ایران و بازار دست نخورده نرمافزارهای موبایل
سهم ناچیز از بازار میلیارد دلاری
نرمافزارهای کاربردی تلفن‌همراه در حال حاضر به اندازه‌ای محبوب و قابل دسترس هستند که به زندگی روزمره انسان‌ها هم راه پیدا کرده‌اند.
نرمافزارهای کاربردی تلفن‌همراه در حال حاضر به اندازه‌ای محبوب و قابل دسترس هستند که به زندگی روزمره انسان‌ها هم راه پیدا کرده‌اند.
به عنوان مثال در ماجرای خیلج مکزیک و نشت نفت در آن منطقه، وب‌سایتی راه‌اندازی شد که کاربران از طریق نرم‌افزار تلفن‌همراه می‌توانستند جدیدترین اخبار و مشاهدات مستقیم خود، در این خصوص را به سایت مربوطه ارسال کنند. ادامه این روند باعث شد که این سایت به یک خبرگزاری پربیننده تبدیل شود که جدیدترین اخبار خلیج مکزیک در آن درج می‌شد. در واقع این کار علاوه بر انتشار به‌روزترین اخبار در این خصوص، باعث شد که اطلاعات جامع و کاملی نیز در اختیار دولت و نمایندگان مسوول این پرونده یا معضل قرار بگیرد. براساس اطلاعات منتشر شده این نرم‌افزار تلفن همراه یک ماه پیش و برای تلفن‌هایی با سیستم آندرویید وارد بازار شد که تاکنون 52 هزار بار مورد دانلود قرار گرفته است که این تعداد دانلود نشان دهنده پرطرفدار بودن این نرم‌افزار تلفن همراه است.
استفاده وسیع از نرم‌افزار کاربردی تلفن همراه را اگر به دیگر مسائل زندگی تعمیم دهیم، خواهیم دید که استفاده از این نرمافزارها می‌تواند آنقدر فراگیر شود که تمامی شهروندان به آن دسترسی داشته باشند تا از این طریق و در کمترین زمان شکایت، اعتراض، خواسته و... خود را به دولت اعلام کنند که در ادامه نیز مسوولان و نهادها با عکس‌العملی سریع مشکلات را به راحتی حل کنند.
در حالی که صنعت تولید و استفاده از نرمافزارهای کاربردی تلفن‌همراه در جهان با سرعتی باورنکردنی در حال رشد است، اما در کشور ما این صنعت نیز همچون دیگر صنعت‌های درآمدزای حوزه آی‌تی با سرعتی لاک‌پشت‌‌وار در حال حرکت است.
نبود امنیت کاهش سرمایه‌گذاری
در حالی که تولید نرمافزارهای کاربردی تلفن‌همراه در جهان عمری در حدود 12 سال دارد، اما در کشور ما این صنعت به تازگی و توسط چند تولیدکننده به صورت محدود مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. شاید همین کندی پیشرفت در این حوزه هم باعث شده تا وزارت صنایع و معادن در فراخوانی خبر از تشکیل سندیکای تولیدکنندگان نرمافزارهای تلفن‌همراه بدهد. محمود لیایی، مدیرکل صنایع برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات وزارت صنایع و معادن در خصوص تولید نرم‌افزار تلفن‌همراه می‌گوید: «بازار نرمافزارهای تلفن همراه در ایران بسیار گسترده بوده و این در حالی‌است که شرکت‌های خارجی هنوز هیچ نرم‌افزاری را برای فارسی‌زبانان تولید نکرده‌اند که شرکت‌های داخلی می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و بازار را در دست خود گیرند.»
وی با اشاره به اینکه در جشنواره سالانه رسانه‌های دیجیتال به پیشنهاد وی بخشی تحت عنوان نرمافزارهای گوشی تلفن همراه گنجانده شده است، می‌افزاید: «تاکنون حدود ۲۰ تا ۳۰ شرکت در این جشنواره شرکت کرده‌اند که اغلب آنها محصولات خود را در زمینه نرمافزارهای عمومی گوشی تلفن همراه عرضه کرده‌اند.»
