سازمان بنادر و کشتیرانی: ما مسوول نیستیم

نمایی از رسوب کالا در بندر شهید رجایی

سارا صفاری: آمار نشان می‌دهد که حدود ۹۰هزار TEU کانتینر کالا در بندر شهید رجایی رسوب کرده که راهکارهای ارائه شده از سوی سازمان بنادر و کشتیرانی وزارت بازرگانی و گمرک گویا برای متعادل کردن اوضاع در این بندر چاره ساز نبوده است.رسوب بیش از یک میلیون و ۸۰هزار تن بار کانتینری در بندر شهید رجایی طی سال گذشته مشکلاتی را برای سازمان بنادر و کشتیرانی گمرک و صاحبان کالا به وجود آورده است. ناهماهنگی میان ارگان‌های مرتبط و افزایش واردات کالا و همچنین افزایش ورود کشتی‌های کانتینربر در سال‌جاری نسبت به سال ۸۶ نگرانی بروز وضعیت بحرانی و قفل شدن فعالیت‌های بندری را در پی دارد. این در حالی است که در سال ۸۵ کمتر از ۵۰هزار کانتینر در این بندر رسوب شده بود.

یک منبع آگاه در سازمان بنادر و کشتیرانی رسوب کالا در سایر بنادر نیز وجود دارد، اما به این اندازه نیست و به علت این که بندر شهید رجایی مهم‌ترین بندر کشور از نظر ورود کالا به شمار می‌رود این نگرانی‌ها مضاعف شده است.در سال گذشته با نزدیک شدن به وضعیت بحرانی رسوب کالا در بندر شهید رجایی از سوی رییس‌جمهوری دستور بررسی راهکارهای مناسب برای کاهش رسوب کالا داده شد، از جمله راهکارهای برون رفت برای خروج سریع‌تر از این مشکل اعمال جریمه‌های سنگین برای عدم خروج کالا از بندر انتقال کالاهای بندر شهید رجایی به سایر بنادر و فعالیت ۲۴ ساعته و افزایش تعداد کارمندان گمرک بود.اکنون که حدود ۳ ماه از اتخاذ تصمیمات مذکور و اجرای آن در بندر شهید رجایی می‌گذرد شاهد نتایج موثری در جهت کاهش این رسوب نبوده‌ایم. با توجه به تعطیلات ابتدای سال و ورود یک طرفه کالا حجم رسوب کالا به مرز یک‌‌ صدهزار کانتینر رسیده است.محمدرضا اشکریز،‌ مدیرکل بنادر و کشتیرانی استان هرمزگان وجود تعطیلات نوروزی و افزایش ۱۰درصدی ورود کشتی‌های کانتینری به بندر شهید رجایی را علت اصلی افزایش مجدد رسوب کالا در بندر شهید رجایی دانست و خاطرنشان کرد: وجود این حجم از کانتینر نه تنها در ایران بلکه در هیچ یک از بنادر کشورهای دریایی طبیعی نیست و افزایش ۲۰درصدی عملیات کانتینری در سال ۸۶ و رسوب حجم بالایی از کانتینر میانگین تخلیه و بارگیری کالا را از ۲۴ روز در سال ۸۵ به ۳۲ روز در سال گذشته افزایش داد.

اشکریز مشکلات صاحبان کالا برای ترخیص را از مهمترین عوامل این رسوب بیان کرد و گفت: وجود مشکلات بانکی، اسنادی، استاندارد و قرنطینه اصلی‌ترین عامل افزایش برای تخلیه و بارگیری است.

وی تحریم ایران را نیز از دیگر عوامل ترخیص نشدن به موقع کالا برشمرد و خاطرنشان کرد: به علت تحریم بنگاه‌های خارجی حاضر به واگذاری به موقع اسناد به صاحبان کالا نبوده‌اند و برای تنظیم بازار و مقابله با تحریم کالای زیادی وارد کشور شد که با تولید کارخانجات تناسب نداشت و به علت کمبود نقدینگی صاحبان کالا قادر به خروج به موقع کالا از بنادر نبودند.

اشکریز درخصوص همکاری گمرک گفت: همکاری گمرک در این قضیه خوب بوده، اما در شرایط فعلی ناچاریم توانمندی‌هایمان را افزایش دهیم. در حال حاضر با افتتاح فاز اول بندر شهیدرجایی که در اواخر سال گذشته به بهره‌برداری رسید این بندر قابلیت پذیرش ۱۴۰ تا ۱۵۰هزار کانتینر را دارد.مدیرکل بنادر و کشتیرانی هرمزگان روند افزایش حجم عملیات کانتینری را پیش‌بینی کرد و اظهار داشت: به دستور دولت،‌گمرک موظف شده تا کالاهای بخش‌خصوصی نیز مانند کالاهای دولتی با حداقل اسناد ترخیص شود که این قضیه کمک شایانی به کاهش رسوب کالا و تسهیل کار صاحبان کالاها خواهد کرد.

