در انتظار روزهای بهتر

سونیتا سراب‌پور

این روزها کاربری نیست که از سرعت پایین اینترنت، قطع و وصل‌ها مداوم آن ناراضی نباشد، اما این نارضایتی به اینجا ختم نمی‌شود؛ چراکه علاوه‌بر این، چند روزی است که سرویس VOIP یا همان تلفن اینترنتی هم دچار اختلالاتی شده و به طور کامل از دسترس کاربرانش خارج شده است. به گفته مسوولان، با بروز مشکلات در این زمینه اغلب شرکت‌های فعال در این زمینه با کاهش درآمد و مشکلاتی اساسی روبه‌رو شده‌اند.

افزایش آمار ورشکستگی

ارائه سرویس تلفن اینترنتی یا VOIP همچون ارائه خدمات اینترنت پرسرعت از زمان ورود خود به کشور فرازونشیب‌های فراوانی را طی کرده است. مشکلات این سرویس از زمانی که شرکت ارتباطات زیرساخت بدون توجه به اعتراضات شدید شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تلفن اینترنتی مبنی‌بر برگزاری مزایده VOIP، این مزایده را برگزار و برندگان آن را نیز سه شرکت‌تراشه سبز، ضحی کیش و پیشگامان کویریزد معرفی کرد و همچنین در یک اقدام بی‌سابقه خبر از مسدود شدن سرویس شرکت‌های فعال در این حوزه را داد روز‌به‌روز بیشتر شده است.

یکی از کارشناسان بخش‌خصوصی در خصوص اختلالات و قطعی‌های به وجود آمده روی سرویس VOIP در چند روز اخیر می‌گوید: «از روز ۲۸ خرداد ماه اختلال روی خدمات تلفن اینترنتی آغاز شده است.

در واقع این شرایط نارضایتی کاربران و شرکت‌های خدمات‌دهنده ‌بخش خصوصی را فراهم آورده است. طی این چند هفته بسیاری از کاربران نتوانستند تماس‌های ساده خود را با خارج از کشور برقرار کنند. هر چند که ما در بخش خصوصی برای برگشتن به شرایط عادی در حال تلاش و رایزنی‌هایی هستیم.» گفته می‌شود بسیاری از کسانی که از این کارت‌ها استفاده می‌کنند، افرادی هستند که تمکن مالی چندانی ندارند و برای استفاده‌های ضروری و برای ارتباط خود با خانواده و اقوام در خارج از کشور از آن استفاده می‌کنند که در چند روز گذشته با مشکل مواجه شدند.

این کارشناس در خصوص وضعیت شرکت‌های فعال در این حوزه می‌گوید: «در حال حاضر شرکت‌ها در ورشکستگی کامل به سر می‌برند و به صورت روزانه آمار ورشکستگی‌ها افزایش پیدا می‌کند. هم‌اکنون شرکت‌ها تمام هزینه‌های لازم اعم از پرداخت هزینه پهنای باند، پرداخت دستمزد پرسنل و... را پرداخت می‌کنند با این حال سرویس‌دهی به کاربران قطع است. در واقع اینترنتی که از زیرساخت یا مخابرات استان گرفته شده وجود دارد، اما به کاربران سرویس داده نمی‌شود.»

این کارشناس یادآور می‌شود که هر چند مسوولان ذی‌ربط در تلاش برای برگرداندن شرایط به حالت عادی هستند، اما در این بین باید دقت و ظرافتی هم وجود داشته باشد به طوری که تمام روز و به صورت متوالی این سرویس قطع نباشد و درساعت‌هایی دسترسی به این خدمات برای کسانی که کارهای اداری واجبی دارند وجود داشته باشد. در واقع با همکاری و تعامل با بخش خصوصی هم می‌توان به فعالان و کاربران این حوزه بها داد.

این کارشناس در ادامه یادآور می‌شود که در کنار قطع شدن سرویس‌های تلفن اینترنتی از سوی خدمات‌دهندگان بخش خصوصی، اما ارائه این سرویس از سوی سه شرکت برنده مزایده زیرساخت یعنی‌تراشه سبز، ضحی کیش و پیشگامان کویریزد ادامه دارد.

آنچه بر VOIP گذشت

سرویس VOIP، ارائه سرویس صوتی از طریق شبکه اینترنت است که به نسبت تلفن‌های عادی، از کیفیت پایین‌تری برخوردار بوده، اما با توجه به هزینه بسیار کمتر این سرویس نسبت به ارتباط با تلفن عادی که با ارائه سرویس‌های متنوع تصویری و صوتی و متنی همراه است، میزان استفاده از آن را به شدت در میان کاربران افزایش داده و بازار جدیدی را در ارتباطات تلفنی کشور ایجاد کرده است. سرویس VOIP اندکی پس از ورود به بازارهای جهانی به تکنولوژی‌های ارتباطی ایران نیز اضافه شد و در واقع صدور پروانه تلفن اینترنتی، برای نخستین بار در راستای قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و با توجه به سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در مورد آزادسازی فعالیت‌های بخش پست و مخابرات در سال ۱۳۸۰ صورت گرفت، اما صدور مجوز این سرویس به صورت عملیاتی براساس یکی از مصوبات سال۸۱ هیات‌مدیره مخابرات که دارای ۱۵بند است، به سرانجام رسید و در همان سال، ۸۰ شرکت با اخذ مجوز از شرکت فناوری اطلاعات کار خود را آغاز کردند، اما سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پس از تشکیل خود اعطای مجوز VOIP را نظیر سایر مجوزها به عهده گرفت. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ شرکت در حوزه ارائه خدمات تلفن اینترنتی فعالیت می‌کنند که از زمان شروع فعالیت خود تا کنون با عدم پشتیبانی شرکت مخابرات به عنوان مسوول ارتباطات مخابراتی کشور روبه رو شده‌اند که این عدم همکاری باعث کاهش درآمدهای این شرکت‌ها به ویژه در بخش تلفن بین‌الملل شده است. این شرکت در اولین واکنش نسبت به ارائه این سرویس اقدام به ارزان کردن مکالمات بین‌المللی کرد تا بتواند مشترکان را به استفاده از شبکه تلفنی عادی‌ترغیب کند اما با وجود ارزان شدن نرخ مکالمات، این سرویس در مقایسه با سرویس VOIP هنوز از قیمت بالاتری برخوردار بود. شرکت‌های مخابرات و زیرساخت مهم‌ترین دلیل خود در زمینه مخالفت با ارتقای سیستم VOIP در ایران عدم امکان نظارت بر کلیه اطلاعات مبادلاتی در این سیستم عنوان می‌کنند.

اظهارات مسوولان مخابراتی و شرکت زیرساخت و اصرار آنها برای برگزاری مزایده و برنده شدن سه شرکت، به گفته این مسوولان، برای کنترل بوده است؛ این درحالی است که فعالان این حوزه، این حرکت را چیزی جز بهانه‌گیری نمی‌دانند و بر این باور هستند که پروانه فناوری voip باید کاملا همانند پروانه شرکت‌های ISP باشد؛ چراکه VOIP نیز براساس IP و اینترنت کار می‌کند. بنابراین تمام ویژگی‌های مربوط ISP را دارد. همانطورکه سازمان رگولاتوری بیش از هزار پروانه را برای شرکت‌های ISP صادر می‌کند باید صدور پروانه برای فعالیت VOIP نیز ازطریق این سازمان باشد اینکه پروانه از سوی ارتباط زیرساخت صادر می‌شود به ضعف مدیریتی و تصمیم‌گیری مقامات مخابراتی برمی‌گردد.