شرکت‌های زیرمجموعه مناطق آزاد باید واگذار شوند

شبنم آذر- پنجمین نمایشگاه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در جزیره کیش با حضور مهمانانی افتتاح شد که حضورشان در میان مسوولان اقتصادی کشور کمتر به چشم می‌خورد. سیدمحمد خامنه‌ای برادر مقام معظم رهبری، هاشمی ثمره، مشاور ارشد رییس‌جمهوری و شش‌ نماینده مجلس علاوه بر تمامی مدیران مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور از جمله مهمانان مراسم افتتاحیه این نمایشگاه بودند؛ اما محمد رهبری، رییس کل گمرک ایران اگرچه نامش در لیست مدعوین و سخنرانان قرار گرفته بود، اما در نهایت همان‌طور که انتظار می‌رود در این مراسم نیز شرکت نکرد.

حضور نیافتن رییس کل گمرک در شرایطی بود که موانع گمرکی از مهم‌ترین چالش‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی محسوب می‌شود و هیات تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی نیز هنوز پرونده گمرک را با جدیت دنبال می‌کند.

مراسم افتتاحیه پنجمین نمایشگاه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با سخنرانی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش آغاز شد.

وی در ابتدای سخنان خود پس از بیان تاریخچه‌ای از ایجاد مناطق آزاد جهان، مناطق آزاد را به عنوان کارآمدترین وسیله برای توسعه تجارت در جهان دانست و گفت: افزایش سرمایه‌گذاری، تبدیل ظرفیت‌های بالقوه تجاری به تجارت بالفعل کالا و خدمات، بهبود روابط بازرگانی و ایجاد فضایی رقابتی بین تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا و دستیابی به فن‌آوری‌های نوین از اهدافی است که در مناطق آزاد دنبال می‌شود.

مرتضی شایسته تاکید کرد: مدیریت متمرکز در مناطق آزاد، تصمیم‌گیری در اجرای امور در کوتاه‌ترین زمان را میسر می‌سازد و به فعالان اقتصادی این توان را می‌دهد که فارغ از مشکلات دیوانسالاری به فعالیت بپردازند.

وی افزود: مناطق آزاد نقش بسزایی در ایجاد اشتغال ایفا می‌کنند و براساس آمار سازمان بین‌المللی کار (ILO) اکنون بیش از ۵۰میلیون نفر در مناطق آزاد جهان در حال فعالیت هستند.

وی میزان سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد جهان را در سال ۲۰۰۵ میلادی بیش از ۳۲۰میلیارد دلار دانست و گفت: پیوستن کشورها به WTO برخلاف انتظار بر رونق این مناطق افزوده است، به طوری که بین سال‌های ۲۰۰۰-۱۹۹۵میلادی مناطق آزاد از رشد ۵۹درصدی برخوردار شدند و در حال حاضر بیش از ۳هزار منطقه آزاد تجاری، منطقه ویژه اقتصادی و منطقه پردازش صادرات در جهان مشغول فعالیت هستند.

وی همچنین حجم مبادلات تجاری در سال ۲۰۰۵ میلادی در این مناطق جهان را ۱۵درصد از کل حجم مبادلات تجاری جهان اعلام کرد.

مدیر عامل سازمان منطقه آزاد کیش در ادامه به اقدامات در دست انجام این منطقه اشاره کرد و گفت: اتصال به برق سراسری کشور، اتصال به شبکه فیبر نوری سراسری کشور، افزایش ظرفیت تولید آب شیرین، توسعه فرودگاه کیش، اجرای فاز دوم توسعه بندرگاه، توسعه توریسم ورزشی و نیز راه‌اندازی بورس نفت از برنامه‌های آتی این منطقه است.

وی همچنین از فعال شدن شعبه «فیوچرز بانک‌» در جزیره کیش خبر داد و گفت: با تاسیس شعبه بین‌المللی دانشگاه‌های داخلی در کیش امید می‌رود بخش صنعت این منطقه فعال‌تر شود.

شایسته همچنین بر واگذاری تصدی‌گری امور این منطقه به بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: طرح جامع جزیره کیش با هدف توسعه گردشگری، توسعه خدمات نرم‌افزاری نفت وگاز، پولی و بانکی، IT و صنایع غیرآلاینده طراحی و به تصویب شورای‌عالی معماری و شهرسازی کشور رسیده است.

وی در پایان از حضور ۶منطقه آزاد تجاری، ۱۴منطقه ویژه و ۷بندر تجاری در پنجمین نمایشگاه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خبر داد.

در ادامه این مراسم دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد با اعلام این خبر که در جلسه هیات دولت مصوب شد تا به تعداد مناطق ویژه کشور اضافه شود در تحلیل وضعیت مناطق آزاد ۶گانه کشور گفت: ما در نوع خود عقب‌ماندگی داریم و برای رفع این عقب‌ماندگی که به دلیل آماده نشدن زیرساخت‌ها است باید برنامه‌ای جهشی تبیین شود. محمود صلاحی گفت: ۲۱ سال پیش منطقه آزاد «شن‌زن» چین برای آغاز به کار خود از ایران تعدادی اتوبوس خریداری کرد، ولی پس از گذشت ۲۱ سال امروز این منطقه با ایران به منظور فروش اتوبوس قرارداد ۵/۱میلیارد دلاری منعقد می‌کند.

