آمار پنج ماهه اول ۹۰ نشان می‌دهد
کاهش واردات در تجارت خارجی
گزارش ۵ ماهه مبادلات خارجی کشور اعلام شد
افزایش صادرات و کاهش واردات
رییس کمیسیون تولید و تجارت اتاق تهران: آمار واقعی را اعلام کنید
گروه بازرگانی - بر اساس تازه‌ترین آمار تجارت خارجی کشور که به تایید رییس کل گمرک رسیده است سهم کالاهای «غیرنفتی» از کل صادرات غیر نفتی ( شامل محصولات پتروشیمی و میعانات گازی) 38 درصد و سهم میعانات گازی و محصولات پتروشیمی 62 درصد بوده است.
آمار رسمی گمرک نشان می‌دهد که در ۵ ماهه نخست سال‌جاری ارزش صادرات غیرنفتی کشورمان با احتساب میعانات گازی به رقم ۹/۱۶ میلیارد دلار رسیده که ارزش دلاری آن ۱۹/۴۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش نشان می‌دهد. از سوی دیگر، در ۱۵۰ روز نخست سال‌جاری ۱۴ میلیون و ۴۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۳ میلیارد و ۸۳۵ میلیون دلار وارد کشور شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزن ۰۹/۲۹ درصد و از نظر ارزش ۰۲/۳ درصد کاهش داشته است.
عباس معمارنژاد، رییس کل گمرک ایران می‌گوید: در این مدت 30 میلیون و 855 هزار تن انواع کالا به سایر کشورها صادر شده است که از نظر وزنی نیز 94/11 درصد رشد نشان می‌دهد.
اقلام عمده صادرات
به گفته رییس‌کل گمرک ایران در مدت یاد شده پروپان مایع شده با 952 میلیون دلار و اختصاص سهم ارزشی 45/7 درصد از کل صادرات غیرنفتی، عمده‌ترین کالای صادراتی کشورمان بود و پس از آن به ترتیب گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده با 921 میلیون دلار و سهم ارزشی 21/7 درصد و بوتان مایع شده با 569 میلیون دلار و سهم ارزشی 46/4 درصد قرار دارند.
خریداران اصلی کالاهای ایرانی
معمارنژاد گفت: چینی‌ها همچنان بزرگ‌ترین خریدار کالاهای ایرانی هستند و بیش از 18 درصد از کل صادرات غیرنفتی کشورمان را در این مدت به خود اختصاص داده‌اند. به نحوی که در مدت یاد شده 10 میلیون و 290 هزار تن انواع کالای ایرانی به ارزش 2 میلیارد و 348 میلیارد دلار به چین صادر کردیم.
وی ادامه داد: امارات متحده عربی با اختصاص ۶۸/۱۴ درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران دومین خریدار کالاهای ایرانی در این مدت بود و از این نظر در جایگاه دوم قرار گرفت و کشورهای عراق، هند و افغانستان نیز به ترتیب با اختصاص ۰۶/۱۳ درصد، ۹۵/۸ درصد و ۳۱/۵ درصد از کل صادرات غیرنفتی کشورمان رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.
اقلام عمده واردات
در پنج ماهه اول سال‌جاری شمش از آهن و فولاد غیرممزوج مهم‌ترین کالای وارداتی کشورمان بود و در این مدت یک میلیارد و ۱۱۸ میلیون دلار شمش آهن و فولاد وارد کشورمان شد که در مجموع ۶۹/۴ درصد از کل واردات کشورمان شامل این محصولات بوده است.
همچنین دانه ذرت دامی به ارزش 493 میلیون دلار و سهم ارزشی 07/2 درصد از کل واردات دومین کالای وارداتی کشورمان در این مدت بود و برنج نیز با ارزش 464 میلیون دلار و با اختصاص 95 صدم درصد از کل ارزش واردات در جایگاه بعدی قرار گرفت.در این مدت امارات متحده عربی، چین، آلمان، کره جنوبی و ترکیه به ترتیب عمده‌ترین صادرکنندگان انواع کالا در مدت یاد شده به ایران بودند.
... آمارهای مخدوش!
