مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بینالمللی جمهوری اسلامی ایران در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد:
نمایشگاه بازسازی عراق را سال آینده برگزار خواهیم کرد
گروه بازرگانی - نام شرکت سهامی نمایشگاه‌های بینالمللی ایران بیش از چهل سال است که شنیده می‌شود؛ نمایشگاهی که در آغاز دولتی بوده و هنوز نیز هست. زمزمه انتقال مکان این نمایشگاه در سال‌های ۸۱ و ۸۲ بر زبان مدیران آن و اعضای شورای وقت شهر تهران جاری شد و حتی مکان قطعی آن نیز در شهر «پرند» تعیین گردید، با این حال این اتفاق نیفتاد. در دوران دولت نهم نیز بحث انتقال نمایشگاه تقریبا مسکوت مانده است. عکس: نسیم گلی
مع‌الوصف دکتر حمید قوام شهیدی، مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بینالمللی از احتمال واگذاری این شرکت به بخش خصوصی سخن می‌گوید. دکتر قوام شهیدی در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»،
عملکرد مدیریت این نمایشگاه در دولت نهم را مثبت ارزیابی کرده و آن را منطبق با استانداردهای جهانی دانسته است. این گفت‌و‌گو را بخوانید.
اکنون که بیش از دو سال از آغاز به کار دولت نهم و مدیریت جنابعالی در شرکت سهامی نمایشگاه‌های بینالمللی می‌گذرد، ارزیابی‌تان از روند برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و بینالمللی چیست و آیا نمایشگاه‌ها به اهداف راهبردی وزارت بازرگانی در بخش تجارت خارجی کشور رسیده‌اند؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا در رابطه با فلسفه وجودی نمایشگاه توضیحی کوتاه می‌دهم. امروزه بحث نمایشگاهی در دنیا به عنوان یک صنعت مطرح است، چون در صنعت نمایشگاهی بسیاری از صنوف مختلف دیگر فعال هستند.
اگر بخواهیم جزئیات این بحث را مورد مداقه قرار دهیم می‌بینیم تبلیغات و بازاریابی، حمل‌ونقل، هتلداری، صنعت غذایی، لوازم خانگی، توریسم و تمام صنایع با نمایشگاه ارتباط دارند. چون به نمایشگاه به عنوان یک صنعت نگریسته می‌شود در نتیجه نقش بسیار اساسی را در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند. صنعت نمایشگاهی در جهان سالانه بیش از ۳۰۰میلیارد دلار حجم مالی را در شاخه‌های مختلف به خود جذب می‌کند و بیش از ۴هزار نمایشگاه استاندارد مورد تائید UFI برگزار می‌شود. تمام اینها به غیر از اهداف کلی صنعت نمایشگاه باعث کسب‌وکار، اشتغال‌زایی و رونق تجارت در هر کشوری خواهد شد، اما هدف اصلی نمایشگاه‌ها زمینه‌سازی و شکل‌گیری بازاریابی است. بنابراین برای توسعه تجارت در کشورها که حلقه بزرگی از آن برگزاری نمایشگاه‌ها در سطح جهانی است امروزه نگاه ویژه‌ای به این صنعت می‌شود، ما نیز در دولت نهم دو راهبرد محوری شفاف‌سازی و هدفمند کردن برگزاری نمایشگاه‌ها را در دستور کار خود قرار داده‌ایم.
خوشبختانه در سال ۸۶ نسبت به سال ۸۵ رشد داشتیم. ما از سال ۸۴ که شروع به کار کردیم تاکنون نمایشگاه‌های عمومی و با فروش را از تقویم نمایشگاهی حذف کرده‌ایم و تعدادی از نمایشگاه‌ها را در شهرستان‌ها برگزار کردیم، در نتیجه باید شاهد کاهش سطح نمایشگاه‌ها باشیم اما این طور نیست حتی ما امسال نمایشگاه کتاب را که سالانه ۵۵هزار متر مربع فضای مفید به آن اختصاص می‌یافت، برگزار نکردیم. اما گزارش‌های آماری در نهایت گویای شرایط دیگری است. به این شرح که در سال ۸۳ بیش از ۳۹۳هزار مترمربع در سال ۸۴، ۴۳۱هزار متر مربع و در سال ۸۵ بیش از ۴۱۸هزار متر مربع و در ۹ماهه سال ۸۶ نیز بیش از ۳۵۳هزار متر مربع نمایشگاه برگزار شده که این ارقام تا پایان سال به بیش از ۴۲۲هزار متر مربع خواهد رسید. در نهایت موضوع جالبی که قابل توجه است حضور شرکت‌کنندگان خارجی در نمایشگاه‌ها است که در سال ۸۴ بیش از ۵۰هزار متر مربع در سال ۸۵ بیش از ۴۶هزار متر مربع در ۹ماهه سال ۸۶ بیش از ۵۱هزار مترمربع بوده است که تا پایان سال ۸۶ به بیش از ۵۵هزار متر مربع می‌رسد. این موضوع نشان دهنده این است که حتی با وجود تحریم اقتصادی کشورهای زورگو فضا و سطح نمایشگاه با جدیت و اهتمام ما نه تنها کاهش نیافته بلکه حدود ۱۰درصد نسبت به گذشته افزایش داشته است. با توجه به جاذبه‌های ایران از نظر اقتصادی، سیاست قدرت‌های زورگو باعث نمی‌شود تا شرکت‌های خصوصی از منافع خود گذشته و در کشور ما حضور نیابند و در کل وقتی خارجی‌ها به کشور ما می‌آیند، تبلیغات غربی تاثیری در دید بازدیدکنندگان نداشته است.
