ایران اولین در خاورمیانه

مریم عسگری

اینترنت تازه‌‌ترین دستاورد بشری و ‌آخرین عضو خانواده تکنولوژی است که حدود چهل سال است قدم به عرصه زندگی انسان گذاشته و در شئون مختلف زندگی بشر تا حدود زیادی دخیل شده است.

امروزه بسیاری از افراد از پژوهشگران، محققان و حتی دانش‌آموزان گرفته تا تجار و بازرگانان و خانم‌های خانه‌دار بسیاری از امور خود را به وسیله این ارمغان بزرگ تکنولوژی به بشر انجام می‌دهند و استفاده از اینترنت طی سال‌های اخیر رشد زیادی یافته است.

واقعیت این است که موضوع گسترش اینترنت در کشور به هیچ‌‌وجه با نگاهی که در گذشته به این شبکه می‌شد قابل مقایسه نیست. تا سال‌ها قبل اینترنت و کامپیوتر وسیله‌ای لوکس به حساب می‌آمدند که قشر خاصی از افراد از آن استفاده می‌کردند. اما به مرور با رشد تکنولوژی، کاهش هزینه استفاده از اینترنت و همچنین کاهش قیمت رایانه، بهره‌گیری از ابزارهای کامپیوتر در جامعه بین‌المللی و به تبع آن در کشور ما به‌وجود آمد و رشد کرد، تا جایی‌که امروزه حذف اینترنت و کامپیوتر از زندگی افراد جامعه غیرممکن است.

تاریخچه اینترنت

در حقیقت اینترنت در سال ۱۹۶۹میلادی در پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) متولد شد و نام دوران کودکی آن (ARPANET) بود.

هدف اصلی اینترنت این بود که خود را به شبکه‌های رادیویی و ماهواره‌‌ای و همچنین به کامپیوتر‌های دیگر متصل کند و کار پژوهش‌های مربوط به وزارت دفاع آمریکا را با سرعت و کیفیت بهتری به انجام برساند.

آرپانت یا همان اینترنت جوان، خط تماس الکترونیک و محرمانه دست‌اندرکاران وزارت دفاع آمریکا و پژوهشگران بوده است.

اینترنت تا سال ۱۹۷۳کمتر از پانصد کامپیوتر داشت و این کامپیوتر عمدتا در آزمایشگاه‌های نظامی و بخش‌های کامپیوتری آمریکا قرار داشتند.

اما چهار سال بعد در سال ۱۹۸۷ اینترنت در صدها دانشگاه و آزمایشگاه‌ پژوهشی میزبان ۲۸هزار کامپیوتر شد و روزبه‌روز بر تعداد کاربران آن افزوده شد تا جایی که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا سال ۲۰۱۰ میزان کاربران اینترنت به یک میلیارد نفر برسد.

کارشناسان معتقدند اتفاق بزرگی که باعث شد اینترنت پوسته نظامی و دانشگاهی خود را بشکافد، بروز پدیده مولتی مدیا (MULTI MEDIA) یا همان رسانه چند کاره بود.

استفاده از نرم‌افزارهای خاص به کاربران اینترنت امکان داد تا به طور همزمان از تصویر، صدا و نوشتار استفاده کنند و این امکانی بود که قبلا وجود نداشت.

قبلا خط از رسانه نوشتاری می‌آمد، صدا از رسانه شنیداری و تصویر از رسانه دیداری. اما امروزه تمام این امور از طریق یک سیستم قابل دریافت است.

اینترنت در ایران

اینترنت اندکی پس از عمومی شدن استفاده از آن در جهان قدم به ایران گذاشت.

به گفته ظریفیان یک کارشناس حوزه IT از حدود هفده سال پیش که پژوهشگران ایرانی برای اولین بار در مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضی به اینترنت متصل شدند تاکنون اینترنت نه تنها در کشور ما بلکه در سایر کشورهای جهان رشدی انفجار گونه داشته است. به طوری که اکنون ضریب نفوذ اینترنت در ایران از متوسط آسیا بالاتر رفته و حتی در خاورمیانه نیز به مقام اول دست یافته است.

با این حال ایران برای رسیدن به جایگاه مناسب در دسترسی به اینترنت هنوز باید گام‌های بلندی بردارد.

فروهر فرزانه، استاد دانشگاه صنعتی شریف نیز در مورد ضریب نفوذ اینترنت در ایران می‌گوید: ضریب نفوذ اینترنت و تلفن‌همراه در ایران در مقایسه با ضریب کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته در سطح پایینی قرار دارد؛ اما می‌توان گفت وضعیت ایران در مقایسه با کشورهای همسایه بهتر است.

وی معتقد است، ثروت ملی و نرخ باسوادی نیز عامل موثر دیگری در افزایش ضریب نفوذ اینترنت و تلفن‌همراه است. به صورتی که هر قدر درآمد سرانه کشور و میزان دانش‌آموختگان بیشتر باشد، ارائه اینترنت پرسرعت (ADSL) و سرویس‌های نسل سوم تلفن‌همراه آسان‌تر خواهد بود.

این استاد افزود: در زمینه ارائه اینترنت پرسرعت مشکلی نداریم و مشکلات موجود در این زمینه فقط در جهت مسائل حکومتی و فرهنگی است. زیرا مسوولان مربوطه فرهنگ کشور نگرانی خاصی برای نسل جوان دارند و از توسعه سرویس اینترنت پرسرعت و سرویس‌های نسل سوم تلفن‌همراه اجتناب می‌کنند.

