سوت پایان واردات غیررسمی به صدا درآمد
گمرک؛ مرجع بی‌رقیب ترخیص کالا
نفیسه آفرین‌زاد - بالاخره بعد از دو ماه از اعلام رسمی احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور، در مورد برنامه دولت برای پلمب دروازه‌های واردات غیررسمی یا همان قاچاق کالا به کشور، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز وارد گود شد و در جلسه‌ای که با بالاترین مقام دولتی و رییس این ستاد داشت، به اینکه «از این پس تنها گمرک، مرجع رسمی برای واردات است و هیچ دستگاهی به غیر‌از این ارگان، اجازه ترخیص کالا از مبادی رسمی را ندارد»، رای مثبت داد. چندی پیش بود که متولیان مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در پایتخت گردهم آمدند تا نسبت به شدت‌گیری روند قاچاق کالا در کشور هشدار دهند و به یکدیگر نهیب بزنند که دیگر وقت آن رسیده، دستی بر آتش بگیرند و ترمز واردات غیررسمی به کشور که از هزار منفذ محسوس و غیرمحسوس انجام می‌شود را بکشند.
در این گردهمایی دولتی که از قضا، شمار قابل‌توجهی از مقامات ارشد هم حضور داشتند، رخداد جالبی به وقوع پیوست و آن نمایش مستندی از قاچاق رسمی و آزاد توسط پیله‌وران یا همان تجار خرد در مرز بانه بود. فیلمی که با یک پرسش خطاب به مسوولان آغاز می‌شد و خود گویای همه چیز بود: «آیا می‌دانید چرا در شهری با ۱۵۰ کیلومتر مساحت، ۷۰ پاساژ بزرگ و کوچک وجود دارد؟!»
شاید در پاسخ به این پرسش بود که موضوع مبادی غیررسمی بر سر زبان‌ها افتاد و نمایندگانی از ارگان‌های مختلف مانند گمرک و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به برچیده شدن این مبادی رای مثبت دادند.
البته در این بین، عده‌‌ای به رغم تایید وجود مبادی غیررسمی واردات به کشور از سوی رییس‌جمهور، نظر دیگری داشته و دارند: «ما اصلا مبادی غیررسمی نداریم؛ چه کسی این حرف را گفته؟! مگر می‌شود!» در پاسخ به این انکارها بود که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در جلسه اخیر خود با حضور رییس ستاد یعنی رییس‌جمهور، این موضوع که «از این پس تنها نهاد مرجع و مسوول ترخیص کالا از مبادی مرزی و صدور مجوز ورود کالا به کشور، سازمان گمرک کشوری خواهد بود و هیچ نهاد دیگری حق دخالت در این زمینه را ندارد»، تصویب کرد.
اما دستور احمدی‌نژاد به اینجا ختم نشد و او همچنین دستوری جدی در مورد جمع‌آوری دفاتر نهادهای مختلف در گمرکات کشور صادر کرد تا از این طریق، اعلام کند که تصمیم دولت برای مسدود کردن منفذهای غیررسمی واردات کالا به کشور جدی است و از این پس، «گمرک محوری» چراغ راه واردات کالا به کشور است. رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین از وزرای مربوطه خواست که دستورالعمل «پلمب تمامی دروازه‌های واردات کشور به غیر‌از گمرک» را هرچه سریع‌تر ابلاغ کنند تا دیگر هیچ کالایی بدون ثبت گمرکی و دریافت بارکد و همچنین پرداخت حق گمرکی، اجازه ورود به کشور را نداشته باشد و بهانه‌ای هم برای دستگاه‌هایی که در این زمینه کوتاهی می‌کنند، باقی نماند.
بساط مبادی غیررسمی برچیده می‌شود
اما در توضیح بیشتر مصوبه اخیر ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، محمدرضا نادری، معاون امور گمرکی سازمان گمرک ایران در گفت‌و‌گویی، تاکید کرد که بر اساس این مصوبه، بساط مبادی غیررسمی ورود کالا به کشور برچیده می‌شود، زیرا تاکید رییس‌جمهور بر این است که دیگر نباید از مبادی غیررسمی هیچ کالایی وارد کشور شود و ورود تمامی کالاها باید از مبادی رسمی صورت گیرد.