از نظر درآمد ارزی چه اتفاقی افتاده است؟
درآمد ارزی ما از محل برگزاری نمایشگاه‌ها در سال ۸۳ حدود ۲۱۰هزار دلار بوده که در سال ۸۴ این رقم با ۳/۸درصد رشد به ۲۲۷هزار دلار و در سال ۸۵ نیز با ۱۰درصد رشد به ۲۵۰هزار دلار و در ۹ماهه اول سال ۸۶ نیز به ۴۶۰هزار دلار رسیده است که بالغ بر ۷/۵۱درصد رشد داشته است.
پرسشی که در این جا مطرح می‌شود این است که آیا این درآمد ارزی نصیب مجریان نمایشگاهی شده یا آنکه شرکت‌کنندگان داخلی نیز از آن منتفع شده‌اند؟
در گذشته برخی از مجریان سودهای هنگفتی را به صورت نامتوازن کسب می‌کردند که این مورد به صورت کامل ساماندهی شده است. به عنوان مثال میزان دریافتی از غرفه‌دار به عنوان معیار محاسبه سود و زیان مجریان در نظر گرفته شده است. به صورت طبیعی بخش خصوصی انتظار دارد سود ببرد و ما مخالف آن نیستیم؛ اما باید عادلانه و معقولانه باشد سودی که منجر به رانت‌خواری شود را نمی‌پذیریم و با آن برخورد می‌کنیم و این موضوع خود نشان‌دهنده این است که فعالیت شفاف شده است.
آیا سیاست وزارت بازرگانی در جذب سرمایه‌گذاران خارجی از طریق برگزاری نمایشگاه‌های بینالمللی به اجرا درآمده است؟
ما در حال تدوین برنامه و آیین‌نامه آن هستیم اما در این راستا، نمایشگاه‌های عمومی و با فروش را از تقویم حذف کرده و به سمت بینالمللی و تخصصی شدن نمایشگاه حرکت کرده‌ایم، زیرا نمایشگاه محلی است برای تلاقی تولیدکننده و مصرف‌کننده، البته با حضور کالا که این محل بهترین محل برای تصمیم‌گیری است. در کنار این موارد سمینار، کنفرانس و همایش‌هایی نیز باید برگزار شده و همچنین استاندارد UFi به صورت کامل رعایت می‌شود.
موضوع دیگر اثربخشی برگزاری نمایشگاه است که با حضور نمایندگان خارجی مرتبط با گروه‌های کالای خاص اثربخشی افزایش یابد. حضور هیات‌های خارجی باید در قالب وظایف مجریان نمایشگاه‌ها دیده شود و البته با پشتیبانی وزارت بازرگانی و سازمان توسعه تجارت این اثربخشی بالا خواهد رفت و در کل حضور خارجی‌ها می‌‌تواند سبب شود تا تولیدات کشور ما به کشورهای خارجی راه یابد و همچنین فرآیند جذب سرمایه‌گذاران خارجی تشدید شود.
یکی از سیاست‌های وزارت بازرگانی و بخش‌خصوصی بعد از فروپاشی حکومت صدام‌حسین، برپایی نمایشگاه بازسازی عراق در چند نقطه غربی کشورمان بود. چرا این نمایشگاه دیگر برگزار نشد در صورتی که در دیگر کشورهای همسایه عراق مانند اردن و ترکیه و... با جدیت دنبال می‌شود؟
زمینه باید فراهم باشد و آن چیزی که در کرمانشاه با همت سازمان بازرگانی کرمانشاه برگزار شد، خوب بود و ما هم امسال در برنامه‌های خود برگزاری چنین نمایشگاهی را پیش‌بینی کرده‌ایم. بررسی‌های اولیه با در نظر گرفتن زمان دعوت از خارجی‌ها و هماهنگی با وزارت خارجه و سازمان توسعه تجارت انجام پذیرفته است.
و اگر این نمایشگاه به امید خدا برگزار شود امسال اثر مثبت و خوبی خواهد داشت و جزو نمایشگاه‌های بسیار خوب ما خواهد بود.
آیا در برگزاری نمایشگاه‌های EXPO امیدی به میزبانی ایران وجود دارد؟
بحث EXPO در برخی از کشورها به راحتی جا افتاده است؛ اما در کشور ما به علت فقر ادبیات نمایشگاهی نیاز به اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی دارد.
