نفیسه حقیقت جوان

به نظر سیاستمداران غربی برای مواجهه نشدن با محدودیت‌های ناشی از تحریم، این شرکت‌های کوچک و متوسط خارجی هستند که در حال جایگزینی شرکت‌های بزرگ هستند. به دنبال همین روند جایگزینی بر خلاف تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به خاطر فعالیت‌های هسته‌ای صادرات اتحادیه اروپا به ایران افزایش یافت. در چهار ماه نخست سال جاری صادرات اتحادیه اروپا به ایران پس از سه سال کاهش، رشدی ۸/۱۷ درصدی را تجربه کرد.

بر طبق آمار ارائه شده از سوی موسسه آماری اتحادیه اروپا، یوروستت، صادرات به ایران از سوی کشورهای ایتالیا تا ۳۳ درصد، فرانسه تا ۳۰ درصد و آلمان نزدیک به ۱۷ درصد افزایش یافت. این در حالی است که صادرات بریتانیا قریب به ۸ درصد نزول کرد.

در چهار ماه نخست سال جاری خورشیدی نیز ارزش واردات ایران هم ۲۴ درصد رشد داشته است.

سیاستمداران غربی بر این باور هستند که شرکت‌ها و بانک‌ها خرد و متوسط که سود آن چنانی در آمریکا برای خود نمی‌بینند، به ایران روی آورده‌اند و طبق پیش‌بینی‌های آنان سود کلان در ایران نهفته است. با خروج شرکت‌های بزرگ صنعتی جا برای مانور شرکت‌های کوچک خواهد بود و البته هیچ قانون، تبصره و ماده‌ای هم زیر پا گذاشته نمی‌شود.

کارشناسان و سیاستمداران غربی این افزایش آمار واردات و صادرات تجاری را برای دولتمردان مایه خجالت می‌دانند. اتحادیه اروپا بر آن است که شکاف ایجاد شده را برطرف کند و در صدد آن است که با اعمال قانون‌ها و تحریم‌های جدید راه را بر شرکت‌های کوچک و متوسط نیز ببندد. آمار حاکی از پیشرفت تحریم‌های بیشتری را در پی خواهد داشت.

سه دوره تحریم‌های سازمان ملل شامل افراد و شرکت‌هایی می‌شد که به نوعی در فعالیت‌های هسته‌ای و تولید سلاح هستند. البته تحریم‌ها شامل تجارت‌های معمول و سرمایه‌گذاری‌های غیرهسته‌ای نمی‌شود.

اما ایالات متحده تحریم‌هایی یک جانبه اعمال کرده که معاملات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت در ایران را محدود می‌کند. اتحادیه اروپا هم کشورهای عضو را تشویق می‌کند با ایران وارد مذاکره و معامله نشوند.

مهدی فاخری، معاون اتاق بازرگانی ایران در امور بین‌الملل در باره این تحریم‌ها به فایننشال تایمز گفت: «ورود شرکت‌های کوچک به عرصه تجارت در زمانی که شرکت‌های بزرگ در حال کناره‌گیری از صحنه هستند، یک روند طبیعی است. شرکت‌های خرد اگرچه از لحاظ تجاری سود کمتری می‌کنند، اما از لحاظ سیاسی آسیب کمتری هم می‌بینند.»

سیاستمداران و تحلیل‌گران بر این باورند که افزایش اخیر به طور عمده در حوزه محصولات مصرفی صورت گرفت تا محصولات صنعتی. واردات خودرو قریب به ۹۰ درصد، یخچال نزدیک به ۳۰درصد و ماشین لباسشویی تا ۵۰ درصد رشد داشته است.

بزرگترین قراردادی که به تازگی منعقد شده است، نزدیک به ۱۴۷ میلیون دلار ارزش دارد و طرف قرارداد یک شرکت مهندسی آلمانی است تحت عنوان شرکت اشتاینر پرماتکنینک گاستک. این قرارداد همین ماه برای ساخت تجهیزات سه پالایشگاه گاز در ایران بسته شد.

این در حالی است که شرکت توتال فرانسه، رویال داچ شل و استاتویل نروژ از قراردادهای چند میلیارد دلاری خود با ایران کناره گرفتند.

فاخری می‌گوید: «ما از شرکت‌های بزرگ به شرکت‌های کوچک، از کشورهای بزرگ به کشورهای کوچک و از اروپا به آسیا روی آورده‌ایم.»

سیاستمداران اعتقاد دارند؛ اگرچه تحریم‌ها تجارت را برای ایران پرهزینه کرده است، اما توانسته ارزش واردات در این کشور را بالا ببرد.