با ارسال دستورالعملی از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کلید خورد
فاز جدید مبارزه با قاچاق سوخت
مینا یوسفی - آیا پایان کار صادرکننده‌های خوشنام فرا رسیده است؟ رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به تازگی دستور توقف کامیون‌های حامل کالاهای صادرکننده‌های خوشنام را صادر کرده است. به این ترتیب در صورت اجرای این دستورالعمل از این پس صادرکننده‌های خوشنام فرقی با سایر صادر کننده‌ها نخواهند داشت و محموله‌های آنها به شرطی اجازه خروج از مرز را پیدا می‌کنند که آزمایش‌ها و بازرسی‌های معمول را پشت سر گذاشته باشند. رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز این دستور را در نامه‌ای خطاب به معاون گمرکی گمرک ایران صادر کرده و در این نامه که یک نسخه آن در اختیار روزنامه «دنیای‌اقتصاد» قرار گرفته، نوشته شده است: «با توجه به سوءاستفاده بی‌رویه شرکت‌های تولیدی و صادراتی فرآورده‌های نفتی اعم از خوشنام و غیر خوشنام به قاچاق مواد سوختی تحت عناوین مختلف هیدروکربن، حلال و غیره از طریق گمرکات تعیین شده در ماده ۱۳ دستورالعمل ضرورت دارد، اولا نمونه‌گیری برابر مفاد دستورالعمل با دقت لازم صورت گیرد تا از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری شود . ثانیا فعلا از تاریخ دریافت این نامه به مدت دو ماه دستور تمامی محموله شرکت‌ها و افراد صادرکننده از جمله خوشنام‌ها منوط به ارائه پاسخ آزمایش نمونه‌ای اخذ شده است.»
آن‌طور که از نامه رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز
بر می‌آید از این پس قرار است شرکت‌های خوشنام «کان لم یکن» تلقی و از تسهیلات ترخیص زودهنگام کالا و معافیت از انجام نمونه‌گیری‌های معمول محروم شوند. این دستورالعمل از آنجا دارای اهمیت است که بر اساس قانون، تصمیمات ستاد به منزله مصوبه هیات وزیران و برای تمام دستگاه‌های مخاطب از جمله گمرک در این مورد، لازم الاجرا است. البته محمود نادری، معاون گمرکی گمرک ایران در عین حال که دریافت این نامه را تایید می‌کند، به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: با وجودی که دستور رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا لازم الاجرا است، اما هنوز این دستورالعمل اجرایی نشده است.
آن طور که نادری می‌گوید: بر اساس توافقی که بین گمرک و ستاد مبارزه با قاچاق کالا صورت گرفته، قرار است فعلا صادرکننده‌های خوشنام به همان روال معمول خود فعالیت کنند. اما از سوی دیگر برخی منابع از سخت‌گیری‌هایی خبر می‌دهند که به تازگی بر اساس همین تصمیم ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز صورت می‌گیرد. بر این اساس در حال حاضر برخی گمرک‌ها از جمله گمرک باشماق کردستان دستور رییس ستاد را اجرایی کرده‌اند و از خروج محموله صادرکننده‌های خوشنام بدون تایید آزمایشگاه جلوگیری می‌کنند.این تصمیم پس از آن صورت می‌گیرد که طی ماه‌های گذشته تخلفات کمابیش گسترده‌ای از سوی برخی از این صادرکننده‌ها صورت گرفته و شرکت‌های مجاز صادرات مواد نفتی که تنها مجوز صدور مواد هیدروکربن، حلال و از این قبیل فرآورده‌های جانبی نفت را داشته‌اند تحت این عناوین اقدام به خروج مقادیر قابل‌توجهی سوخت کرده‌اند. طی این مدت دست کم دو گزارش رسمی از تخلف صادرکننده‌های خوشنام منتشر شد که تنها یکی از این موارد، قاچاق یک محموله ۳۵ میلیون لیتری سوخت در کرمانشاه بوده است.
حذف صادرکننده‌های خوشنام به صلاح نیست
البته نادری، معاون امور گمرکی گمرک ایران حذف صادرکننده‌های خوشنام را «به صلاح نمی‌داند» و معتقد است که نباید همه را به یک چوب زد و به خاطر تخلف چند شرکت نباید تمام شرکت‌های خوشنام را متخلف قلمداد کرد.
نادری می‌گوید: در یک مقطعی چند تخلف از سوی چند شرکت معدود انجام شد که این شرکت‌ها از فهرست خوشنام‌ها حذف شدند و حالا دیگر نیازی به برخوردهای شدید با دیگران نیست. به گفته او این دستورالعمل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به گمرک ابلاغ شده، اما به صلاح نیست که از فعالیت شرکت‌های خوشنام جلوگیری شود.
