تغییر قانون اتاق راهگشای تحول در بخش خصوصی

مهرداد گوران- «قصد ما از این مهمانی این است که با نمایندگان خودمان در پارلمان بخش‌خصوصی گفت‌وگو کنیم و از آنها بپرسیم که در این یک سالی که از انتخاب و استقرارشان در اتاق می‌گذرد، چه کرده‌اند و چه‌ها نکرده‌اند. بدون رودربایستی پرسش‌ها را مطرح می‌کنیم و منتظر پاسخ هستیم.» اینها بخشی از سخنان رحمان پورقربان در نشست اعضای هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان صنعتی، معدنی و خدمات مهندسی با نمایندگان اتاق تهران بود. نشستی که در رستوران سنتی اسفندیار در تهران برگزار شد.

هوای بیرون «بس ناجوانمردانه سرد» بود و به قول یکی از حاضران این نشست «منم این نغمه ناجور».

آنچه می‌خوانید، گزارشی است از آن نشست که بیش از هر چیز صدای انتقاد از آن بلند می‌شد.

***

به گفته پورقربان ۲۴ تن از نمایندگان اتاق تهران با حمایت ائتلاف بزرگ تشکل‌ها راهی این اتاق شده‌اند و اکنون هنگام آن است که وضعیت اتاق و دورنمای آینده آن روشن شود. چرا که به نظر می‌رسد میان نمایندگان اتاق و تشکل‌ها فاصله افتاده، فاصله‌ای نگران کننده. سپس نوبت به مهری جوادزاده، رییس هیات‌مدیره این انجمن رسید که دل پردردی از «آمار گمرکی» داشت؛ آماری که این روزها نقل مجلس کارشناسان اقتصادی و صادرکنندگان است. او گفت: تشکل‌های صادراتی، مرکز تجزیه و تحلیل آمار صادراتی ندارند، حال آن که اگر چنین مرکزی شکل بگیرد، دیگر جایی برای آمار گنگ باقی نمی‌ماند.تحلیل به هنگام آمار صادرات، امکان اشتباه در آن را از بین می‌برد. الان صادرات بسیاری از کالاها، کاهش یافته و می‌دانیم که افزایش قیمت‌های پایه صادراتی، مقوله‌ای دیگر است و ربطی به رشد صادرات ندارد.

پس از آن فاطمه مقیمی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران رشته سخن را به دست گرفت و چنین گفت: شک نداریم که حمایت تشکل‌ها در ورود ما به اتاق بازرگانی موثر بوده است. ده ماه و اندی از آغاز کار هیات نمایندگان دور جدید اتاق تهران می‌گذرد. به نظر من این گونه نشست‌های تحلیلی - انتقادی باید زودتر از اینها برگزار می‌شد.

مقیمی با اشاره به این نکته که «انتظار نداشته باشید فقط اعضای هیات نمایندگان اتاق از تشکل‌ها نظرخواهی کنند»، افزود: شما هم هر جا که احساس کردید، باید مساله‌ای مطرح شود آن را با ما در میان بگذارید، تعامل سازنده یعنی همین.

در ادامه صفایی فراهانی، عضو منتقد هیات نمایندگان اتاق تهران که از سوی گروه خواستاران تحول، نامزد ریاست اتاق بود؛ اما این اتفاق نیفتاد، چنین گفت: نوع اقتصاد دولتی در کشورمان، من را به این نتیجه رسانده که فضا برای حضور تخصصی تشکل‌ها و اتاق‌ها و تاثیرگذاری آنها وجود ندارد. کاری که ما داریم می‌کنیم، نوعی روزمره‌گی است. مثل نفس کشیدن می‌ماند که بدیهی است، اما اینکه می‌توانیم فضا را عوض کنیم یا نه، مقوله‌ای دیگر است و متاسفانه من نشانه‌های تحول اقتصادی را نمی‌بینم، نه در اتاق ایران و نه در اتاق تهران.

به گفته صفایی فراهانی «حرف خوب می‌شود زد، انتقاد هم می‌توان کرد» ولی از درون این حرف‌ها و انتقادها به تصمیم‌گیری اساسی و کارساز نمی‌توان رسید.