به گفته وی شرکت‌های تولید نرمافزارهای گوشی تلفن همراه که از وزارت صنایع و معادن پروانه بهره‌برداری بگیرند، می‌توانند از مزایایی مانند دریافت تسهیلات بانکی، سرمایه در گردش و برخی معافیت‌ها برخوردار شوند. سعید رسول اف، مدیرعامل شرکت ایده‌پرداز ژوبین که در زمینه تولید نرم‌افزار تلفن همراه در حوزه فرهنگی، ادبیات و مذهبی فعالیت می‌کند، در خصوص وضعیت صنعت تولید نرم‌افزار تلفن همراه در کشور می‌گوید: «این صنعت در کشور ما صنعت جدید و جوانی است و اولین مشکلی که بر سر راه این صنعت وجود دارد بحث فرهنگ‌سازی و جذب مخاطب است. یعنی اینکه این مساله در میان کاربران جابیفتد که تلفن همراه تنها برای برقراری تماس یا ارسال اس ام اس نیست و کارآیی‌هایی و کاربردهای دیگری نیز دارد»، به گفته رسول اف، مشکل اساسی که تولیدکنندگان این صنعت با آن روبه‌رو هستند عدم اطلاع‌رسانی است و در واقع شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزار تلفن همراه به دلیل ابعاد و اندازه‌ای که دارند، نمی‌توانند تبلیغات رسانه‌ای گسترده‌ای انجام دهند و تنها مکانی که در آن می‌توانند محصولات خود را معرفی کنند، نمایشگاه‌های داخلی و برخی نمایشگاه‌های خارجی است. رسول اف در ادامه
وجود سندیکای تشکیل شده در وزارت صنایع و معادن و همچنین حمایت‌های مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال را تاثیرگذار می‌داند و بر این باور است که هر چند این فعالیت‌ها به تازگی شروع شده و هنوز خروجی قابل توجهی از آن دیده نشده، اما این حمایت‌ها هم در زمینه معرفی و هم حفظ مالکیت معنوی محصولات می‌تواند تاثیرگذار باشد.
رسول اف در مورد علت اصلی مشخص نبودن استانداردهای تولید نرم‌افزار تلفن‌همراه در کشور می‌گوید: «دلیل اصلی این امر به این خاطر است که تعداد شرکت‌های سرمایه‌گذار در این حوزه بسیار کم است. در واقع به دلیل اینکه امنیت سرمایه‌گذاری در این بخش بسیار پایین است، کمتر شرکتی به طرف تولید نرمافزارهای تلفن‌همراه کشیده می‌شود.»
آندرویید فارسی در راه
به باور کارشناسان، با توجه به ضریب نفوذ بالای تلفن‌همراه در کشور، فرصت‌های ویژه‌ای برای تولید نرم‌افزار تلفن همراه وجود دارد، اما به دلیل فراهم نبودن بسترهای زیرساختی، سرعت پایین اینترنت و ... آنچنان که باید از این فرصت‌ها استفاده نمی‌شود. به اعتقاد یکی از فعالان این حوزه، استفاده از این فرصت ویژه تنها یک متولی می‌خواهد که این متولیان هم کسانی از جمله تولید کنندگان گوشی و وزارت صنایع کشور هستند. دانشگاه‌ها نیز به عنوان یکی از تاثیرگذارترین ارگان‌ها در تولید نرم‌افزار شمرده می‌شوند و این درحالی است که این نهادها آنچنان که باید به این حوزه توجه نمی‌کنند. اما یحیی تابش، رییس مرکز محاسبات دانشگاه صنعتی شریف، فعال نبودن دانشگاه‌ها در این زمینه را رد کرده و با اشاره به پروژه‌هایی که این دانشجویان دانشگاه‌ها در دست دارند، می‌گوید: «استفاده از نرمافزارهای کاربردی تلفن همراه تقریبا از زمان متداول شدن تلفن‌های هوشمندی نظیر iphone به سرعت در جهان مورد استقبال قرار گرفت. به دنبال آن شرکت اپل با راه‌اندازی فروشگاه‌های خود و عضو‌گیری شرکت‌ها و افراد برای ساخت نرم‌افزار برای این گوشی باعث افزایش روند رشد تولید نرم‌افزار
در جهان شد.
