جهان زیر گام‌های شما

مریم عسگری بشر اولیه همیشه به دنبال روش‌های مناسبی برای پیدا کردن مسیر خود در موقعیت‌های مختلف بود و برای دستیابی به این هدف تلاش‌های فراوانی کرده است. در زمان‌های گذشته که تکنولوژی پیشرفته و وسایل دقیق امروزی وجود نداشت، مردم، به ویژه اشخاصی مانند سیاحان، جهانگردان، تجار و... گاه در یک گستره جغرافیایی، به خصوص در شهر و کشورهای بیگانه، از مکان دقیق خود باخبر نبودند و حتی گاهی در بیابان‌ها و دریا‌ها مسیر خود را گم می‌کردند.

اگرچه بسیاری از افراد با استفاده از ستارگان، قطب‌نما و سایر عوامل طبیعی موفق به مشخص کردن مکان جغرافیایی خود می‌شدند، اما گاه عوامل طبیعی مانند توده ابرهایی که مقابل ستارگان قرار می‌گرفتند مشکلاتی را برای در راه‌ماندگان و راه گم‌کردگان ایجاد می‌کرد.

از طرفی امروزه پیچیدگی‌های جغرافیایی اعم از بافت شهر، خیابان‌ها و... اصولا زمینه استفاده از روش‌های پیشین را تا حد زیادی منتفی و بی‌معنا کرده است.

در شرایط فعلی، با گسترش فناوری‌های گوناگون، سیستم‌های ماهواره‌ای مدرن و پیشرفته‌ای با نام GPS این مشکل انسان‌ را حل کرده‌اند.

در حقیقت در دنیای امروز با کمک این دستگاه‌ها هیچ فردی راه را گم نمی‌کند و همه چیز روی تمام نقاط زمین قابل شناسایی است.

GPS چیست؟

GPS کــــه مخفــــفGlobal Positioning System است یک سیستم موقعیت‌یاب ماهواره‌ای است که از یک شبکه ۲۴ ماهواره‌ای در مدار زمین تشکیل شده است و اطلاعات مکانی و زمانی را در هر لحظه به زمین ارسال می‌کند. این اطلاعات از طریق گیرنده‌های دستی دریافت، پردازش و در نهایت روی صفحه نمایشگر مشاهده می‌شوند.

جالب است بدانید فاصله بین این ماهواره‌ها و سرعت آنها به گونه‌ای طراحی شده است که هیچ‌گاه تداخلی در عملکرد ماهواره‌ها ایجاد نمی‌شود تمام زمین را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. این ماهواره‌ها به طور دائم امواج رادیویی را به تمام سطوح زمین ارسال می‌کنند و امواج رادیویی دائما فاصله بین ماهواره‌ها را گزارش می‌دهند. به این ترتیب اگر یک گیرنده GPS روی زمین اطلاعات را دریافت کند، از طریق آن می‌توان موقعیت خود را شناسایی کرد.

امواج رادیویی در GPS به روی دو فرکانس MHZ۱۲۲۸ و MHZ۱۵۷۵ ارسال می‌شوند.

این سیستم ارسال و دریافت امواج رادیویی شباهت زیادی به رادیوهای معمولی و سایر وسایل گیرنده امواج رادیویی دارد.

در حقیقت کاربران GPS می‌توانند رادیوهای خانگی را یک گیرنده GPS فرض کنند و ۲۴ ماهواره موجود در فضا را نیز فرستنده‌های‌ صدا و سیما بپندارند.

کاربردهای GPS

علاوه‌بر کاربرد مهم دستگاه‌های GPS که مشخص کردن مسیر است از GPS علاوه‌بر جهت‌یابی می‌توان برای اندازه‌گیری سرعت، مشخص کردن دقیق زمان طلوع و غروب خورشید، پیش‌بینی زلزله، نقشه‌برداری، کنترل امور مربوط به حمل‌ونقل و ترافیک، پیش‌بینی وضع هوا، مین‌یابی و... استفاده کرد.

دستگاه‌های GPS که روی اتومبیل نصب می‌شوند. موقعیت مکانی شما را مشخص کرده و مسیری را که برای رسیدن به محل مورد نظر باید طی کنید را به صورت صوتی و برداری مشخص می‌کنند.