او گفت: شاید اشکال از من است و از رای شما به من، یا اشکال در برداشت غلط من از توان اتاق بوده است، اما اگر غیر این باشد، آن وقت باید فکر دیگری کرد.

صفایی فراهانی بر این موضوع تاکید کرد که «منظورم این نیست که می‌خواهیم کار سیاسی بکنیم یا با رقبای خود بجنگیم، منظور بحث منطقی و کارشناسانه است که نتیجه‌بخش باشد.»

او در ادامه از تشکل‌ها خواست که به صورت جدی و تعیین‌کننده در ساختار اتاق حضور یابند و با پرسش‌گری خود، پاسخ بطلبند: «ما را به رستوران دعوت نکنید. به اتاق بیایید و در آنجا از ما بخواهید که چه کنیم و چه نکنیم.»

علی‌اصغر حاجی‌بابا، عضو هیات موسس انجمن، در واکنش به سخنان صفایی فراهانی گفت: به نظر من اگر قرار است کاری بکنیم، باید در همین فضای نامساعد بکنیم. الان یک سال از دور جدید اتاق تهران می‌گذرد؛ اما هنوز حتی یک بیانیه دسته‌جمعی که نشانگر مطالبات ما باشد، صادر نکرده‌ایم. طرح جدیدی نداده‌ایم.

از هم فاصله داریم و بدیهی است که صدای ما شنیده نمی‌شود. ما در اتاق حداقل ۲۴ تا امضا داریم که پشتوانه قوی برای ارائه طرح‌های کارشناسی و پیشنهادی است. مطمئن هستم که دیگر نمایندگان بخش‌خصوصی نیز با ما خواهند بود.

مهدی‌ پورقاضی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران بود که در ادامه به طرح دیدگاه‌‌های خودپرداخت. او گفت: پیش از انتخابات اتاق همه‌جا بودیم و دنبال رای می‌گشتیم؛ اما حالا هیچ‌جا نیستیم و این رویه شامل حال تشکل‌‌ها هم می‌شود که نماینده به اتاق فرستادند و باید پیگیر کار آنها باشند.

او تغییر رییس اتاق ایران را مهم‌ترین دستاورد نمایندگان دوره ششم اتاق تهران دانست و افزود: فضای هیات‌‌رییسه اتاق ایران متحول و بسیار ملایم شده است. در گذشته ساختار اتاق، انحصاری و مبتنی بر تصمیمات فردی بود؛ اما در حال حاضر چنین نیست.

پورقاضی با تشریح تغییر فضای اتاق خواستار تغییر در ساختار اداری آن شد و گفت: الان کمیسیون‌ها فعال‌تر شده‌اند و این روند را مثبت می‌دانم. از چندی پیش طرح‌های کمیسیون‌ها با رای اعضای هیات‌ نمایندگان مطرح می‌شود و به هیات‌رییسه می‌رود، حال آنکه قبلا چنین رویه‌ای وجود نداشت و هرچه هیات‌رییسه تصمیم می‌گرفتند، همان می‌شد.

او موضع‌گیری اتاق تهران در برابر عملکرد گمرک ایران را نشانه‌ای مثبت و چاره‌ساز دانست.

پدرام سلطانی، عضو جوان هیات نمایندگان اتاق تهران نیز سخن بسیار داشت که مستدل و به‌جا بود. به گفته سلطانی اگر ساختار اتاق رو به دگرگونی دارد، نتیجه کار و عملکرد هیات‌ نمایندگان است:

ما تا به حال چندین نامه ۲۳نفری نوشته‌ایم و منعکس هم شده است. با این حال در سازماندهی امور مشکل داریم. بپذیرید که ما در فضای خوبی وارد اتاق نشدیم؛ اما حتی در چنین فضای نامساعدی کارنامه ما چندان خالی از موفقیت نیست.

او سپس وضعیت اتاق‌های مشترک را شاهد مثال آورد که «حیات خلوت» هستند و هنوز به همان روال گذشته اداره می‌شوند؛ تحول مورد نظر ما باید از همین‌جا آغاز شود. نباید عجله کنیم و ناامید شویم. مگر با هفت، هشت‌ماه، کار می‌شود مشکلات تاریخی را پشت سرگذاشت؟

دبیر کل انجمن صادرکنندگان صنعتی معدنی و خدمات مهندسی در اینجا وارد بحث شد و از اینکه ۶ماه از درخواست انجمن برای ثبت در اتاق ایران می‌گذرد؛ اما هنوز«تکلیف این برگه سرگردان روشن نیست» انتقاد کرد و گفت: حتی نامه‌هایی هم به ما نوشتند که ناراحت هم شدیم. دو ماهی هم می‌شود که منتظر دیدار با رییس اتاق ایران هستیم؛ اما هنوز امکان‌پذیر نشده است.