او با یادآوری اینکه بر این اساس، از این پس، گمرک، مسوول و تنها مرجع ترخیص کالا است، خاطرنشان کرد: بنابراین مصوبه، فرماندهی دستگاه‌های مختلف در ترخیص کالا، با گمرک است و این موضوع مورد توافق اعضای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در جلسه اخیر این ستاد بوده است.
معاون امور گمرکی سازمان گمرک ایران با افزودن اینکه طبق اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مرزی که کالا از آن بدون پرداخت گمرکی وارد شود، مرتکب خلاف شده و به شدت با آن برخورد خواهد شد، تصریح کرد: طبق دستور رییس‌جمهور، معابر غیرقانونی و بازارچه‌های مرزی باید ساماندهی و مسدود شوند؛ به گونه‌ای که تحت نظارت کامل گمرک قرار بگیرند و اساسا بدون نظارت گمرک، هیچ بازارچه و معبری اجازه فعالیت نداشته باشد.
نادری همچنین تاکید کرد: بنابراین مصوبه، مقررات حاکم بر ورود کالا مبنی بر اخذ گواهی و مجوزهای متعدد و تشریفات زائد نیز باید در اسرع وقت اصلاح شود؛ به طوری که روال تجارت قانونی، تسهیل و مدت ترخیص کالا و تشریفات آن، کوتاه و آسان شود.
او در ادامه در این خصوص که از این به بعد، هیچ مرجعی تحت هیچ عنوانی حق ندارد مجوز ورود کالا صادر کند، خاطرنشان کرد: استانداران استان‌های مرزی باید در این رابطه دقت و نظارت کافی داشته باشند؛ چرا که بازارچه‌های مرزی به منظور تبادل کالا، به صورت تهاتر، ایجاد شده و مرزنشینانی که دارای کارت و مجوز هستند، می‌توانند طبق مقررات در آن فعالیت کنند؛ اما نباید به گونه‌ای عمل شود که به جای مردم مرزنشین، بعضا سرمایه‌داران کلان از این امتیاز سوءاستفاده کنند.
استقرار گمرک فقط در اسکله‌های رسمی
البته این اظهارات در حالی است که به گفته رییس کل گمرک ایران، گمرک تنها در اسکله‌ها و مرزهای رسمی مستقر است و هنوز در برخی مرزها، معابر غیررسمی وجود دارد که گمرک در آنها مستقر نیست و چنانچه کالایی از این معابر وارد کشور شود، به طور حتم قاچاق است. عباس معمارنژاد، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در عین حال از وجود یا نبود اسکله غیر‌مجاز در کشور، اظهار بی‌اطلاعی و البته تصریح کرد: گمرک در تمام اسکله‌هایی که به عنوان مرز رسمی کشور توسط دولت تعیین شده، مستقر است و نظارت بر امر ورود و خروج کالا را بر عهده دارد.
رییس کل گمرک ایران همچنین در تعریف مرزهای غیررسمی، عنوان کرد: برای مثال، اگر ۱۰ یا ۲۰ کیلومتر دورتر از مرزی که گمرک در آن مستقر است، راهی غیرقانونی وجود دارد که کالا از طریق آن وارد کشور می‌شود، آن راه، معبر غیررسمی و غیر‌مجاز محسوب می‌شود.
تعویق ۴ ساله در اجرای قانون
نگاهی به روند مخالفت با اسکله‌های غیررسمی نشان می‌دهد که سابقه تصمیم دولت در مورد مسدود کردن مبادی غیررسمی واردات کالا، به مصوبه اخیر ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز محدود نمی‌شود.
اوایل سال ۱۳۸۶ بود که محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور، در نامه‌ای به حداد عادل، رییس مجلس وقت، لایحه الحاق یک تبصره به بند (۲۲) ماده (۳) آئین‌نامه سازمان بنادر و کشتیرانی را برای طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس کرد که بر اساس آن، دستگاه قضا مکلف شد که به پرونده‌های مربوط به مبادی غیررسمی واردات کالا از جمله اسکله‌های غیر‌مجاز، خارج از نوبت، رسیدگی کند.
طبق این مصوبه هیات دولت وقت، ساخت و ساز بدون مجوز برای واردات کالا ممنوع شد؛ اما اینکه چرا این مصوبه بعد از چهار سال اجرایی نشد و تا سال ۱۳۹۰ ادامه یافت موضوعی است که نشان از مقاومت منفی در برابر این خواست بالاترین مقام اجرایی کشور دارد.
ارسال نظر