دولت فرش را به حال خود رها کند

عکس:آکو سالمی

سارا صفاری- در میان شلوغی و همهمه میدان فردوسی و خیابان نوفل لوشاتو وارد فضای کوچکی می‌شویم که از رنگ و آهنگ سرشار است. می‌گویند در این جا چهارمین جشنواره سراسری فرش‌های عشایری ایران برپا است اما غریبانگی این جشنواره گویا با غربت فرش‌های عشایری در میان مردممان پیوند خورده است. ۱۷ غرفه کوچک و بزرگ در غروب سرد پاییزی، صدای سرنا و دهل مردمان مسجد سلیمان و شادی رقص مردم این خطه برای معدود بازدیدکننده‌ای که اتفاقی از این مسیر می‌گذرند و راهی به نمایشگاه کوچک باز می‌کنند وصف ناپذیر است. گویی با وجود اینکه سال‌ها از رنگ و آواز و ... دور بودیم اما اینها در ما عجین شده و آشنایی دور را با شادی، دوباره می‌بینیم.

به عادت همیشگی چرخی در نمایشگاه می‌زنیم و از غرفه‌داران می‌خواهیم با ما گفت‌و‌گو کنند. اما گویا اینها نیز این گوشه‌نشینی را دوست دارند و حاضر به گفت‌و‌گو نمی‌شوند. در میان پیرها و جوان‌های این جمع تنها می‌توانم پای صحبت ۲نفر از تولیدکنندگان بنشینم.

مازیار نصیری که تولیدکننده فرش عشایر در چهارمحال و بختیاری است از اصالت و کیفیت فرش‌‌های عشایری سخن می‌گوید و می‌افزاید: به هیچ وجه از مواد شیمیایی استفاده نمی‌کنیم و صد درصد فرش‌هایمان به آمریکا صادر می‌شود.

نصیری ادامه می‌دهد: تولیداتمان محدود است و این محدودیت به دلیل کمبود دار قالی و بی‌پولی است. در سال ۱۰ تا ۱۵ فرش می‌بافیم و نقش فرش‌ها مطابق سلیقه ایرانی‌ها نیست و تماما صادر می‌شود.

وی مشکلات مالی و عدم‌حمایت‌های دولتی را مهم‌ترین مساله فرش عشایری می‌داند و معتقد است: اگر از طریق دولت حمایت شویم می‌توانیم دار قالی بیشتری بنا کنیم اما حمایتی نمی‌شود. تا الان یک ریال وام نگرفته‌ام.

علی بادام‌برجاه، تولید‌کننده و صادرکننده فرش دستباف ایران اطلاعات دقیق و کاملی نسبت به فرش ایرانی به ویژه فرش عشایری دارد.

او می‌گوید: فرش‌های عشایری ایران به ۲ سبک سنتی و فرش عشایری با سیستم مدرن بافته می‌شود.

به گفته وی، بزرگ‌ترین چالش فرش سنتی عشایر عدم صرفه اقتصادی این نوع فرش‌ها برای بافنده است. به این دلیل که فرش‌ها قیمت پایینی دارند و هزینه‌های زندگی بافنده را تامین نمی‌کنند از همین رو به سمت بافت‌های متمرکز می‌روند.

وی می‌افزاید: در حال حاضر سیستم‌های متمرکزی با کنترل کیفیت بالا به تولید فرش‌های عشایری اقدام کرده‌اند و فرش با رنگ‌های متنوع و مطابق سلیقه بازار در دنیا بافته می‌شود. هرچند این نوع بافت نیز به دلیل قیمت کم فرش عشایری صرفه اقتصادی ندارد و بافنده هر روز دستمزد بیشتری را طلب می‌کند و این گونه است که رقابت در سطح بین‌المللی هر روز سخت‌تر می‌شود.

بادام‌برجاه معتقد است: متاسفانه ایرانی‌ها طی نیم قرن اخیر از داشته‌های فرهنگی خود در رابطه با فرش دور افتاده‌اند و نسل جدید نیز بسیاری از نقوش فرش ایران و مناطقی که در آن‌ها این گونه فرش‌ها بافته می‌شود را نمی‌شناسد.

این صادرکننده فرش می‌گوید: در سایر کشورها فرش ایرانی سابقه خاصی دارد و از آن استقبال می‌شود و زیباترین دکوراسیون‌ها با فرش‌های عشایری کشورمان هماهنگ می‌‌‌شود. باید به این نکته توجه داشت که صنایع دستی و فرش دستباف ایران ارتباط تنگاتنگی با سطح دانش عمومی نسبت به مقوله دکوراسیون دارد و با افزایش دانش عمومی نگاه مردم نیز نسبت به فرش تغییر خواهد کرد.

بادام‌برجاه درخصوص چالش‌های فرش عشایری ایران می‌گوید: اگر دولت حمایت خاصی نکند و کار فرش را به حال خود رها کند، فرش ایرانی شرایط بهتری خواهد داشت، فرش ایرانی باید توسط بخش خصوصی حمایت و هدایت شود.

نمایشگاه را ترک می‌کنم. هرچند که آن رنگ‌ها و طرح‌های دل‌نشین ما را ترک نمی‌کند. دوباره پا به شلوغی خیابان می‌گذارم.