به عنوان مثال اگر قصد دارید از تهران به جنوبی‌ترین نقطه کشور سفر کنید GPS علاوه‌بر معرفی دقیق موقعیت مکانی مسیر درستی را که باید طی شود مشخص می‌کند.

هدف اصلی و اولیه از طراحی GPS، اهداف نظامی بود. اما از سال ۱۹۸۰ به بعد این دستگاه برای استفاده‌های غیرنظامی نیز در دسترس قرار گرفت.

GPS در تمام شرایط به طور ۲۴ساعته و در تمام دنیا قابل استفاده است و هیچ مبلغی بابت این خدمات اخذ نمی‌شود. به عبارتی، تنها هزینه‌ای که برای استفاده از GPS می‌کنید، هزینه خرید دستگاه GPS است که بسته به نوع کیفیت دستگاه و قدرت جذب اطلاعات ماهواره قیمتی بین ۱۵۰ تا ۶۵۰هزار تومان دارد.

رشد GPS

اگرچه این دستگاه در سال ۱۹۷۸ تولید و در سال ۱۹۹۴ به بهره‌برداری کامل با ۲۴ماهواره رسید اما طی همین مدت کوتاه بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

به طوری که شاهد افزایش میزان کاربران این دستگاه در تمام نقاط دنیا هستیم. کارشناسان بازار با نگاهی به آمار خرید دستگاه‌های جهت‌یاب ماهواره‌ای (GPS) متوجه بالارفتن میزان کاربران این دستگاه در سراسر دنیا شده‌اند. این دستگاه که با پیشرفت روزافزون علم از حجم کمتری نسبت به مدل‌های اولیه برخوردار است به سادگی حتی در جیب لباس نیز جا می‌شود و بهترین وسیله برای پیدا کردن

میسر است.

بازار GPS

در‌حال‌حاضر مارک‌های معروفی مانند TomTom، Garmin، Vista و مگافورس به تولید این کالا می‌پردازند و افزایش تولید را در راس اهداف خود قرار داده‌اند.

Vista و Garmin دو مارک معروف از این کالا در بازار ایران هستند که قیمتی حدود ۱۵۰ تا ۶۵۰هزار تومان دارند که بسته به کارکرد، قدرت دریافت امواج ماهواره‌ای و مدل، قیمت این دستگاه‌ها متفاوت است.

به عنوان مثال مارک Garmin این دستگاه در مدل‌های Etrex، Etrex summit، Geko ۱۰۱ با قیمت‌هایی به ترتیب ۱۵۰، ۲۴۰ و ۱۵۰هزار تومان در بازار ایران موجود هستند که مدل Geko۱۰۱ با قابلیت‌هایی چون، ۴صفحه ناوبری، قابلیت ثبت ۲۵۰نقطه، ۱۲کاناله و منبع تغذیه ۲عدد باتری با سایز AAA با قیمت ۱۵۰هزار تومان سبک‌ترین دستگاه GPS دنیا است.

مدل Etrex Vista دستگاه GPS نیز به عنوان پرفروش‌ترین و معروف‌ترین دستگاه دنیا با قابلیت‌هایی چون، تجهیز به کمپاس (قطب‌نما) دیجیتال و ارتفاع‌سنج و فشارسنج مجزا، ۱۲کاناله با قابلیت کارکرد در حالت DGPS با فرمت RTCM، دارای نقشه کل ایران و جهان و حافظه ۲۴مگابایتی برای انتقال نقشه دلخواه به دستگاه از طریق «CD MAP SOURCE»،‌ نشان دهنده پارامترهای Jumpmaster و دارای دقتی بین ۳تا۵متر با قیمتی حدود ۳۴۰هزار تومان به فروش می‌رسد.

البته این دستگاه در ایران مانندسایر کشورهای جهان کاربرد مطلوبی ندارد. چرا که در ایران نقشه‌های دیجیتالی دقیق وجود ندارد و از طرفی آدرس‌های پستی ایران آسانی روی نقشه‌ها مشخص نمی‌شود.