شرکت‌های بزرگ و عضویت در تشکل‌های اقتصادی

هادی حدادی

بررسی پایگاه عضویت تشکل‌های اقتصادی در ایران نشان می‌دهد که برخی از آنها صرفا بر مبنای همگرایی شرکت‌های کوچک شکل گرفته‌اند و به‌دلایل گوناگون عضویت شرکت‌های بزرگ در آنها محقق نشده است. حضور توامان شرکت‌های بزرگ و کوچک در تشکل‌ها نقش زیادی در موفقیت آنها در تاثیرگذاری بر فرآیند سیاست‌گذاری دارد. شرکت‌های بزرگی که حجم گردش مالی، انحصار در خرید مواد و محصولات یک بخش از صنعت یا سهم بزرگی از بازار را در اختیار دارند، قدرت چانه زنی با دولت و توانایی در تنظیم بازار زیادی دارند که امکان تاثیرگذاری بر سیاست‌ها و البته کل صنعت را برای آنها ایجاد می‌کند. از سوی دیگر همواره تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک و متوسط(SME) به‌دلایل عدیده با حمایت یا بدون حمایت دولت‌ها در بخش‌های مختلف کسب و کار به وجود می‌آیند که نقش زیادی در معادلات صنعتی، بازرگانی، اقتصادی و... بازی می‌کنند و سیاست‌گذاران نمی‌توانند آنان را نادیده بگیرند. از این رو تشکل‌های اقتصادی به‌دلایل زیر باید تلاش کنند تا به‌صورت همزمان شرکت‌های بزرگ و متوسط و کوچک را به عضویت خود درآورند:

۱. تجمیع شرکت‌های کوچک و بزرگ در انجمن‌ها به ایجاد صدای واحد در صنعت کمک شایانی می‌کند؛ بنابراین بخش‌های مختلف دولت‌ها به‌راحتی نمی‌توانند آنها را نادیده بگیرند.

۲. شرکت‌های بزرگ در تجمیع منابع (مالی و انسانی و اطلاعاتی) در تشکل‌ها نقش پر رنگی ایفا می‌کنند؛ بنابراین بقا و رشد این سازمان‌ها در تضمین قدرت تشکل‌ها است که تاثیرگذاری بر فرآیند سیاست‌گذاری را افزایش می‌دهد.

۳. شرکت‌های بزرگ امکان دسترسی به سیاست‌گذاران و دولت و البته توان چانه زنی انجمن‌ها را تا حد زیادی افزایش می‌دهند.

۴. گردهم آوردن شرکت‌های بزرگ و کوچک در هر صنعت امکان تجمیع سرمایه و شکل‌گیری همکاری‌های دو یا چند جانبه در قالب ادغام ها، شکل‌گیری کنسرسیوم ها، شکل دهی به کسب و کارهای جدید، شکل دهی به برندهای صادراتی در بازارهای هدف، جلوگیری از رقابت‌های کاذب و... را افزایش می‌دهد.

۵. گفت‌وگو و به اشتراک‌گذاشتن دانش و تجربه بین این دو در تشکل‌های اقتصادی به شکل‌گیری اعتماد و افزایش سرمایه اجتماعی کمک زیادی می‌کند.

۶. جذب شرکت‌های کوچک و متوسط توان تنظیم صنعت توسط تشکل‌ها را (به نیابت از دولت) تا حد زیادی افزایش می‌دهد؛ بنابراین امکان به رسمیت شناختن تشکل از طرف دولت بیشتر می‌شود.

۷. تجمیع حضور این دو با هم در تشکل‌ها امکان تعریف خدمات اختصاصی و درآمدزا را برای شرکت‌های عضو بیشتر می‌کند.

تشکل‌های صنفی و اقتصادی ایران در تعریف فعالیت جمعی فعالان کسب‌وکار باید هر چه می‌توانند تلاش کنند و از نگاه‌های تبعیض‌آمیز و دفعی و مانع تراشی در جذب بخش‌های گوناگون کسب‌وکار خودداری کنند.