از mini car‌ تا عروسک‌های فضایی

مریم عسگری

برداشت اول

یادش بخیر...

اولین عروسکی که داشتم یک عروسک ساده با چشمان آبی‌ رنگ و موهای مجعد طلایی بود که نه مثل عروسک‌های امروزی حرف می‌زد، نه راه می‌رفت و نه ملودی پخش می‌کرد. آن روزها انجام تمام این کارها توسط عروسکم برای من حکم یک آرزوی محال را داشت و من بارها و بارها در خواب و بیداری با عروسک ساده‌ام حرف می‌زدم، بازی می‌کردم، برایش شعر می‌خواندم و ...

شاید عدم تحقق آرزوهایم در مورد عروسک بیچاره باعث شده بود از سر حرص یک چشمش را درآورم تا مگر اعتراضی کند.

اما ...

برداشت دوم

دخترک عروسک زیبایش را که بی‌شباهت به مدل‌های اروپایی نیست در آغوش گرفته و برایش شعر می‌خواند.

... حالا دیگر نوبت توست!

این را می‌گوید و عروسک را روی زمین می‌گذارد.

عروسک زیبا با آن لباس باشکوهش شروع می‌کند به شعر خواندن و راه رفتن ...

عروسک راه می‌رود، دست‌هایش را تکان می‌دهد و دخترک از شوق بالا و پایین می‌پرد.چقدر این آدم کوکی با عروسک کودکی‌های من فرق دارد.در این افکار غوطه‌ورم که ناگهان یک ماشین کوچک (mini car) با یک سرنشین کوچولو با سروصدا از کنارم می‌گذرد.این هم یکی دیگر از دستاوردهای پیشرفت علم و تکنولوژی است. بالاخره در دنیای پیشرفته و مدرن امروزی بچه‌ها هم سهمی دارند. به همین دلیل امروزه عروسک‌های سخنگو، ماشین، هواپیما و ترن‌هایی که با باتری حرکت می‌کنند، تفنگ‌های دیجیتالی پرسروصدا و ... همه و همه جای عروسک‌های بی‌صدا و صامت، تفنگ‌های چوبی و ... را گرفته‌اند و کودکان امروز بیشتر خواهان اسباب‌بازی‌های دیجیتالی هستند تا انواع ساده و سنتی!

اسباب‌بازی‌های مدرن در دنیای امروز

طی دهه‌های اخیر با افزایش عرضه اسباب‌بازی‌های دیجیتالی به بازار، سلیقه و خواسته‌های کودکان و والدین آنها و همچنین نوع محصولات کارخانه‌های تولید اسباب‌بازی تغییر کرده است.

سیامک راست‌گفتار، صاحب یک اسباب‌بازی فروشی در زمینه انواع دیجیتال این کالا می‌گوید: به طور کلی اسباب‌بازی‌های دیجیتالی مانند عروسک، موتور و ماشین‌هایی که به وسیله باتری کار می‌کنند حدود ۳ دهه است وارد بازار داخلی شده‌اند و توجه بسیاری از کودکان را به خود جلب کرده‌اند.

به گفته وی، اسباب‌بازی‌های کنترل‌دار نیز حدود ۱۰ سال است به طور انبوه وارد بازار داخلی شده‌اند که نمونه‌های پیشرفته این اسباب‌بازی‌ها شامل mini car و mini motorهای بزرگی است که کودک به راحتی بر آن سوار شده و به وسیله یک باتری خودروی شارژی حرکت می‌کنند.

برخی از مدل‌های جدید این اسباب‌بازی‌های حجیم نیز به ریموت کنترل مجهز هستند که این مدل‌ها نسبت به انواع دیگر از قیمت بالاتری برخوردارند.

فروشندگان معتقدند، به رغم قیمت بالایی که اسباب‌بازی‌های باتری‌خور نسبت به اسباب‌بازی‌های ساده دارند، ‌استقبال کودکان از انواع دیجیتالی این کالا بیشتر است و امروزه کمتر کودکی را می‌بینیم که یک ترن، ماشین، موتور، روبات و یا عروسک که با باتری کار می‌کند در اختیار نداشته باشد.

اینجاست که تفاوت در شیوه‌های آموزشی و... بین کودکان امروز و دیروز بیشتر به چشم می‌آید.