استدلال معاون امور گمرکی گمرک ایران این است که یا باید در کشور صادرکننده خوشنام داشته باشیم یا نداشته باشیم و حالا که گروهی را به عنوان صادرکننده خوشنام انتخاب کرده‌ایم نباید با قطع تسهیلات آنها، از رویه صادرات مواد نفتی جلوگیری کنیم.
نادری همچنین واداشتن تمام صادرکننده‌ها به عبور از مسیر معمول گمرک یا به اصطلاح مسیر قرمز را موجب ایجاد ترافیک در مرزها و در نتیجه بروز مخاطراتی برای محموله‌های نفتی که از اساس اشتعالزا و خطرناک هستند ارزیابی می‌کند.
دلیل انتخاب برخی شرکت‌های خوشنام نیز همین ایجاد زمینه آسان برای صادرات مواد نفتی و در نتیجه کاهش میزان قاچاق سوخت از کشور است.در سال ۸۶ ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای روان‌سازی تجارت قانونی و تسریع در صادرات، فهرست نخستین گروه شرکت‌های خوشنام صادرکننده فرآورده‌های مشتقات نفت و گاز را به گمرک اعلام کرد. بر اساس دستورالعمل مبارزه با قاچاق و عرضه خارج از شبکه فرآورده‌های نفتی یارانه‌ای، آن دسته از صادرکنندگانی که سابقه دو سال و حداقل ۵ نوبت صادرات عمده فرآورده‌های نفتی را داشته یا خود تولیدکننده این گونه فرآورده‌ها هستند، در صورتی که سوابق منفی نداشته باشند، به عنوان شرکت‌های خوشنام می‌توانند از تسهیلات ویژه صادراتی بهره‌مند شوند. بر همین اساس نخستین گروه شرکت‌های خوشنام صادر کننده فرآورده‌های نفتی که تعداد آنها ۴۰ واحد بود، از سوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالاو ارز به گمرک معرفی شدند تا بتوانند از تسهیلات ویژه صادرات بهره‌مند شوند. آن‌طور که مسوولان می‌گویند تعداد این شرکت‌ها در حال حاضر نیز از ۱۰۰ شرکت فراتر نمی‌رود. همچنین این صادرکننده‌ها از تسهیلات دیگری در روند فعالیت خود از جمله معافیت از ضمانت‌نامه در هنگام صدور کالا بهره‌مند می‌شوند و در یک کلام با قرار گرفتن در مسیر سبز می‌توانند بسیار راحت‌تر و سریع‌تر از سایر شرکت‌ها صادرات خود را انجام دهند.
قاچاق سوخت، همچنان یک معضل
معاون گمرک در عین حال بیشتر مشکلات موجود بر سر صادرات مواد نفتی را در دستورالعمل مبارزه با قاچاق سوخت می‌داند و تنها راه مبارزه با سوءاستفاده از صادرات مواد نفتی را بازنگری این دستورالعمل می‌داند. آن طور که نادری خبر می‌دهد اتفاقا این کار در حال انجام است و در حال حاضر کمیته‌ای برای بازنگری قوانین صادرات سوخت در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل شده است.
پیش از این و در واقع قبل از اجرای قانون یارانه‌ها که موجب افزایش چشمگیر قیمت سوخت در کشور شد، مسوولان امیدوار بودند با هدفمندی یارانه‌ها میزان قاچاق سوخت که به خاطر اختلاف قیمت گازوئیل و بنزین ایران با کشورهای همسایه صورت می‌گرفت، کاهش یابد. اما پس از گذشت ۳ فصل از اجرایی شدن این قانون هنوز هشدارها در مورد آمار بالای قاچاق سوخت از کشور ادامه دارد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس، قاچاق سوخت را در بسیاری از مناطق مرزی کشور واقعیتی غیرقابل انکار می‌خواند. به گفته سیدعلی ادیانی‌راد اگرچه با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، حجم سوخت قاچاق به ویژه بنزین در مناطق مرزی کشور کاهش یافت، اما این پدیده هنوز در بسیاری از مناطق مرزی کشور وجود دارد.او آمار قاچاق سوخت را در نقاط مرزی کشور روزانه پنج میلیون لیتر اعلام کرده و گفته است: همچنان تفاوت قیمت سوخت در داخل کشور با کشورهای همسایه قاچاق سوخت را توجیه می‌کند و سود چشمگیری را نصیب قاچاقچیان سوخت می‌کند.
ارسال نظر