حضور کمرنگ ایران در نمایشگاه جیتکس

م.ر.بهنام رئوف

کمتر از یک ماه دیگر به برپایی نمایشگاه جیتکس زمان باقی مانده است. نمایشگاهی که به گفته بسیاری از کارشناسان اهل فن، بزرگ‌ترین نمایشگاه تخصصی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات خاورمیانه است. امسال قرار است بیست و هفتمین دوره برپایی این نمایشگاه از ۲۷ مهرماه تا ۳ آبان ماه در محل دائمی نمایشگاه‌های دبی همانند سال‌های گذشته برپا شود. ایران اما برای نخستین بار در سال ۱۳۷۲ و با حضور یک شرکت اولین حضورش در این رخداد بین‌المللی را به ثبت رساند. شرکتی که عمده فعالیت‌هایش ارائه نرم‌افزارهای اسلامی بود. هر چند که از سال ۱۳۷۳ به بعد آن شرکت تنها در بخش Gitexshopper حاضر بود، اما همین حضور آغازگر حرکتی جدی برای معرفی و نمایش پتانسیل‌های شرکت‌های ایرانی در این نمایشگاه شد. اولین حضور شرکت‌های ایرانی در قالب غرفه ایران در سال ۲۰۰۳ و توسط شرکت ثنارای رقم خورد و از آن پس هر ساله شرکت‌های فعال ایرانی با حمایت‌های دولتی برای معرفی توانمندی‌های خود و نیز ایجاد یک بازار بین‌المللی در این نمایشگاه حاضر می‌شدند.

ایران و جیتکس

طی سال‌های گذشته ثنارای با کمک مرکز صنایع نوین از زیر مجموعه‌های وزارت صنایع و معادن چندین بار در جیتکس و برخی دیگر از نمایشگاه‌های بین‌المللی همچون سبیت آلمان شرکت کرده است. در حقیقت طی دوره‌های گذشته مرکز صنایع نوین با هدف حمایت از حضور بین‌المللی شرکت‌های ایرانی و نیز حمایت از شرکت‌های کوچک با ارائه سوبسید، زمینه را برای حضور تعدادی از این شرکت‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی فراهم کرده است.

همانطور که گفته شد حضور ایران در نمایشگاه جیتکس از سال ۲۰۰۳ و در قالب کنسرسیوم ثنارای آغاز شد که در آن زمان در فضایی به مساحت ۹۰مترمربع ۱۲ شرکت داخلی پرچم ایران را در جیتکس به اهتزاز درآوردند. یکسال بعد از آن ۱۴ شرکت در فضای ۸۴ متر دستاوردهای داخلی را به معرض دید عموم قرار دادند و در جیتکس ۲۰۰۵ رکورد حضور شرکت‌های ایرانی در غرفه ثنارای با ۱۷ شرکت شکسته شد.

اما ایران، جیتکس ۲۰۰۶ را تنها با ۱۲ شرکت برگزار کرد و سال گذشته نیز تنها ۷ شرکت میهمان ثنارای بودند.

به این ترتیب دوران افول حضور شرکت‌های ایرانی در قالب غرفه کشور ایران طی دو سال گذشته رقم خورد. افولی که به دنبال قطع حمایت‌های دولتی از ثنارای آغاز شد این روزها باعث شده تا این کنسرسیوم که در حقیقت برای کمک به صادرات شرکت‌های کوچک تشکیل شده بود با مشکلات مالی بی‌شماری روبه‌رو شود. مشکلاتی که باعث شد تا این شرکت عطای حضور خود در نمایشگاه سبیت و جیتکس ۲۰۰۸ را به لقایش ببخشد.

عدم حمایت‌های دولتی از ثنارای که سال گذشته آغاز شده است، باعث شد تا به باور شاهدان حضور سال گذشته ایران در این نمایشگاه ضعیف‌ترین حضور تاریخ شرکت‌های ایرانی در جیتکس باشد. امسال اما هیچ نهاد دولتی پیگیر حضور شرکت‌های ایرانی در جیتکس نیست.