البته روانشناسان کودک در زمینه استفاده از اسباب‌بازی‌های مدرن و دیجیتالی نظرات متفاوتی را دارند. گروهی از آنها معتقدند، اسباب‌بازی‌های دیجیتالی که امروزه به راحتی در دسترس کودکان قرار دارد علاوه بر اینکه مانند اسباب‌بازی‌های مکانیکی باعث رشد و پیشرفت قوه تخیل و کنجکاوی کودک نمی‌شوند، بلکه در بسیاری موارد برای کودکان مضر هستند.چرا که بسیاری از این اسباب‌بازی‌ها از مواد شیمیایی و خطرناک تولیدشده که برای سلامتی کودک مضر هستند. از طرفی گروه دیگری از روانشناسان می‌گویند: اسباب‌بازی‌های دیجیتالی نه تنها رشد فکری کودکان را به همراه دارد بلکه باعث تحریک حس کنجکاوی و تحقیق، جست‌وجوی کودک در ساختار اسباب‌بازی می‌شود.

به اعتقاد آنها، کودکان باید وارد دنیای دیجیتال و پیشرفته شوند و با پیچ‌وخم‌های آنها آشنا شوند و اسباب‌بازی‌های دیجیتال نقش مهمی در این زمینه دارند.

بازار اسباب‌بازی‌های دیجیتال

به طور کلی اسباب‌بازی‌های دیجیتال توسط باتری‌هایی با قدرت‌های مختلف کار می‌کنند که هر چه اسباب‌بازی بزرگ‌تر و پیشرفته‌تر باشد توان باتری نیز باید افزایش یابد.

به عنوان مثال باتری‌های قلمی که برای یک ترن کوچک مناسب هستند به هیچ وجه توانایی حرکت دادن یک mini car را که با باتری قابل شارژ خودرو حرکت می‌‌کند ندارد.

فروشندگان معتقدند، برخلاف سال‌های گذشته که استفاده از اسباب‌بازی‌های دیجیتال بسیار محدود بود، امروزه استفاده از این کالا در حد زیادی افزایش یافته است. صابری یک فروشنده اسباب بازی در این زمینه می‌گوید: حدود ۱۰ تا ۱۵سال پیش اسباب‌بازی‌های دیجیتال قیمت بسیار بالایی داشتند و استقبال از آنها نیز بسیار کم بود.

اما امروزه با ورود اسباب‌بازی‌های دیجیتالی چینی به بازار که اکثرا ارزان‌قیمت هستند بازار خرید و فروش این کالا گرم و پررونق شده است. به طوری که امروزه کمتر کودکی را می‌بینیم که چند نمونه از اسباب‌بازی‌‌های دیجیتال در اختیار نداشته باشد.

بن‌یعقوب یک واردکننده و فروشنده اسباب‌بازی در این زمینه می‌گوید: تمام اسباب‌بازی‌های موجود در بازار محصول کشور چین هستند که در دو سطح کیفی معمولی و سفارشی وارد بازار می‌شوند. به گفته وی، اسباب‌بازی‌های معمولی چینی که از کیفیت و قیمت پایین‌تری نسبت به اسباب‌بازی‌های سفارشی برخوردارند، توسط فروشندگان مختلف و از طریق مبادی رسمی وارد کشور می‌شوند.

صدور مجوز از اداره استاندارد، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و وزارت بهداشت نیز برای ترخیص این کالاها از گمرک ضروری است و به عبارتی این اسباب‌بازی‌ها از فیلترهای بسیاری می‌گذرد و به دست مصرف‌کننده می‌رسند. بن‌یعقوب قیمت اسباب‌بازی‌های سفارشی را که توسط شرکت‌های مختلف ایرانی به طور مستقیم به کارخانه تولیدکننده سفارش داده می‌شوند و همچنین به صورت مستقیم وارد کشور می‌شوند را حدود ۲برابر قیمت‌ اسباب‌بازی‌های معمولی اعلام می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر اکثر اسباب‌بازی‌های موجود در بازار داخلی از سطح کیفی متوسط برخوردارند که به علت تعرفه گمرکی پایینی که برای ورود این اسباب‌بازی‌ها به بازار داخلی در نظر گرفته شده است از قیمت پایینی نیز برخوردارند.

وی قیمت اسباب‌بازی‌های باتری خور را بین ۲هزار و ۵۰۰ تا ۴۰یا ۵۰هزار تومان و نرخ اسباب‌بازی‌های دیجیتالی کنترل‌دار را حدود ۴هزار تا ۴۰۰هزار تومان اعلام کرد که گاه این قیمت‌ها در محصولات سفارشی به ۸۰۰هزار و حتی گاه یک‌میلیون تومان می‌رسد.به عنوان مثال قیمت یکmini car کنترل‌دار با مارک متفرقه چینی حدود ۳۵۰هزار تا ۴۵۰هزار تومان و نرخ این کالا با مارک‌های معروفی چون چیکو، تلو و .... حدود ۷۰۰تا۸۰۰هزار تومان است.به گفته بن یعقوب این mini carها که با باتری ۱۲ولت که قابل شارژ با برق شهری است، کار می‌کنند، طی سه تا چهار سال اخیر با استقبال زیادی مواجه شده‌اند. اسباب‌بازی‌‌های دیجیتالی که در ساخت آنها از کارتون‌های جدید الهام گرفته شده است نیز طی سال‌های اخیر توجه بسیاری از کودکان را به خود جلب کرده است.دی‌جی‌مون و سایر عروسک‌های فضایی و ... از این دسته‌اند که قیمتی حدود ۱۵تا۴۰هزار تومان دارند.

