، چون مردم بیشتر از پوشاک دوخته و آماده استقبال می‌کنند.
نورایی آشتیانی اضافه کرد: با توجه به آنکه افراد اکثرا سایز استاندارد دارند، پوشاک و کت و شلوار آماده تهیه و خریداری می‌کنند، مگر آن که سایز مناسب نباشد که در آن صورت باز هم برایشان نمی‌صرفد که بخواهند پارچه خریداری کنند و برای دوخت بدهند.
رییس اتحادیه پارچه فروشان تهران در توضیح دلیل استقبال نکردن از پارچه افزود: برای دوختن یک پیراهن مردانه هشت تا ۹هزار تومان می‌گیرند و اگر مشتری پنج هزار تومان پول پارچه داده باشد و بخواهد این مقدار هم پول دوخت بدهد، طبعا ترجیح می‌دهد که به سراغ پوشاک و لباس‌های دوخته شده برود.
وی با بیان اینکه ۶۰درصد مردم از پوشاک دوخته استقبال می‌کنند، افزایش هزینه‌های دوخت پارچه را از مهم‌ترین دلایل رکود بازار پارچه عنوان کرد.
ارسال نظر