انتقاد از وضعیت تولید و سرمایه‌گذاری در کشاورزی

گروه بازرگانی- روز گذشته شرکت‌کنندگان در یک همایش ملی که با هدف بررسی مسائل تولید و مصرف زیتون در تهران برگزار شد نسبت به راندمان پایین تولید و سوءمصرف این محصول هشدار دادند و خواستار تقویت زیرساخت‌ها و تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری در تولید زیتون شدند. رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران از جمله سخنرانان این همایش بود که گفت: در برخی از مباحث مربوط به توسعه اقتصادی، پیش فرض این بود که از سهم کشاورزی در این حوزه باید کاسته شود و توسعه نیز باید در صنعتی شدن جست‌وجو شود.

محمد نهاوندیان با بیان این مطلب به نظریه‌ای اشاره کرد که رهاورد کشاورزی در توسعه را به چهار بخش خلاصه می‌کند؛ نخست نقشی که حوزه کشاورزی در تولید محصولات اولیه ایفا می‌کند. دیگر اینکه این حوزه می‌تواند نیروی انسانی آزاد کند و نیز نقش این حوزه در توسعه بازار و تامین ارز توسعه اقتصادی.

رییس اتاق ایران ادامه داد: در مباحث جدید اما، برای سهم کشاورزی در توسعه پایدار، نقشه‌های جدیدی ترسیم شده است. برای مثال، چالش قدیمی مهاجرت روستاییان به شهر و عوارض این نوع مهاجرت که در آلودگی‌های زیست محیطی رخ نشان می‌دهد در کشاورزی جدید قابل حل است.

او البته مقصود خود را از طرح این مباحث، این گونه بیان کرد: حیف است که در برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی‌های مربوط به توسعه کشاورزی، ذهنیت‌های نیمه نخست قرن بیستم در مکاتب اقتصاد توسعه مورد توجه قرار نگیرد. نهاوندیان براین عقیده است که کشاورزی می‌تواند نقش جدی در توسعه پایدار داشته باشد؛ به گونه‌ای که ملاحظات اجتماعی نیز وارد ملاحظات اقتصادی شود.

رییس اتاق ایران همچنین با تاکید بر اهمیت بهره‌وری در کشاورزی جدید گفت: جایگاه کشاورزی در اقتصاد باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر تامین منابع توسعه این بخش، منافع آن به سایر بخش‌ها نیز انتقال یابد. او سپس با تاکید بر اینکه احیای کشاورزی در ایران با روش‌های سنتی امکان‌پذیر نیست، گفت: صنعت کشاورزی باید به فناوری‌های جدید، نیز مجهز شود و رابطه داده و ستانده این بخش تقویت شود. به گفته نهاوندیان اگر نقش دولت در سیاست‌های حمایتی مورد تاکید قرار می‌گیرد به این معنا نیست که دامنه مدیریت دولتی گسترش یابد؛ در واقع، توسعه زیرساخت‌ها در حوزه کشاورزی اهتمام دولت را می‌طلبد و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نمی‌توانند تامین کننده سرمایه مورد نیاز برای توسعه زیرساخت‌ها در این بخش باشد.رییس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به نقش بازار داخلی در توسعه پایدار ادامه داد : یکی از اسراف‌های ملی که در کشور ما اتفاق افتاده این بوده که در تخصیص منابع، پول‌های عظیمی به پروژه‌هایی داده شده بدون آن که بازار محصولات آنها مدنظر قرار گیرد. به گفته نهاوندیان اگر می‌خواهیم شاهد افزایش تولید زیتون باشیم باید بازار داخلی را تقویت کنیم. اگر مصرف سرانه زیتون به دو برابر افزایش یابد نوعی تشویق برای تولید بیشتر خواهد بود که البته سیاست‌های مدیریت واردات نیز باید در جهت حمایت از تولید این محصول باشد.نهاوندیان در ادامه به تصویب قانون بهبود فضای کسب‌وکار در مجلس شورای اسلامی و تغییر نام اتاق ایران به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی اشاره و ابراز امیدواری کرد که با رفع ایرادات جزئی که شورای نگهبان به برخی از بخش‌های این قانون وارد کرده است، قانون فضای کسب‌و‌کار به تصویب نهایی برسد. او همچنین از تاسیس مرکزملی «مطالعات راهبردی کشاورزی و آب» در اتاق ایران نیز خبر داد.

