افغانستان و منطقه آزاد چابهار

محمد صفوی

هر چند انفجار دوربین جنایت‌کاران یا هر عنصر خود فروخته دیگری احمد شاه مسعود، فرزند خلف افغانستان را به خون غلتاند و فاتح پنج شیر همچون یک شیر رزمنده جان داد، اما سرزمین افغانستان با قابلیت‌های اقتصادی نهفته‌اش در مسیر بالندگی حرکت می‌کند. تلاش‌های خبرنگاران بین‌المللی و خون شهید صارمی و فیلم‌های محسن مخملباف بیش از گلوله‌های شلیک شده افغانستان را جهانی کرده است. جهانیان سرزمین کهن سال افغانستان را به عنوان بخشی از تمدن بزرگ جهانی با مجسمه‌های بودا در کنار مزار شریف با گل‌های لاله‌اش می‌شناسند.

سفر دکتر محمدطاهر باقرزاده،‌ رییس هیات‌مدیره و مدیرعامل منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار و دیدارهایش با وزرای افغانستان در خصوص توسعه تجارت و ترانزیت و همچنین ملاقات صمیمانه‌اش با احمد ضیاء مسعود، معاون اول رییس جمهور افغانستان در کابل‌ پیامدهای اقتصادی مهمی را در بر داشته است از جمله اینکه محموله‌های افغانستان از بن‌بست ترانزیت خارج شده و دیگر افغانستان یک کشور محصور در خشکی نیست، صنایع دستی، سنگ‌های گران قیمت، فرآورده‌های دامی، میوه‌های خوش طعم افغانستان، زمرد و انواع محصولات دیگر افغانستان در منطقه آزاد چابهار، فرآوری، بسته‌بندی، تولید و صادرات مجدد می‌شوند و ۵ قاره جهان به روی افغانستان آغوش می‌گشاید. نیازهای افغانستان به کالاهای سایر کشورها از طریق اقیانوس هند در دریای عمان و خلیج فارس به چابهار می‌آید و از طریق چابهار در کمترین زمان و با بیشترین امنیت به این کشور هم زبان و هم دین صادر می‌شود.

تجار و بازرگانان افغانستان علاوه بر تهران و مشهد در استان سیستان و بلوچستان و به ویژه منطقه آزاد چابهار فرصت ابراز وجود می‌یابند. محور شرق ایران تامین کننده نیازهای افغانستان می‌شود. دفاتر منطقه آزاد چابهار در کابل و تجار و بازرگانان افغانستان در منطقه آزاد چابهار به عنوان نخستین دفاتر بخش‌خصوصی، پیمان منطقه‌ای جدیدی را ذیل نام آسیای جنوب غربی پایه‌گذاری می‌کنند. در جهان امروز آنچه پایداری حکومت‌ها و اقتصادهای جهانی را استمرار می‌بخشد امنیت در تهیه و تولید و توزیع کالاها و بالا بودن سطح کیفیت در رقابت‌های جهانی است. هم تجار ایرانی و هم تجار افغانستان باید به این امر مهم واقف باشند کالاهای با کیفیت و با ارزش، صادرات و واردات را رونق می‌بخشد. احترام به خریداران و مشتریان اصل اجتناب‌ناپذیر و پایداری اقتصاد است در شرایط دشوار جهانی شدن باید وزرای بازرگانی دو کشور فارغ از منافع گروهی و بخش‌نگری نیازمندی‌های اقتصاد کلان را در سطح ملی به تجار و بازرگانان متذکر شوند.

نقش سفرای ایران و افغانستان به عنوان ناظران توافق‌های دو کشور بسیار حائز اهمیت است. دکتر معروفی و دکتر مالکی سفرای افغانستان و ایران فقط سفیر سیاسی نیستند، بلکه معرف تمامی ابعاد مراودات دو کشور بوده و می‌توانند با برنامه‌ریزی و تبادل نظر در جهت توسعه و تسریع فعالیت‌های اقتصادی و کاربردی کردن توافقات انجام شده قدم بردارند.

دکتر معروفی، سفیر بلند قامت افغانستان در ایران زمانی که از اسکله شهید بهشتی و شهید کلانتری در منطقه آزاد چابهار دیدن می‌کرد روحیه کنجکاو و جستجوگرش و پرسش‌هایش از موقعیت استراتژیک چابهار برایم بسیار ارزشمند بود. پیگیری‌های آقای مالکی، سفیر ایران در کشور افغانستان بیانگر نزدیکی دیدگاه‌های دو کشور برای توسعه روابط اقتصادی است.

شرایط جهانی ایجاب می‌کند اقتصادهای کوچک در حال توسعه از طریق پیمان‌های منطقه‌ای با یکدیگر ارتباط نزدیکی برقرار نمایند. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اقتصاد تک‌ قطبی را نیز متزلزل کرده است. گفت‌وگوهای اقتصادی در قالب پیمان‌های منطقه‌ای در آسیای جنوب غربی مدتی است شروع شده است. کشورهای پاکستان، ایران، امارات متحده عربی، ترکیه، افغانستان، عمان، عراق، عربستان سعودی هم در دین مبین اسلام مشترک هستند و هم در اقتصاد مکمل یکدیگر. با شکوه خواهد بود اگر تمدن اسلامی یک‌بار دیگر شکوه اقتصادی و فرهنگی خود را به جهانیان ثابت نماید. دولت نهم با مناطق آزادش در ۶ نقطه ایران اسلامی در شمال و جنوب کشور از انزلی تا سرخس از کیش تا اروند و چابهار که نقاط اتصال ایران به تمدن و اقتصاد منطقه و جهان هستند فرصت‌های تاریخی تکرار نشدنی در اختیار دارد. چقدر دلم می‌خواهد صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران این آهنگ و سرود محلی افغانستان را پخش کند بیا بریم به مزار «ملامحمدجان».