دیدگاه رییس کمیسیون تولید و تجارت اتاق بازرگانی تهران به عنوان نماینده بخش خصوصی را نیز در خصوص آمار رسمی صادرات غیر نفتی جویا شدیم. محسن بهرامی ارض اقدس ضمن انتقاد از نوع آمارهایی که ارگان‌های مختلف دولتی اعلام می‌کنند، تصریح کرد: متاسفانه بسیاری از آمارهای دولتی مخدوش است، در حالی که اساسا آمار باید شفاف و قابل اعتماد باشد.بهرامی ارض اقدس در این باره با یادآوری مثالی به نقل از محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: ارائه آمار مثل عکسبرداری از مریض است؛ یعنی اگر کسی که از بیمار عکسبرداری می‌کند، بخواهد در مورد عکسش اظهار نظر کند و حتی برای رفاه حال بیمار در آن دست ببرد، پس وای به حال بیماری که از همه جا بی‌خبر است و نمی‌داند دقیقا در چه وضعیتی قرار دارد!او با بیان اینکه در هر حال، چاره‌ای نیست جز اینکه به همین آمار اعلامی اعتماد کرد و از موضوع اصالت آمار گذشت، در ادامه، به تعریف صادرات نفتی و غیرنفتی در قوانین فعلی پرداخت و گفت: بر اساس صورت جلسه‌ای که میان وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع سابق و سازمان گمرک تنظیم شده بود، هر محصولی به جز نفت صادره توسط شرکت ملی نفت ایران و هر محصولی به جز گاز صادره
توسط شرکت ملی گاز ایران، کالای غیرنفتی تلقی می‌شود.
بهرامی ارض اقدس ادامه داد: این تعریف در حالی در ارائه آمار گمرکی صادرات و واردات مدنظر قرار می‌گیرد که تعریفی ناقص است؛
چرا که طبق این تعریف، فرآورده‌های پایین دستی نفتی مثل محصولات پتروشیمی، هیدروکربن‌ها و بخش عمده‌ای از گازها نیز صرفا به این دلیل که تحت نام شرکت ملی نفت یا گاز صادر نشده‌اند، در مجموعه صادرات غیرنفتی قرار می‌گیرند.
او با اعلام اینکه آمار ماهانه صادرات و واردات گمرک بر اساس سه دسته میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و سایر کالاها ارائه می‌شود، عنوان کرد: میعانات گازی و محصولات پتروشیمی در حالی از سوی گمرک، جزو کالاهای غیرنفتی محسوب می‌شوند که اولی عملا پایه نفتی و دومی عملا پایه گازی دارد و اهل فن هم به این موضوع واقف هستند.
رییس کمیسیون تولید و تجارت اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: بر این اساس، دسته سوم یعنی کالاهای تولیدی بخش‌هایی چون صنایع دستی، محصولات کشاورزی و میوه‌جات، فرش، پسته و زعفران که از پایه، غیرنفتی و تولید داخل هستند، ارزآوری و اشتغالزایی برای کشور دارند و سهم اعظم تولید ناخالص داخلی را شکل می‌دهند، کاملا در حاشیه قرار دارند و طبق آمار اعلامی 5 ماه ابتدایی امسال، ارزش صادرات آنها حدود 3/5 میلیارد دلار بوده که این رقم تاسف‌برانگیز است.
او افزود: این وضعیت در حالی است که دولت وقتی نفت و کالاهای نفتی را می‌فروشد، به تصور خودش در حال کسب درآمد است، فارغ از اینکه این دارایی‌های ایران است که به فروش می‌رسد و سودی برای کشور ندارد. نکته دیگری هم وجود دارد، این است که دولت در حالی دلار را از تجارت خارجی خود حذف کرده که آمار تجارت خارجی خود را همچنان بر اساس دلار ارائه می‌دهد؛ بدین معنی که بر اساس اعلام گمرک، صادرات کشور به لحاظ ارزشی، ۶/۸ درصد رشد داشته و این در حالی است که این رقم بر اساس دلار ارائه شده و اگر آن را بر اساس یورو در نظر بگیریم، عملا با کاهش ۵/۳ درصدی در ارزش صادرات کشور هم مواجه می‌شویم. بهرامی ارض اقدس در ادامه به آمار واردات نیز اشاره و اظهار کرد: مقایسه آماری ۵ ماه ابتدایی سال ۹۰ با مدت مشابه دو سال قبلی آن، حکایت از رشد قابل توجه واردات کالاهای مصرفی در برابر کاهش واردات کالاهای سرمایه‌ای که باید در چرخه تولید قرار گیرند، دارد که این موضوع متاسفانه در آمار گمرک لحاظ نمی‌شود.
این آمار امید بخش است
و اما محمدرضا نادری، معاون امور گمرکی گمرک کشور محاسبه ارزش صادرات میعانات گازی و مواد پتروشیمی در زمره آمار صادرات کالاهای غیرنفتی را نویدی بر رشد تنوع محصولات صادراتی کشور می‌داند و به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی تعداد اقلام صادراتی غیرنفتی کشور به ۱۰ قلم کالا نیز نمی‌رسید، اما اکنون این رقم به بیش از ۳ هزار و ۲۰۰ قلم کالا افزایش یافته است.