وی وجود عملیات اضافه در بندر را علت دیگر رسوب کالا عنوان و بیان کرد: به اندازه کافی پسکرانه وجود دارد اما به علت وجود کانتینر در محوطه‌های بندری ناچار به انتقال کانتینرهای جدید به محوطه‌های دورتر هستیم که این روند عملیات اضافه‌ای به عملیات بندری تحمیل می‌کند.همچنین مهندس محمد نجفی، معاون امور دریایی سازمان بنادر و کشتیرانی در خصوص علت افزایش رسوب کالا در بندر شهید رجایی گفت: موضوع رسوب کالا در شهید رجایی به سازمان بنادر و کشتیرانی مرتبط نیست و این مشکل بیشتر مربوط به ناهماهنگی بین سایر سازمان‌هایی است که به نحوی وظیفه بازرسی و دادن مجوز خروج را انجام می‌دهند و تمام تلاش برای رفع این مشکل در حال انجام است و رییس‌جمهوری نیز دستور تسریع خروج کالا و انجام سایر مراحل انتقال و تخلیه را داده است.

نجفی در ادامه بیان کرد: رسوب کانتینر در شهید رجایی نه به ناوگان کشتیرانی و نه به سازمان بنادر مربوط نمی‌شود، وظیفه کشتیرانی حمل‌‌ونقل و رساندن کالا از مبدا به مقصد و وظیفه سازمان بنادر که با استفاده از شرکت‌های خدمات بندری صورت می‌گیرد تخلیه و نگه داشتن کالا در محدوده‌های بندری است. در فاصله مابین تخلیه و خروج کالا از بندر باید هماهنگی‌هایی انجام شود که این امر وظیفه سازمان بنادر و کشتیرانی نیست.نجفی از نام بردن سازمان‌هایی که با ناهماهنگی، وضعیت بحرانی رسوب کالا را در شهید رجایی پدید آورده‌اند، خودداری کرد اما گفت: چند سازمان هست که وظایفی بر عهده‌شان است و اگر این رسوب ایجاد شده و مدت زمان تخلیه و انتقال کالا از بندر به دست مشتری و صاحب کالا طولانی شده ناشی از ناهماهنگی بین این سازمان‌ها و مراجع است.

نجفی خاطر نشان کرد: اقدامات بندری از جمله راهنمایی کشتی از لنگرگاه به بندر، پهلوگیری و تخلیه کشتی‌ها که به عهده سازمان است بدون عیب و نقص انجام شده و در این زمینه کسی گلایه‌ای ندارد.معاون امور دریایی سازمان بنادر با اشاره به اینکه افزایش زمان تخلیه از ۲۴ روز به ۳۲ روز طبیعی است، بیان کرد: با افزایش رسوب با کمبود فضا و تراکم کار برای تجهیزات مواجه می‌شویم طبیعی است که زمان تخلیه افزایش می‌یابد.

سرپرست وزارت اقتصاد: مشکل رسوب کالا باید حل شود

از سوی دیگر سرپرست وزارت اقتصاد در دیدار با مدیران گمرک در زمینه نحوه ارزش‌گذاری کالاهای وارداتی نکاتی را یادآوری و خواستار رفع مشکلات و کاستی‌ها در این زمینه شده است.

دکتر حسین صمصامی درباره ارزش‌گذاری کالاها گفت: در این زمینه بحث‌های مختلفی مطرح است و من نیز گزارش‌های مختلفی را خوانده‌ام که یکی از آنها مربوط به دیوان محاسبات است. به اعتقاد سرپرست وزارت اقتصاد در ارزش‌گذاری کالاهای وارداتی یکی از نکات در ارتباط با تشخیص کالا است و اینکه چه کسری به آن تعلق می‌گیرد و یکی قیمت‌گذاری کالای وارداتی است که با چه قیمتی آن کالا وارد کشورمان می‌شود. سرپرست وزارت امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: یکی از ماموریت‌هایی که ریاست جمهوری به عهده من گذاشته پیگیری این موارد است. او افزود: از جمله بحث‌هایی که در کمیسیون اقتصادی دولت مطرح بوده بحث رسوب کالا در بنادر است و این موضوع همواره در دولت نیز مطرح بوده که به طریقی باید این مشکل را برطرف بکنیم.

.... و اما واقعیت این است که بحران رسوب کالا در بندر شهید رجایی همچنان ادامه دارد و هنوز گره از این معما گشوده نشده تا به قول شاعر ببینیم که سرانجام چه خواهد بودن.