توقف گشایش ال‌سی و ادامه ثبت سفارش
نگرانی بخش خصوصی از حذف واسطه‌گری اماراتی‌ها در تجارت با دنیا
ردپای «سکته ارزی» در مبادلات ایران و امارات
نفیسه آفرین‌زاد - ماجرای توقف 24 ساعته ثبت سفارش تجارت ایران و امارات در روز سه‌شنبه هفته گذشته، با اعلام بروز اشکال فنی در سایت ثبتارش سازمان توسعه تجارت به پایان رسید، اما بر اساس اعلام روسای شورای ایران و امارات، کمیسیون واردات اتاق ایران و کمیسیون تحول اقتصادی مجلس، گشایش ال‌سی برای واردات از امارات متوقف شده و این توقف همچنان ادامه دارد.

رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس در این باره اعلام کرد که براساس جدیدترین تصمیم دولت، گشایش ال‌سی که حق واسطه‌گری هنگفتی را نصیب کشور واسطه‌گر (امارات) می‌کند، برای کالاهای وارداتی از امارات ممنوع شده و تا زمانی که این کشور در رفتارهای خود با ایران تجدیدنظر نکند، از سر گرفته نخواهد شد.
اشاره غلام‌رضا مصباحی مقدم به سفر اخیر معاون خزانه‌داری آمریکا به امارات برای اعلام خواسته‌های تحریمی پولی مالی غرب علیه ایران و کرنش‌ اماراتی‌ها در برابر این خواست آمریکا است که به گفته او، به توقف هشدارآمیز یک روزه ثبت سفارش واردات کالا از امارات منجر شد تا این کشور درس عبرت بگیرد و خود را از سود 13 میلیارد دلاری صادرات کالا به ایران محروم نکند.
البته آن طور که او می‌گوید؛ امارات در حال تجدید نظر در رفتارهای خویش است تا از منفعت روابط تجاری نامحدود با ایران دوباره بهره‌مند شود.
دلایل سکته ارزی
اما در توضیح علت توقف گشایش ال‌سی برای واردات کالا از امارات، رییس شورای بازرگانی ایران و امارات به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: اگرچه گشایش ال‌سی متوقف شده اما آن را نباید زیاد جدی گرفت؛ چون ال‌سی صرفا یک ابزار پرداخت است و آنچه مهم است، صدور مجوز ثبت سفارش کالا است که هیچ محدودیتی برای آن ایجاد نشده است.
به گفته مسعود دانشمند، علت اصلی بروز مشکل‌ در فرآیند گشایشی ال‌سی ناشی از برخی موانع ارزی در سیستم بانکی دو کشور است، زیرا دارایی‌های بانک مرکزی ایران به صورت دلار و یورو است که از فروش نفت، حاصل و در بانک‌های کشورهای اروپایی، نگهداری می‌شود، اما وقتی قرار است این ارزها از بانک‌های اروپایی به بانک‌های اماراتی، واریز و در آنجا تبدیل به درهم شود، در این روند به دلیل تشدید تحریم‌ها؛ مشکلاتی به وجود آمده و نوعی «سکته ارزی» ایجاد می‌شود؛ به طوری که بانک‌های اروپایی از فرآیند انتقال ارز به امارات سرباز می‌زنند.
رییس شورای بازرگانی ایران و امارات در عین با تاکید مجدد بر این که ملاک تجارت دو کشور، ثبت سفارش است و نه گشایش اعتبار اسنادی یا ال ‌سی، خاطرنشان می‌کند که تجارت با امارات به هیچ وجه متوقف نشده است؛ اگرچه مشکلات ارزی پیش آمده باید با اقدام بانک مرکزی در واگذاری ارز مورد نیاز به بانک‌های تجاری برطرف شود.
بخش خصوصی قربانی تصمیمات عجولانه سیاسی
از سوی دیگر، رییس کمیسیون واردات اتاق ایران با اعلام مخالفت جدی بخش خصوصی با توقف گشایش ال ‌سی واردات کالا از امارات و ابراز نگرانی از تبعات این رخداد، نظر رییس کمیسیون تحول اقتصادی مجلس و معاون اول رییس جمهور مبنی بر اینکه امارات بیش از ایران از قطع تجارت میان دو کشور ضرر می‌کند را رد می‌کند و می‌گوید: اگرچه امارات از این جریان ضرر می‌کند، اما چون این کشور مانند ایران در شرایط تحریم نیست و منابع دیگری برای تجارت با دنیا دارد، می‌تواند زیان خود را در این بخش به نوعی جبران ‌کند، اما ایران در این شرایط، دست و پایش بسته است و تصمیم‌گیران نباید با تصمیمات سیاسی عجولانه، این «مفر تحریم» را از بخش خصوصی بگیرند.
اشاره مجید رضا حریری به سخنان اخیر غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس و رحیمی، معاون اول رییس‌جمهور است که توقف یک روزه ثبت سفارش واردات کالا از امارات را هشداری به اماراتی‌ها خوانده بودند تا به آنها یادآوری کنند که قطع روابط تجاری با ایران، بیشتر به ضرر خودشان است. رییس کمیسیون واردات اتاق ایران در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» می‌افزاید: مشکل ایجاد شده در روابط تجاری ایران و امارات و توقف گشایشی ال‌سی، بیش از آن که به مسائل ارزی و سیستم پولی مالی دو کشور مربوط باشد، به تبعات تصمیم‌گیری‌های سیاسی مربوط است، آن هم در شرایطی که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی از این تصمیم‌گیری‌ها بی‌خبر می‌مانند و در تنگنای «عمل انجام شده» قرار می‌گیرند.به گفته او، اگرچه کشور امارات کارمزدهای هنگفتی در بخش تبدیل دلار به درهم و درهم به یورو نصیبش می‌شود و از سوی دیگر، از خدمات تجاری و حمل و نقل نیز سود هنگفتی را به جیب می‌زند، اما ایران هم این کشور را گذرگاهی برای عبور از تحریم می‌داند که نباید آن را از دست بدهد.
