چرا ماهاتیر محمد به اتاق ایران نیامد؟

تصویر ماهاتیر محمد بر برج ۳۱۰ متری تلکوم در کوآلالامپور

مهرداد گوران - روز گذشته قرار بود، ماهاتیر محمد در اتاق ایران سخنرانی کند، اما برنامه‌ریزی‌ها که عمدتا جنبه و موضوعیت «دولتی» داشت راه ورود او به نهاد بخش خصوصی ایران را مسدود کرد. اینکه چرا حضور ماهاتیر محمد به‌رغم اطلاع‌رسانی روابط عمومی اتاق ناممکن شد، پرسشی است که مدیران دولتی و برنامه‌ریزان سفر او به ایران باید بدان پاسخ دهند. بدرقه معمار اقتصاد نوین مالزی با نشان طلایی دانشگاه شهید بهشتی و دکترای افتخاری از دانشگاه تهران، البته توجه برانگیز است، اما کاش او فرصت می‌یافت که راز و رمز رشد سریع اقتصادی و کاهش شاخص فقر از ۵۰درصد به ۶درصد در کشورش را توضیح دهد؛ آن هم در شرایطی که فاصله طبقاتی در ایران به‌رغم برنامه‌های عدالت‌جویانه تشدید شده و اقتصاد تک‌محصولی، فضای تجاری کشور را مغشوش و ناکارآمد کرده است.

براساس گزارش موسسه هرتیج، شاخص‌های آزادی اقتصادی در مالزی طی یک دهه گذشته پیوسته روبه‌ رشد بوده است تا جایی که در سال ۲۰۰۸ درجه آزادی اقتصادی در این کشور ۵/۶۴ از ۱۰۰ بوده است که از نظر جهانی رتبه ۵۱ را در میان دیگر کشورها دارد. بررسی تطبیقی همین شاخص‌ها در منطقه آسیا - پاسیفیک نیز نشان‌گر جایگاه هشتم مالزی در میان ۳۰کشور منطقه است. در سال ۲۰۰۷ صادرات مالزی به رقم ۴/۱۶۱میلیارد دلار رسید، حال آن که ارزش واردات این کشور در همان سال ۶/۱۳۰میلیارد دلار بوده که حاکی از تراز مثبت تقریبا ۳۰میلیارد دلاری است. ماهاتیر محمد که نماد توسعه اقتصادی در کشورش به شمار می‌آید، به گفته خودش در دوران نخست وزیری‌اش، راهکار بنیادی را در توجه به سرمایه‌گذاری خارجی، باز مهندسی ساختارهای تجاری و رونق گردشگری جست‌وجو کرد. او چند سال پیش گفته بود «اگر مدیریت جاذبه‌های توریستی استان اصفهان در اختیار مالزی قرار گیرد، سالانه برابر با ارز آوری نفت برای ایران سودآور خواهد بود.» ماهاتیر محمد، نظریه پرداز هم هست و دیدگاه‌های مبتنی بر توسعه و دموکراسی خود را در کتاب‌های رودررو با چالش‌‌ها (۱۹۷۶)، منطقه‌گرایی، جهان‌گرایی و فضای تاثیر (۱۹۸۹)، و جهانی‌سازی و روابط جدید (۲۰۰۲) تشریح کرده است. در هر حال، این دولتمرد آسیایی که بخش‌خصوصی مالزی را از زنجیر‌های نظام بوروکراتیک و قوانین دست و پاگیر رها کرد، فرصت حضور در نهاد بخش‌خصوصی ایران را نیافت، با دولتی‌ها آمد و با دولتی‌ها رفت و این داستان ندارد پایانی.