اتحادیه‌ای با عنوان دفتر جهانی نمایشگاه‌های بینالمللی (BIE) به صورت رسمی و به نحوی مرتبط با تشکل‌های جهانی وجود دارد. BIE سابقه بالایی در این زمینه دارد.
طبق دستورالعمل‌های این سازمان EXPO به نمایشگاه‌هایی که هر ۵سال یکبار در دنیا برگزار می‌شود اطلاق می‌شود که مدت زمان اجرای آن ۶ماه است. در سال‌جاری میلادی EXPO اسپانیا برگزار می‌شود و پس از آن در چین EXPO۲۰۱۰ برپا خواهد شد. EXPO امروزه باید با رویکرد تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی پیش رود و با این اوصاف خیلی از کشورها به سمت آن می‌روند. مثلا در آخرین اجلاس BIE سه کشور کره جنوبی، لهستان و مراکش کاندیداتوری خود را اعلام کردند که در نهایت کره‌جنوبی برنده آن شد. در کره جنوبی ۲میلیارد دلار برای ساخت شهرکی که به این منظور برنامه‌ریزی شده است هزینه اهمیت ویژه EXPO مقرون به صرفه بودن آن است و معمولا اتفاق نظر بر این است که کشورهای در حال رشد ارجحیت داشته باشند. از ویژگی‌های مثبت دیگر این نمایشگاه‌ها رونق‌یابی توریسم است. پیش‌بینی شده است EXPO۲۰۱۰ در شانگهای چین بیش از ۱۰۰میلیون بازدیدکننده داشته باشد که حداقل ۴۰ تا ۵۰میلیون نفر از این ویزیتورها خارجی خواهند بود. مساله دیگر فروش این زیرساخت‌ها است که خود ارزش افزوده بالایی ایجاد می‌کند. ما اعتقاد داشتیم کاندید شویم اما شرایط فراهم نبود. ان‌شاءا... برای دوره‌های بعد با یک عزم ملی تصمیم خواهیم گرفت.
همچنان که گفتید دیگر نمایشگاه‌های عمومی و پرفروش را برگزار نمی‌کنید، در زمینه نمایشگاه‌های اختصاصی چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کنید؟
سیاست کلی ما جمع کردن نمایشگاه‌های اختصاصی داخلی و برپایی نمایشگاه‌ها در کشورهای بازار هدف و بکر است. به خصوص کشورهایی که خود نمایشگاه بینالمللی ندارند و کشور دیگری راغب به برگزاری نمایشگاه در آن کشورها نباشد.
نمایشگاه بینالمللی محیط زیست از امروز برگزار می‌شود. می‌خواهیم بدانیم که شرکت سهامی نمایشگاه‌ها از نظر رعایت مقولات مرتبط با محیط زیست چه اقداماتی انجام داده است؟
محیط‌زیست از مقولاتی است که به طور خاص تفکیک‌پذیر نیست و نمی‌توان از شرکت‌ها و وزارتخانه‌ها انتظارات ویژه خارج از چارچوب، استراتژی و سیاست‌های مورد پیگیری از طریق متولیان محیط زیست داشت؛ ولی رعایت بعضی از مسائل مانند رسیدگی به فضای سبز و استفاده مناسب از این فضای نشاط‌آور، پوشش کل نمایشگاه به آب شرب بهداشتی، جمع‌آوری و حمل به موقع نخاله و زباله ناشی از غرفه‌سازی از جمله موارد قابل ذکری است که در این راستا برای آنها اقدامات لازم صورت گرفته است. ضمن این که تمامی شرکت‌های برگزار کننده نمایشگاه طبق آیین‌نامه‌ها و ضوابط اجرایی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بینالمللی باید مسائل ایمنی و محیط زیستی را رعایت کنند.
برنامه‌های نمایشگاهی سال آینده را چگونه و با چه راهبردهایی تنظیم کرده‌اید؟
از جمله اقدامات مهم و موثر می‌توان به تقویم نمایشگاه‌ها اشاره کرد که با همکاری سازمان توسعه تجارت به صورت سه ساله تنظیم شده است که زمان کافی برای برنامه‌ریزی خصوصا جهت مشارکت کنندگان خارجی در نمایشگاه‌های سال‌های آتی را فراهم می‌کند و از دیگر موارد همچنین می‌توان از جذب هیات‌های تجاری خارجی در نمایشگاه‌های بینالمللی داخلی نام برد که اقدامات لازم در این خصوص در حال انجام است. در بخش نرم‌افزاری نیز می‌توان به آموزش‌های تخصصی پرسنل و پیاده‌سازی پروژه‌های تحقیقاتی که در حال نهایی شدن است، اشاره کرد که با نگرش علمی نمودن امور و افزایش بهره‌وری صورت می‌گیرد. امید می‌رود که با این گونه اقدامات شاهد رشد و شکوفایی بیشتر صنعت نمایشگاهی کشور باشیم.
ارسال نظر