وی با بیان اینکه از ۳کریدور مهم دنیا دو کریدور در ایران وجود دارد، منطقه آزاد چابهار را دارای قابلیت تبدیل شدن به یکی از مناطق آزاد مهم جهان دانست و گفت: متاسفانه در گذشته نسبت به مناطق آزاد کشورمان غفلت شده است و این در حالی است که کشورهای همسایه ما برای توسعه مناطق آزاد خود از دریا و زمین استمداد می‌کنند. وی جزیره قشم را دارای قابلیت توسعه سوخت‌رسانی به کشتی‌های اقیانوس‌پیما، جزیره کیش را دارای قابلیت توسعه گردشگری و منطقه آزاد اروند را دارای قابلیت توسعه صنعت فولاد دانست. صلاحی همچنین با بیان اینکه مناطق آزاد می‌توانند به قطب تولید علم شوند، گفت: در کیش این امکان تبدیل وجود دارد که مرکز بزرگ علوم اسلامی دایر شود.

شاهی عربلو، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس سخنران دیگر این مراسم بود. وی برخلاف دیگر سخنرانان این مراسم از کلی‌گویی فاصله گرفت و به طور مستقیم به تحلیل مسائل جاری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی پرداخت.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اگر چه هم صدا با مسوولان دولت نهم گوشه انتقادی به دولت پیشین زد و درباره کار تحقیق و تفحص مجلس پیش گفت که «قبلی‌ها دنبال عیب و ایراد می‌گشتند، ولی ما به دنبال کالبدشکافی علمی هستیم» ولی سخنان خود را به صورتی صریح و انتقادی پیش برد.

شاهی عربلو خطاب به سرمایه‌گذاران گفت: ما در مجلس کارهای بسیار مهمی را برای حل مشکلات در دست داشته و داریم که از مهمترین آنها مالیات بر ارزش افزوده بود.

وی تصریح کرد: به رغم اینکه این طرح ۲ سال در کمیسیون اقتصادی مورد کنکاش قرار گرفت و هم رسانه‌ها ما را زیر سوال بردند، ولی در نهایت توانستیم آن را از ۷درصد به ۵/۱درصد کاهش دهیم.

به گفته شاهی‌عربلو، با اجرای این قانون از مهرماه سال آینده قانون تجمیع عوارض لغو خواهد شد.

وی درباره مشکل سیستم بانکی نیز گفت: در برنامه تحقیق و تفحص از بانک‌ها یک گروه کارشناسی تشکیل داده‌ایم که در آن از هر بانک یک یا دو عضو هیات‌مدیره حضور دارند و گزارش‌ نهایی آن تا نوروز به مجلس ارائه می‌شود.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه با خطاب قرار دادن هاشمی ثمره و صلاحی گفت: ما نمی‌دانیم چرا بانک‌های خارجی به مناطق آزاد کشورمان نمی‌آیند؟ در حالی که تنها در این مناطق اجازه داریم از حضور بانک‌های خارجی سود ببریم.

وی افزود: بانک‌های خارجی به دنبال سود هستند و ما می‌توانیم با وعده سودآوری آنها را به اینجا بکشانیم. متاسفانه هنوز سرمایه‌گذاران به دنبال بانک‌های داخلی هستند و از بانک‌های خارجی هم که خبری نیست. این در حالی است که بانک‌های خارجی با سود پایین دنبال مشتری می‌گردند. شاهی عربلو گفت: در این موضوع معمایی نهفته است که ما در حال کالبدشکافی آن در مجلس هستیم.

وی گفت: برای رسیدن به برنامه چشم‌انداز ناچاریم که از سرمایه‌گذاری بانک‌های خارجی استفاده کنیم، زیرا سرمایه‌گذاری امسال ما عدد ناچیزی است. در حالی که سالانه باید حداقل ۱۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در کشور صورت گیرد.

وی خطاب به دبیر شورای عالی مناطق آزاد گفت: آقای صلاحی شما اگر بخواهید سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد شکل بگیرد به جای رفت و آمد با دولت، با مردم رفت و آمد کنید. شما از دولت کمک نگیرید و بروید سراغ سرمایه‌گذار‌ها. شاهی عربلو تصریح کرد: من فکر می‌کنم زمین را باید مجانی در اختیار سرمایه‌گذار گذاشت.از همین ۲۵میلیارد دلاری که در بانک‌ها تزریق کردیم باید ابتدا از سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان حمایت شود. وی در پایان گفت: به جای اینکه این مناطق را به محل تجارت چمدانی تبدیل کنیم باید به محل تولید و صنعت تبدیل شوند.

در ادامه این مراسم مجتبی هاشمی ثمره، مشاور ارشد رییس‌جمهوری نیز با انتقاد از روند کند مناطق آزاد کشور نسبت به دیگر مناطق آزاد جهان گفت: در همه جای دنیا ۶۰درصد اقتصاد کشور به این مناطق وابسته است و ما تا رسیدن به جایگاه شایسته راه زیادی در پیش داریم.

وی از تهیه طرح جامع توسعه مناطق آزاد تجاری کشور خبر داد و گفت: هدف این است که کار و تولید جایگاه واقعی خود را پیدا کند و در این راستا طرح‌هایی که به اشتغال توجه دارند مورد حمایت بیشتری قرار ‌گیرند.

وی با تاکید بر اجرای اصل ۴۴ گفت: شرکت‌های زیرمجموعه‌های مناطق آزاد باید واگذار شود.

هاشمی‌ثمره افزود: بعضی مواقع هدف این بوده که مناطق خود به دنبال درآمد باشند و در آخر سال بیلان درآمدشان را اعلام کنند، ولی مهم این است که مردم چقدر تولید کنند. بنابراین لازم به تذکر است که مسوولیت‌های خود را با مردم خلط نکنیم.