فراسو
چند جانبه‌گرایی دچار بحران است؟
از آنجا که منتقدان جریان جهانی‌سازی تجاری، شکست دور مذاکرات دوحه را معلول خواست قطب‌های اقتصادی جهان از جمله آمریکا و اروپا می‌دانند، قرار است در این نشست چالش‌های نظام تجارت چند جانبه نیز مد نظر قرار گیرد و بررسی شود.
گروه بازرگانی- آیا چند جانبه‌گرایی دچار بحران است؟ این عنوان نشستی است که از سوی سازمان تجارت جهانی در سپتامبر سال‌جاری میلادی در ژنو برگزار خواهد شد.
از آنجا که منتقدان جریان جهانی‌سازی تجاری، شکست دور مذاکرات دوحه را معلول خواست قطب‌های اقتصادی جهان از جمله آمریکا و اروپا می‌دانند، قرار است در این نشست چالش‌های نظام تجارت چند جانبه نیز مد نظر قرار گیرد و بررسی شود. اکنون و در سال پایانی دولت اوباما، مساله لاینحل دور دوحه نیز از جمله تهدیدهای تجارت خارجی این کشور به شمار می‌آید؛ چرا که اوباما با شعار تغییر و گذر از یک جانبه‌گرایی که سیاست غالب دوران جنگ سرد بود روی کار آمد، اما در چهار سال گذشته «منطقه گرایی» به رویه اصلی تجارت خارجی شرکای اصلی آمریکا تبدیل شده تا جایی که ژاپن، چین و اروپا نیز بیرون از اهداف جهان شمول wto عمدتا در پی گسترش روابط تجاری با همسایگان منطقه‌ای خود بوده‌اند. از سوی دیگر گزارش سازمان تجارت جهانی نیز نشان می‌دهد که موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی شامل معاهدات دو یا چند جانبه بین کشورها، بین مناطق یا در داخل یک منطقه، بیش از پیش پیچیده و مشکل آفرین شده‌اند که این روند با نقش سازمان تجارت جهانی در کاهش پیچیدگی و افزایش شفافیت در تضاد است، اما از سوی دیگر موافقت‌نامه‌های منطقه‌ای امکان همگرایی بیشتر فراتر از کاهش تعرفه‌ها و سایر اقدامات در مرزهای ملی را فراهم آورده و مباحثی نظیر خدمات، سرمایه‌گذاری، حمایت از حقوق مالکیت فکری و سیاست‌های رقابتی که در سازمان تجارت جهانی جدید یا ناکافی هستند را به ادبیات تجارت بین‌الملل وارد کرده است. افزایش منطقه گرایی این سوال اساسی را ایجاد کرده است که این روند چه تاثیری بر موافقت‌نامه‌های چندجانبه سازمان تجارت جهانی داشته و اهمیت ارتباطات تجاری جهانی از دید دولت‌ها چقدر است. این گزارش استدلال می‌کند که افزایش تعداد و حوزه نفوذ موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی که از آن با صفت «ژرف» یاد می‌شود، منعکس کننده تغییرات مهم در اقتصاد جهانی نظیر رشد شبکه تولید جهانی و نیاز به قوانین و نظارت بهتر است، نیازی که قوانین سازمان تجارت جهانی آن را برآورده نمی‌‌سازد.
همچنین این گزارش نشان می‌دهد که موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی ژرف می‌توانند بیش از زیانی که به واسطه ایجاد تبعیض وارد می‌آورند به کشورها سود برسانند. به عبارت دیگر به دلیل پایین بودن تعرفه‌های غیر ترجیحی (تعرفه‌هایی که برای همه طرف‌های تجاری بدون تبعیض اعمال می‌شود)، کاهش بیشتر در تعرفه‌های ترجیحی در اثر ایجاد یک موافقت‌نامه تجارت آزاد موجب ایجاد تبعیض چندانی نمی‌شود. از سوی دیگر همگرایی عمیق‌تر در این موافقت‌نامه‌ها و ایجاد قوانین بیشتر و کاراتر در حوزه‌های مختلف نظیر کالا، خدمات و سرمایه‌گذاری قادر است منافع بیشتری را برای همه کشورها به دنبال آورد.
ارسال نظر