اما و اگرهای حضور ایران در جیتکس ۲۰۰۸

امیراشکان تربیت جویی، مدیرعامل یک شرکت خصوصی که پیگیر حضور چند شرکت ایرانی در جیتکس امسال است در این باره می‌گوید: از آنجایی که باخبر شدیم ثنارای امسال توان حضور در جیتکس را ندارد تصمیم گرفتیم تا با برپایی غرفه ایران مانع پاره شدن زنجیره حضور کشورمان در جیتکس شویم.

او می‌گوید: غرفه ایران امسال در مساحت ۶۶ متر مربع، در سالن ۶ و در کنار کشورهایی همچون ایتالیا، انگلستان، پاکستان، رومانی و آلمان قرار دارد که همین امر باعث می‌شود تا علاوه بر افزایش تعاملات طرفین تعاملات درون شرکتی هم افزایش یابد.

او اما به ظرفیت حضور ۸ شرکت در غرفه ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به فضایی که در اختیار داریم امسال می‌توانیم میزبان هشت شرکت داخلی باشیم. تربیت جویی با اشاره به توافق به عمل آمده با پنج شرکت داخلی می‌گوید: در حالی که پنج شرکت برای حضور در جیتکس توافق خود را اعلام کرده بودند، اما متاسفانه هم اکنون دو شرکت انصراف خود را اعلام کرده و در نتیجه تا به این لحظه تنها سه شرکت حاضر به شرکت در قالب غرفه ایران شده‌اند.

او عدم توانایی مالی شرکت‌ها را مهم‌ترین عامل در عدم استقبال می‌داند و می‌گوید: امسال به‌رغم سال‌های گذشته هیچ‌گونه حمایت‌های دولتی از حضور در جیتکس به عمل نیامده است و در نتیجه شرکت‌های حاضر خود باید تمام هزینه حضور را متقبل بشوند که شاید همین امر یکی از دلایل عدم حضور آن‌ها شده است.

امسال هزینه حضور هر شرکت در جیتکس ۲۰۰۸ بین پنج میلیون و پانصد هزار تومان تا ۶میلیون تومان تخمین زده شده است که علاوه بر این مبلغ هزینه سفر و اقامت نیز باید به آن اضافه شود. اما حضور شرکت‌های ایرانی در جیتکس تنها منحصر به غرفه ایران نمی‌شود. طی سال‌های گذشته شرکت‌های مطرح ایرانی نیز در این نمایشگاه حضور داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به فراسو اشاره کرد. اما با توجه به اطلاعات به دست آمده امسال بسیاری از شرکت‌هایی که سال‌های گذشته به شکل مستقل در نمایشگاه حضور داشته‌اند با اسامی ‌دیگری در نمایشگاه حضور پیدا کرده‌اند. تحریم‌های اقتصادی از مهمترین دلایلی است که باعث شده برخی از شرکت‌های ایرانی با ثبت یک شرکت در کانادا یا آمریکا با یک نام خارجی در جیتکس امسال حاضر شوند. به هر حال این روزها شمارش معکوس برای بازگشایی نمایشگاه جیتکس ۲۰۰۸ آغاز شده و آنچه مسلم است آن است که برخلاف سال‌های گذشته، امسال از نام‌های ایرانی در این نمایشگاه زیاد خبری نیست. شاید بتوان همین موضوع را به عنوان سیر نزولی صنعت آی‌تی کشور به حساب آورد. جا دارد مدیران و مسوولانی که همیشه و در مراسم‌های مختلف خبر از برنامه‌های رویایی همچون صادرات چند ده میلیون دلاری نرم‌افزار سر می‌دهند فکری هم برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی این چنینی داشته باشند تا علاوه بر حضور نام کشورمان در کنار سایر کشورها زمینه فعالیت و صادرات فعالان این صنعت در کشور بیشتر فراهم شود.