گذر از منافع تجارت با ایران با توجیه تحریم‌گران
همچنین نایب رییس اتاق بازرگانی ایران نیز به واکنش بازار ارز نسبت به توقف یک روزه ثبت سفارش برای واردات کالا از امارات و ادامه توقف گشایش ال ‌سی از این کشور اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که تحریم‌کنندگان ایران در تلاش برای قطع کامل روابط تجاری ایران با امارات هستند، اما در مقابل، ایران باید حساسیت هرگونه تصمیم‌گیری را درک کند.
اشاره پدرام سلطانی به بالا رفتن یک شبه ۱۵۰تومانی نرخ دلار همزمان با انتشار اخباری در خصوص توقف مبادلات تجاری ایران با امارات به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری کشور است که اگرچه از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه تکذیب شد و سازمان توسعه تجارت نیز در بیانیه‌ای بروز مشکل در توقف ثبت سفارش واردات کالا از امارات را به دلیل اشکال فنی سایت ثبتارش اعلام کرد، اما این رخداد بلافاصله تاثیر خود را در بازار ارز به جا گذاشت و نگرانی‌هایی را در میان فعالان اقتصادی به وجود آورد.
به اعتقاد این فعال اقتصادی، طنز تلخ این اتفاق این است که اگر مسوولان با تدبیر و برنامه‌ریزی هنوز نتوانسته‌اند‌ به آزادسازی اقتصاد کشور بپردازند، با فشارهای ناشی از تحریم، به این امر تن در داده‌اند و مانند کشورهایی که نرخ ارز آنها تابعی از عرضه و تقاضا و رخدادهای مختلف اقتصادی و سیاسی است، ارز را به کنش‌گران بازار سپرده‌ا‌ند، اما واقعیت گریزناپذیر این است که تحریم‌گران خارجی بسیار جدی، فشارهای خود را متوجه شرکای اصلی تجاری ما کرده‌اند.
او تصریح می‌کند؛ ایران شریک اول تجاری کشور امارات است و دست کشیدن از منافع تجارت با ایران برای امارات بسیار گران تمام می‌شود؛ اما اگر امارات به این تصمیم رسیده باشد که فعالیت تجاری با ایران را محدود کند، حتما تحریم‌گران خارجی در توجیه فواید مازاد بر هزینه‌های این تصمیم به دولت امارات موفق‌تر از ما عمل کرده‌اند.
نایب رییس اتاق ایران همچنین با بیان اینکه منافع ملی دول شیخ‌نشین خلیج‌فارس در 30 سال گذشته مدام از منافع ملی ایران فاصله گرفته و تنها منفعت مشترک و بارزی که باقی‌مانده، ثبات امنیتی منطقه خلیج‌فارس است، خاطرنشان می‌کند: اگرچه شیخ‌نشین دبی و به مراتب پایین‌تر، شیخ‌نشین‌های دیگر خلیج‌فارس از تجارت کالا و گردشگری با ایران بهره می‌برند، اما منافع اقتصادی استراتژیک این کشورها در سایه انزوای اقتصادی ایران تقویت می‌شود و بنابراین با کارت‌های اقتصادی کشورهای خلیج‌فارس بازی کردن، منجر به برد ما نخواهد شد.
توقفی در کار نیست!
اما در واکنش به نظرات فعالان اقتصادی مبنی بر تشدید نگرانی‌های بخش خصوصی از توقف گشایش ال‌سی برای واردات کالا از امارات، رییس سازمان توسعه تجارت ضمن رفع نگرانی از فعالان اقتصادی، توقف گشایش ال‌سی برای واردات کالا از امارات را اساسا تکذیب می‌کند و می‌گوید: کماکان گشایش اعتبار اسنادی برای واردات از کشور امارات انجام می‌شود.
او صرفا به بیان این جملات اکتفا می‌کند که ایران محدودیتی در زمینه تجارت با امارات ندارد و فعالان اقتصادی در این زمینه هیچ نگرانی نداشته باشند.
معاون توسعه بازرگانی خارجی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی توقف گشایش ال‌سی برای واردات کالا از امارات را رد می‌کند که علاوه بر تایید این موضوع از سوی رییس کمیسیون تحول اقتصادی مجلس، روسای شورای بازرگانی ایران و امارات و کمیسیون واردات اتاق ایران نیز این موضوع را تایید کردند.
مجموع مبادلات بازرگانی ایران و امارات با احتساب روابط رسمی و غیررسمی به حدود ۲۵ میلیارد دلار در سال می‌رسد که به گفته کارشناسان، اگر از کل این مبادلات، تنها پنج درصد سود برای امارات در نظر بگیریم، رقمی معادل یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار سود حاصل می‌شود. بر اساس آمار رسمی گمرک، ایران اولین شریک صادراتی امارات است و این کشور در هشت ماهه اول امسال، ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون و ۴۲۷ هزار و ۴۴۴ کیلوگرم کالا به ارزش ۱۲ میلیارد و ۹۵۱ میلیون و ۷۱۰ هزار و ۴۳۳ دلار به ایران صادر کرده است.