محمدرضا سروش، عضو دیگر هیات نمایندگان تهران هم با دیگر سخنرانان نشست هم‌ نظر بود و گفت: ما در اتاق، انتقاد از دولت نمی‌بینیم. امید ما به کمیسیون‌ها است و فکر نمی‌کنم هیات رییسه اتاق با طرح‌ها و تصمیمات کمیسیون‌ها مخالفت کند.

و اما مجید راهب، عضو هیات‌مدیره انجمن با بیان اینکه نباید راه نمایندگان اتاق به استعفا ختم شود، خاطرنشان کرد: باید بر اساس قانون اتاق کار کرد و اگر نقصانی در این قانون هست، اصلاح شود، قانون جدید اتاق اگر تصویب شود راهگشا است. اتاقی که یک سوم نمایندگان آن از دولت می‌آیند، پارلمان بخش خصوصی نیست و جایگاه اقتصاد متمرکز است.

در ادامه هوشنگ ادهمی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران دیدگاه‌های خود را مطرح و تقریبا از عملکرد دور جدید اتاق تهران دفاع کرد.

به نظر ادهمی، کاهش زمان صدور کارت بازرگانی از چند ماه به چند روز، یکی از دستاوردهای قابل توجه هیات نمایندگان جدید اتاق است. ادهمی گفت: گذشته، بسته بود.

آن چند نفر هر تصمیمی که می‌گرفتند لازم‌الاجرا بود. الان وضع فرق کرده و من بارها از زبان دکتر نهاوندیان انتقاد دولت را شنیده‌ام. به گفته ادهمی، یکی از موانع اقتصاد کشور این است که «تولید» از «تجارت» جدا است. در صورتی که باید این دو بخش به صورت هماهنگ عمل کنند.

و اما محمد علی حقی، مشاور عالی انجمن انتقاد از دولت و مقابله با آن را وظیفه اتاق ندانست: «به نظر من اتاق باید در برابر رویدادها و وضعیت اقتصادی کشور «موضع» داشته باشد. درست است که دکتر نهاوندیان از دولت آمده؛ اما او طرفدار جدی بخش خصوصی و اقتصاد غیرمتمرکز است. خلاءهای اتاق در جاهای دیگری است. به عنوان مثال رابطه اتاق با مجلس شورای اسلامی هدفمندانه نیست و گاهی حتی دیده‌ایم که از طرف نهاد بخش خصوصی کشور طرح‌ها و دیدگاه‌های متناقض به مجلس منتقل شده است.

سخن بهروز زنگنه، نایب‌رییس انجمن، پایان بخش این نشست گرم داخلی در هوای سرد بیرون بود: «یک روز می‌گفتیم: بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم/ فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم... حالا به این نتیجه رسیده‌ایم که «یا رب به روزگاران دردی نشسته بر دل/ بیرون نمی‌توان کرد الا به روزگاران...، هفده‌هزار شرکت رسمی ثبت شده در زمینه خدمات مهندسی در کشور داریم که در حال نابودی‌اند. پیشنهادهای خود را برای عبور از این وضعیت حتی نمی‌توانیم مطرح کنیم. ما آماده‌ایم با حمایت علمی و فنی این کشتی افتاده به گرداب را به ساحل برسانیم. از طریق کمیسیون‌های اتاق ما را یاری کنید. ما نیروهای شما هستیم.

پایانی دیگر:

دکتر علی رشیدی، عضو سرشناس هیات نمایندگان اتاق تهران که در این نشست حضور داشت، فهرست «۲۲نکته ضروری برای تحول در اتاق» را بر ورقه‌ای نوشته بود و لای تقویم جیبی‌اش جا داده بود. دکتر رشیدی همه چیز را به آینده واگذار کرده و امیدی به «حال» ندارد: «حرف‌های دل خود را نمی‌زنیم. همین».