فروشندگان بازار، خرید و فروش اسباب‌بازی‌های دیجیتال را طی یک سال اخیر پررونق اعلام می‌کنند که علت این امر افزایش کیفیت اسباب‌بازی‌های چینی، ثبات قیمت این کالا نسبت به سال گذشته و افزایش تنوع این اسباب‌بازی‌ها عنوان شده است.

تحولات قیمت

نرخ تعرفه‌های گمرکی، کیفیت اجناس، میزان عرضه و تقاضا و... از عواملی هستند که بر قیمت اسباب‌بازی به ویژه انواع دیجیتال آن تاثیر می‌گذارند.

سالک، یک واردکننده انواع‌ اسباب‌بازی در این زمینه می‌گوید: خوشبختانه مقررات سخت و دست‌وپاگیری برای واردات اسباب‌بازی ایران در نظر گرفته نشده است. به همین منظور ورود این کالا به کشور اکثرا از مبادی رسمی صورت می‌گیرد و کمتر شاهد ورود اسباب‌بازی از مبادی غیررسمی (قاچاق) به کشور هستیم. به گفته وی، اخیرا اخباری در زمینه افزایش ۲۰درصدی تعرفه گمرکی واردات اسباب‌بازی به کشور منتشر شده است که به احتمال زیاد افزایش نرخ تعرفه، رشد قیمت این کالاها را در پی خواهد داشت.

جایگاه ایران در تولید اسباب‌بازی‌های دیجیتال

عرضه اسباب‌بازی‌های ارزان‌قیمت چینی به بازار که اخیرا شاهد بهبود سطح کیفی آنها نیز بوده‌ایم، باعث شده تا تولیدکنندگان داخلی مجالی برای عرض اندام نیابند و به قول معروف عرصه را برای رقیب قدرتمند خود (چین) خالی کنند.

یک واردکننده اسباب‌بازی در این زمینه می‌گوید: «تولیدکنندگان ایرانی به خوبی می‌دانند که با توجه به شرایط موجود، تولید این کالا در کشور سود چندانی را عایدشان نمی‌کند. به همین دلیل سفارش تولید اسباب‌بازی را به کشور چین می‌دهند و کالای چینی را به اسم کالای ایرانی و گاه کالای اروپایی به بازار عرضه می‌کنند.»

اسباب‌بازی‌های خطرناک

مدتی است که خبر خطرناک بودن برخی از اسباب‌بازی‌های چینی و ارجاع این کالا توسط کشورهای اروپایی به کشور مبدا نقل هر مجلس شده و بسیاری از والدین را نگران کرده است.

واردکنندگان اسباب‌بازی در این‌باره می‌گویند، مشکل عمده‌ای که باعث بروز این مساله شده است انتشار خبر خطرناک بودن رنگ به کار رفته در این اسباب‌بازی‌ها و استفاده از مواد و رنگ‌های شیمیایی در ساخت آنها است.

بن‌یعقوب واردکننده اسباب‌بازی در این زمینه می‌گوید: ورود هر کالایی به ویژه لوازمی که در ارتباط مستقیم با کودکان است منوط به صدور مجوز از طرف وزارت بهداشت و اداره استاندارد و... است که در این صورت اسباب‌بازی‌های خطرناک وارد کشور نمی‌شوند.

با این حال در بازار اسباب‌بازی هم می‌توان هزاران محصول قاچاق و کنترل نشده را پیدا کرد.

برداشت آخر

پدر با یک دست مشغول چیدن ریل‌های پلاستیکی کنار یکدیگر است و با دست دیگر باتری‌ ترن جدید و زیبایی که به تازگی برای پسر کوچکش خریده جا می‌اندازد. ترن که روی ریل‌های پلاستیکی حرکت می‌کند و سوت می‌کشد از شادی فریاد می‌زند، ذوق می‌کند و... پسر کوچک که این اسباب‌بازی‌ها برایش چندان جدید و جذاب نیست به حرکات پدر نگاهی می‌کند و با خود می‌گوید: «مگر پدر کودکی نکرده است که از دیدن چنین اسباب‌بازی ساده‌ای این قدر ذوق زده شده است؟»