در واقع این شرکت به افراد این امکان را می‌دهد که در سراسر جهان دست به تولید نرم‌افزار زده و آن را در اختیار این شرکت قرار دهند.» وی در ادامه می‌افزاید: «در کشور ما نیز گروه‌های دانشگاهی تولید کننده نرم‌افزار کاربردی برای تلفن همراه به دو دسته تقسیم می‌شوند، دسته اول گروهی هستند که دست به تولید نرم‌افزارهایی برای گوشی iphone و آندرویید زده‌اند، اما به دلیل مشکلات بین‌المللی ایران نظیر تحریم نمی‌توانند به صورت مستقیم این نرمافزارها را به این فروشگاه ارسال کنند، بنابراین عده‌ای یا از فعالیت در این عرصه دست می‌کشند یا به صورت غیر مستقیم و به صورت واسطه این نرمافزارها را در اختیار شرکت اپل یا دیگر شرکت‌ها قرار می‌دهند. گروه دیگر نیز افرادی هستند که بازار داخلی را هدف قرار داده‌اند.»
به گفته تابش، این گروه روی فارسی‌سازی، بومی‌سازی و افزودن نرمافزارهای کاربردی به آندرویید فعالیت می‌کنند که امید می‌رود این نرم‌افزار تا مدتی دیگر به بازار عرضه شود.
به گفته تابش علاوه بر مسائلی همچون تحریم که مشکلات زیادی را برای تولیدکنندگان این صنعت به وجود می‌آورد، مشکل دیگر، قاچاق گوشی است. وی در ادمه تصریح می‌کند: «از آنجا که نرمافزارهای کاربردی عموما روی گوشی‌های هوشمند کارآیی بیشتری دارند و از آنجایی که این گوشی‌ها به صورت غیر رسمی وارد کشور می‌شوند، بنابراین شرکت‌های واردکننده به سختی حاضر به حمایت و تولید نرم‌افزار روی این گوشی‌ها می‌شوند. در واقع دلیل اصلی عدم تمایل شرکت‌ها، دانشجویان و کلا فعالان حوزه تلفن همراه به سرمایه‌گذاری در این حوزه به پیچیدگی بازار تلفن همرا مرتبط است و تا زمانی که تعرفه‌های این حوزه سروسامان نگیرد و گوشی‌ها به صورت رسمی وارد کشور نشوند، افراد و شرکت‌ها چندان علاقه‌مند به فعالیت در حوزه تولید نرمافزارهای کاربردی تلفن همراه نخواهند بود.» تابش یاد آور می‌شود که با فراهم شدن شرایط، تولیدات در این حوزه به مراتب افزایش پیدا می‌کند، در همین راستا نیز دانشگاه صنعتی شریف برای کمک به رشد این صنعت در کشور همچون دانشگاه‌های مطرح جهان که اقدام به ارائه درس‌هایی از جمله برنامه‌نویسی برای iphone کرده‌اند، از ترم آینده در این دانشگاه واحدی به
نام آشنایی با سیستم عامل و برنامه‌نویسی برای تلفن همراه را ارائه خواهد کرد.
تولید نرم‌افزار تلفن همراه در جهان
در حالی که در کشور ما تولیدات جسته و گریخته‌ای در زمینه تولید نرم‌افزار تلفن همراه دیده می‌شود، اما این صنعت در اکثر کشور‌های پیشرفته دنیا به یک صنعت درآمدزا تبدیل شده است تا جایی که بسیاری از سرمایه‌گذاران بزرگ حوزه تکنولوژی ترجیح می‌دهند در این صنعت سرمایه‌گذاری کنند. به عنوان مثال تولید یک نرم‌افزار کاربردی برای iphone می‌تواند به طور متوسط درآمدی بین 30 تا 50 هزار دلار برای تولیدکنندگان این نرم‌افزار به همراه داشته باشد.
اما به طور کلی و بر اساس گزارش گارتنر، صنعت نرم‌افزار تلفن همراه در سال ۲۰۰۹ در آمدی برابر ۲/۴ میلیارد دلار به دنبال داشته است که براساس تخمین کارشناسان دو سوم این در آمد مربوط به تولید نرم‌افزار برای گوشی iphone است. آمار منتشر شده توسط شرکت اپل نشان می‌دهد که در سال ۲۰۰۹ در حدود ۵/۲ میلیارد نرم‌افزار آی‌فون دانلود شده است. همین آمار نشان می‌دهد که شرکت اپل ۴/۹۹ درصد از نرمافزارهای تلفن همراه فروخته شده در سال ۲۰۰۹ را به خود اختصاص داده است. همچنین Getjar، دومین فروشگاه نرم‌افزار بزرگ دنیا پیش‌بینی کرده که بازار نرم‌افزار تلفن همراه تا سال ۲۰۱۲ به ارزشی برابر با ۵/۱۷ میلیارد دلار برسد.
ارسال نظر