او اما دلیل قرار دادن میعانات گازی و مواد پتروشیمی را علاوه بر تصمیم چند سال گذشته دولت، فرآیند دشوار تولید این محصولات عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: تمام اقلام به 3 دسته مصرفی، سرمایه‌ای و واسطه‌ای تقسیم می‌شوند که در این تقسیم‌بندی محصولات پتروشیمی و میعانات گازی جزو کالاهای واسطه‌ای برشمرده می‌شود. یعنی این محصولات به نوعی چرخه دشوار تولید را پشت سر می‌گذارند و نباید آنها را در زمره مواد خام نفتی محاسبه کرد.
به گفته نادری، البته تصمیم دولت نیز در این زمینه دخیل است و به خاطر در نظر گرفتن مسائلی از جمله مالیات بر صادرات قرار بر این شد که محصولات پتروشیمی و میعانات گازی نیز در گروه کالاهای غیر نفتی شمرده شوند.
معاون گمرک کشور با این توضیحات، استدلال کرد که هر چه قدر تنوع کالاهای صادراتی بیشتر باشد به این معناست که دستیابی به بازارهای جهانی کشور نیز افزایش یافته است.
البته نادری این نکته را نیز تایید کرد که تنوع مواد صادراتی کشور بر اساس کالاهای غیرنفتی سنجیده می‌شود؛ اما با این حال قرار گرفتن مواد پتروشیمی و میعانات گازی نیز نشانی بر افزایش توان صادراتی ایران است.
این اظهارات معاون گمرک کشور در حالی است که به گفته فتح‌الله کرمانشاهی، معاون سازمان توسعه تجارت، اصلی‌ترین دلیل قرار گرفتن محصولات پتروشیمی و میعانات گازی در زمره کالاهای صادراتی غیرنفتی همان مصوبه هیات دولت است؛ چه به همین دلیل گمرک و سازمان توسعه تجارت هنگام انتشار آمار اگرچه این مواد را در گروه کالاهای غیرنفتی محاسبه می‌کنند، اما از آنجایی که تفکیک این مواد از کالاهای غیرنفتی را قبول دارند آمار مرتبط با آنها را در بخشی جداگانه ذکر می‌کنند.
آن طور که کرمانشاهی در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» استدلال می‌کند مواد نفتی و غیرنفتی و به طور کلی صادرات هر نوع کالا در تراز تجاری تمام کشورها مورد محاسبه قرار می‌گیرد و در نهایت رشد صادرات هر یک از این اقلام موجب رشد بهبود تراز تجاری کشورها می‌شود. البته اظهارات امیدوارکننده معاون سازمان توسعه تجارت در حالی است که بر اساس هدف گذاری صادراتی، باید تا پایان سال ۹۰ ارزش صادرات غیرنفتی کشور به ۴۵ میلیارد تومان برسد، حال آنکه در ۵ ماه نخست سال تنها ۱۶ میلیارد دلار انواع کالا صادر شده که این آمار حاکی از احتمال شکست هدف صادراتی دولت است.
کرمانشاهی در پاسخ به این نگرانی به افزایش صادرات کشاورزی و خدمات فنی و مهندسی در 6 ماه دوم سال اشاره کرد و گفت: صادرات اغلب محصولات کشاورزی در نیمه دوم سال آغاز می‌شود به همین دلیل امیدواریم که در ماه‌های پیش‌رو با جهش ارزش صادرات مواجه شویم.
رشد مبادلات ایران و اتحادیه اروپا
از سوی دیگر مرکز آمار اتحادیه اروپا (یورواستات) اعلام کرد که میزان مبادلات ایران و اتحادیه اروپا در ژانویه تا ژوئن 2011 به 12 میلیارد یورو رسیده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یا کاهش محسوس نداشته است؛ چرا که ارزش مبادلات دو طرف در مدت مشابه سال گذشته نیز حدود 12 میلیارد‌دلار بوده است.
در جدیدترین گزارش «یورواستات» آمده است که واردات این اتحادیه از ایران در نیمه نخست سال‌جاری میلادی با رشد ۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۷ میلیارد یورو رسید، ضمن اینکه صادرات اتحادیه اروپا به ایران نیز در نیمه نخست ۲۰۱۱ با کاهش ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شد و به ۵ میلیارد یورو رسید. صادرات اتحادیه اروپا به ایران در نیمه نخست ۲۰۱۰ بالغ بر ۶/۵ میلیارد یورو و واردات این اتحادیه از ایران ۴/۶ میلیارد یورو گزارش شده بود.
ارسال نظر