محمد صفوی

پس از روی کار آمدن حامد کرزای و تشکیل دولت جدید در کشور افغانستان تجارت و مراودات بین‌المللی آن وارد دوران جدیدی شده است، اما تاکنون سهم تجارت و ترانزیت کالا با ایران به دلیل پاره‌ای مسائل در حد مطلوب نبوده و شاید بتوان گفت کافی نیست. وزرا و سفرای دو کشور در مذاکرات متعدد و چندجانبه خود همواره بر گسترش مبادلات اقتصادی به دلیل نزدیکی فرهنگ و مذهب تاکید داشته‌اند، امادر عمل نتایج دلخواه به دست نیامده است. افغانستان از جمله کشورهای محصور در خشکی است که به دلیل معضل جنگ‌های متعدد تاکنون از جاده‌های ترانزیت امن نیز برخوردار نبوده است. با این حال ثبات نسبی در تامین امنیت باعث شده است بخش‌هایی از تجارت در این کشور شکل بگیرد. ایران و پاکستان تلاش دارند به کشور همسایه خود مدد رسانده و بر رونق و شکوفایی تجاری و اقتصادی منطقه بیافزایند. اما مناطق آزاد تجاری و صنعتی کشور ما به ویژه منطقه آزاد چابهار با دلایل ژئوپلتیک و موقعیت ممتاز ترانزیت در گسترش مراودات تجاری با افغانستان می‌تواند نقش موثر داشته باشد. تلاش‌های ارزشمند رییس‌جمهور احمدی‌نژاد که برای توسعه و تحول در شرق کشور آغاز شده است، توجه افغانی‌ها به ویژه تجار بازرگانان این کشور را به منطقه آزاد چابهار جلب کرده است. زیباترین جمله را معاون اول رییس‌جمهوری افغانستان بر زبان آورده که گفته است منطقه آزاد چابهار باید جایگزین کراچی و دوبی شود. این جمله حکیمانه معاون اول رییس‌جمهور افغانستان در دیدار دکتر محمدطاهر باقری‌زاده مدیرعامل منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار با ایشان ریشه در مباحث امنیتی، اقتصادی و سیاسی دارد و صد البته قرابت‌های قومی و زبان فارسی میان دو کشور نیز تاثیر بسزایی در این موضع‌گیری دارد. توسعه محور شرق به توسعه کشورمان و کشورهای محصور در خشکی و آسیای میانه و به ویژه افغانستان می‌انجامد. محصولات و مواد اولیه کشور افغانستان به بازارهای جهانی راه پیدا می‌کنند و راه‌های ترانزیت کالا اعم از جاده‌ای و ریلی و هوایی ضریب امنیت را در این منطقه افزایش می‌دهند، ضمن اینکه گسترش مراودات اقتصادی به همکاری‌های اقتصادی و سیاسی میان دو کشور سود خواهد رساند و از این رهگذر صلح در منطقه با ثبات‌تر خواهد بود. مهم‌ترین معضل افغانستان طالبان است که ابدی نخواهد بود باید برنامه‌ریزی شود کشورهای منطقه پس از بازگشت نیروهای خارجی به کشور خود، مراودات سیاسی و اقتصادی دائم را برنامه‌ریزی کنند در عرصه روابط بین‌الملل برخلاف آنچه مشهود است، همواره سیاسیون جلو هستند، اما واقعیت این است که لکوموتیو قطار منافع ملی در تمامی کشورها اولین واگن‌اش اقتصاد و تجارت است.حرکت ارزشمند منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار و وزارت تجارت افغانستان در گشایش دفاتر همکاری‌های اقتصادی نقطه عطفی در مراودات اقتصادی دو کشور و جهان خواهد بود که به صورت خلاصه می‌توان این مزیت‌ها را برای دوطرف برشمرد: ۱- توسعه تجارت و ترانزیت کالا میان دو کشور، ۲- توسعه همکاری‌های فی‌مابین منطقه‌ای ۳- امکان ساخت و بسته‌بندی کالاهای افغانستان و مواد اولیه این کشور در منطقه آزاد چابهار، بورس جواهرات ارزشمند و سنگ‌های زمرد افغانستان در چابهار، ۴- دسترسی افغانستان به بازارهای هدف در سراسر جهان و امکان بهره‌گیری از حمل و نقل دریایی در ۵ قاره جهان، ۶- فروش محصولات ایران در بازارهای افغانستان و ۷- گسترش پیوندهای فرهنگی و دینی و توریسم میان دو کشور.