معاون حقوقی مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش با بیان اینکه ایران در عرصه کشاورزی ظرفیت تبدیل شدن به قدرت جهانی را دارد، افزود: امروز زمینه پرورش زیتون در جنوب و شمال ایران وجود دارد؛ در حالی که در دنیا تعداد کشورهایی که ظرفیت تولید زیتون را دارند به ۲۵ کشور نمی‌رسد.ابوترابی فرد تصریح کرد که ایران می‌تواند قطب کاشت زیتون در جهان شود. وی افزود: مصرف سرانه زیتون در اتحادیه اروپا ۱۰ کیلوگرم است، اما این شاخص را ما به زحمت به صد گرم رسانده‌ایم! ابوترابی همچنین به صندوق توسعه ملی و میزان ذخایر ارزی آن اشاره کرد که به گفته وی، این میزان در آستانه ۳۰ میلیارد دلار است. ابوترابی گفت: دیروز (یکشنبه) با رییس‌جمهور ملاقات داشتم و به ایشان خاطرنشان کردم که از این صندوق باید تسهیلات ارزی بیشتری در اختیار بخش کشاورزی قرار بگیرد.

رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران سومین سخنران همایش ملی زیتون بود که سخنان خود را به آمار و ارقام کشت و مصرف زیتون و هشدارهایی در باب مصرف پایین این محصول سلامت در خانوارهای ایرانی اختصاص داد. یحیی آل‌اسحاق با تاکید بر این که باید بیشتر به رابطه سلامت و زیتون پرداخت ادامه داد: آمارهای جهانی نشان می‌دهد که هزینه سلامت در جهان ۵ هزار میلیارد دلار است. به عبارتی یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی جهان همین حوزه سلامت است.رییس اتاق تهران هزینه سلامت در کشور را سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران همچنین در مورد کشت زیتون در کشور به ۱۰۰ هزار هکتار سطح زیرکشت اشاره کرد و راندمان تولید زیتون را ۹۰۰ کیلوگرم در هر هکتار خواند. وی توضیح داد: ما در حالی راندمانی نزدیک به یک تن در هر هکتار داریم که در کشورهای تولیدکننده زیتون این رقم به ۱۵ تن در هر هکتار رسیده است یعنی راندمان تولید آنها بیش از ۱۵ برابر راندمان تولید در کشور ماست. به همین دلیل هم با این میزان مصرف پایین باز هم نیمی از آن محصول وارداتی به کشور است.به گفته آل اسحاق، دسترسی به راندمان بالا در تولید خارج از دسترس نیست و با توجه ویژه دولت و کمک نهادها و وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و بهداشت و درمان می‌توان به حد بالای تولید و مصرف زیتون و روغن آن دست یافت.یحیی آل اسحاق همچنین با هشدار نسبت به کاهش سن ابتلا به انواع سرطان در کشور به ۳۲ سال و هزینه یک میلیارد دلاری درمان بیماری‌های قلبی، عروقی و سرطانی گفت: اگر این آمار که من خوانده‌ام دقیق باشد، باید فکری جدی کرد. وقتی تحقیقات علمی نشان می‌دهد که رابطه‌ای مستقیم بین مصرف زیتون و روغن آن و عدم ‌ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد باید مصرف این محصول را در کشور بالا ببریم.

پروفسور شهیدی درباره زیتون چه گفت؟

پروفسور «فریدون شهیدی» استاد دانشگاه تورنتوی کانادا و البته کارشناس برجسته شیمی و مواد غذایی نیز که در این همایش حضور یافته بود، سخنانش را با نقل قولی از «بقراط» حکیم یونانی آغاز کرد که حدود ۲۴۰۰ سال پیش توصیه کرده است: «بگذارید غذا داروی شما باشد.»

پروفسور شهیدی سپس به برخی تفاوت‌های غذا و دارو اشاره کرد و گفت که تفاوت عمده این است که کارکرد غذا پیشگیری است و مصرف دارو برای معالجه. او گفت: نتایج تحقیقات در کانادا نشان می‌دهد که حدود ۸۰ درصد امراض قلبی، ۴۰ درصد امراض سرطانی با کاهش ریسک‌هایی چون مصرف سیگار، عدم‌تحرک و نوع تغذیه برطرف می‌شود.شهیدی ادامه داد: این تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که از ۳۰ درصد هزینه‌های حوزه سلامت و درمان با تغذیه سالم جلوگیری می‌شود. وی همچنین به آماری اشاره کرد که نشان می‌دهد طی سال ۲۰۰۷-۲۰۰۶ در ایران تنها ۴ هزار تن زیتون تولید شده است که این رقم در جهان به قدری کوچک است که اصلا دیده نمی‌شود.یادآور می‌شود که در آغاز این همایش، شاهرخ ظهیری، رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران و دبیر این همایش، با بیان اینکه بیش از ۹۰ مقاله علمی به دبیرخانه همایش رسیده است از انتشار مقالات رسیده در قالب یک کتاب خبر داد.