ضریب نفوذ اینترنت در ایران

طی روزهای اخیر اخبار زیادی در زمینه رشد ضریب نفوذ اینترنت ایران به ۲۷درصد به گوش رسیده است و اظهار شده ضریب نفوذ اینترنت در ایران از ضریب نفوذ متوسط جهانی بالاتر رفته است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز ضمن تایید این مطلب گفته است: ضریب نفوذ اینترنت که تا سال گذشته ۱۸درصد بوده به ۲۷درصد رسیده و طی این مدت بیش از ۱۵هزار بانک و ۳۲۰دانشگاه و بیشتر مدارس کشور به اینترنت وصل شده‌اند.

علی‌اکبر کرم‌بیگی، مدیر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل شرکت فناوری اطلاعات در این زمینه به خبرنگار ما گفت: از کل ۳۳میلیون و ۵۱۰هزار کاربر اینترنت که در خاورمیانه هستند حدود ۱۸میلیون نفر را کاربران ایرانی تشکیل می‌دهند که با توجه به این موضوع ایران رتبه اول استفاده از اینترنت را در خاورمیانه از آن خود کرده است.

به گفته وی، با استناد به سایت آمار جهانی اینترنتی (internet world stats) کشورهای ایران با ۱۸میلیون نفر و ضریب نفوذ ۲۷درصد، عربستان با چهارمیلیون و ۷۰۰هزار نفر و ضریب نفوذ ۱۴درصد، رژیم صهیونیستی با سه‌میلیون و ۷۰۰هزار نفر و ضریب نفوذ ۱۱درصد، امارات متحده عربی با یک‌‌میلیون و ۷۰۰هزار نفر و ضریب نفوذ ۱/۵درصدی و سوریه با یک‌میلیون و ۵۰۰هزار نفر و ضریب نفوذ ۵/۴درصدی جزو پنج کشور اول در زمینه استفاده از اینترنت هستند.

وی افزود: طبق آمار جهانی، متوسط ضریب نفوذ اینترنت در آسیا بین ۱۲ تا ۱۴درصد و در دنیا ۱۹درصد است که ایران با ضریب نفوذ ۲۷درصدی از متوسط جهانی بالاتر است.

وی افزود: البته ما برای ایران ضریب نفوذی در حد ۲۰درصد قایل هستیم ولی براساس اعلام این سایت ضریب ۲۷درصدی برای ایران اعلام شده است.

وی می‌افزاید: فرمول خاصی برای محاسبه ضریب نفوذ وجود ندارد و ما نمی‌توانیم به طور حتم ضریب نفوذ ایران را اعلام کنیم.

در حالی که مسوولان و کارشناسان از رشد ضریب نفوذ اینترنت در کشور و رشد استفاده از اینترنت پرسرعت خبر می‌دهند، بسیاری از کاربران از کیفیت و سرعت پایین اینترنت در کشور گله‌مند هستند و معتقدند بهتر است متولیان این امر در کنار فکر کردن به مسایلی چون رشد ضریب نفوذ اینترنت در کشور به کیفیت در ارائه خدمات اینترنتی نیز اهمیت دهند. برخی از کارشناسان نیز رشد ضریب نفوذ اینترنت در کشور را تهدیدی برای فرهنگ بومی و عامل بیگانگی فرهنگی می‌دانند.

حیدر طوسیان شاند‌یز، رییس پارک علم و فن‌آوری استان سمنان از دسته این افراد است.

وی می‌گوید باید با سیاست‌های آموزشی، تبلیغاتی و تولید محتوا و نرم‌افزارهای مناسب تکنولوژی را در کنار حفظ ارزش‌ها به کار گرفت.

ضریب نفوذ اینترنت در جهان

براساس داده‌های سایت (intetnet world stats) ضریب نفوذ اینترنت در آفریقا ۷/۴درصد، در آسیا ۷/۱۳درصد، در اروپا ۴/۴۳درصد است که ایران با ضریب نفوذ ۲۷درصدی از سطح آسیا و آفریقا بالاتر است.

کرم بیگی در این رابطه می‌گوید، در کل دنیا یک‌میلیارد و ۲۶۲میلیون نفر کاربر اینترنت وجود دارد که از این تعداد ۳۴۳میلیون و ۷۸۷هزار کاربر در اروپا، ۳۵۹میلیون و ۵۵۳هزار و ۴۵۹نفر در آمریکا و ۴۶۱میلیون و ۷۰۰هزار کاربر در آ‌سیا و همچنین ۴۴میلیون و ۲۳۴هزار کاربر در آفریقا از اینترنت استفاده می‌کنند. به گفته وی در رده‌بندی کشورهای اول در ضریب نفوذ اینترنت به ترتیب ایسلند(۳/۸۶درصد)، سوئد (۶/۷۵درصد)، نیوزیلند (۹/۷۴درصد)، پرتغال (۸/۷۳درصد)، هلند (۳/۷۳درصد)، استرالیا (۹/۷۱درصد)، آمریکا (۷/۶۹درصد)، جزایر فال (فالکلند) (۴/۶۹درصد)، دانمارک (۲/۶۹ درصد) و هنگ‌کنگ (۹/۶۸درصد) ده‌کشور برتر با بالاترین ضریب نفوذ اینترنت هستند و از کشورهای صنعتی انگلستان در رتبه‌۲۳، آلمان رتبه۲۵، فرانسه رتبه ۳۱ و ایتالیا در رتبه‌ ۳۲ هستند.

کرم‌بیگی همچنین اظهار کرد: زبان‌های انگلیسی، چینی، اسپانیولی، ژاپنی، فرانسوی،‌ آلمانی، پرتغالی، عربی، کره‌ای و ایتالیایی طبق آمار سایت جهانی آمار اینترنت ده زبان متداول در اینترنت هستند.