ضرورت هماهنگی در نوسازی بافت‌های فرسوده

دنیای اقتصاد - اهواز - کیوانه گرجی: معاون عمرانی استاندار خوزستان اظهار کرد: ۵۵ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور شناسایی شده است که برای بازسازی هر هکتار از این بناها ۸ میلیارد تومان و در مجموع ۴۰۰ هزار میلیارد تومان نیاز است. خیرالله خادمی در همایش ساماندهی و توانمندی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی که در اهواز برگزار شد، افزود: این رقم برابر با اعتبار ساخت ۴۰۰ سد عظیم در کشور می‌باشد و می‌توان گفت که این میزان اعتبار نه در توان دولت است و نه توجیه اقتصادی دارد.

وی با بیان اینکه از ۵۴ شهر خوزستان، بافت‌های فرسوده ۲۹ شهر توسط سازمان نوسازی و بهسازی مطالعه و ۵ هزار و ۳۰۰ هکتار بافت فرسوده در استان شناسایی شده است، افزود: ۱۰ درصد مساحت شهرهای خوزستان را بافت فرسوده تشکیل می‌دهد که این میزان در کل کشور برابر با ۵/۷ درصد است.

وی ۳۰ درصد بافت شهر مسجد سلیمان را فرسوده دانست و اذعان کرد: در بسیاری از شهر‌های استان نیز شاهد چنین شرایطی هستیم و ضروری است هر چه سریع‌تر چاره‌ای بر‌ای ساماندهی آنها اندیشیده شود.

معاون عمرانی استاندار خوزستان در عین حال استفاده از سرمایه بخش خصوصی را علاوه بر اعتبارات دولتی و تسهیلات بانکی ضروری دانست و با تاکید بر اینکه ضروری است بخش‌خصوصی برای کمک به بازسازی این بافت‌ها وارد میدان شود، گفت: بخش خصوصی به جای اینکه اراضی محدوده شهرها را خریداری کند می‌تواند در این زمین‌ها که عموما در مرکز شهر قرار دارند، سرمایه‌گذاری کند.

وی ۸۰ درصد بافت‌های فرسوده را در صورت وقوع زلزله، خطرخیز دانست و تصریح کرد: باتوجه به افزایش سکونت در این مناطق ضروری است شهرداران وارد عمل شوند.

معاون استاندار خوزستان در ادامه وجود سکونتگاه‌های غیررسمی را از جمله مشکلات اساسی در استان عنوان کرد و افزود: حدود یک‌سوم جمعیت کلان‌شهر اهواز معادل ۴۰۰ هزار نفر، در مناطق حاشیه این شهر ساکن هستند که محصول بی‌توجهی و عدم ساماندهی هستند.

خادمی جابه‌جایی این افراد را به جهت خطرخیز بودن زیستگاهشان امری ضروری دانست و گفت: براساس شناسایی‌های صورت گرفته در استان در برخی مناطق امکان بهسازی و در جاسازی وجود ندارد و ضروری است که این مناطق جابه‌جا شوند، هر چند که این مهم با اعتبارات استانی امکان‌پذیر نیست.

خادمی خاطرنشان کرد: براساس مصوبات سفر هیات دولت به استان ۲۷ میلیارد تومان اعتبار بلاعوض به جابه‌جایی ۵ هزار و ۴۰۰ واحد از سکونتگاه‌های غیررسمی در استان در مرحله اول اختصاص یافت، اما جابه‌جا کردن این افراد از محل زندگی‌شان همچنین عدم توانایی مالی آنها در بازپرداخت وام نیز خود مشکلات بسیاری را به دنبال دارد.

همسو نبودن متولیان ساماندهی

جهانشاه پاکزاد، استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران نیز در این همایش با بیان اینکه تا زمانی که این هماهنگی به وجود نیاید که همه شهر را از یک منظر و دید درست ببینیم، نمی‌توانیم شهر را بسازیم، گفت: نکته اینجا است که متولیان ساماندهی بافت‌های فرسوده نیز همسو نیستند و مواضع متفاوت دارند و عدم موفقیت مورد نظر در این بخش به نبود هماهنگی لازم و نمود آن در بخش‌های طراحی، اجرا و قوانین بازمی‌گردد.

وی با بیان اینکه به منظور ساماندهی این بافت‌ها ضروری است متولیان امر در تعریف و نحوه بهسازی بافت‌های فرسوده با یکدیگر به تفاهم برسند، تعاریف متفاوت شهر سازی در طول دوران مختلف را یاد آور شد و گفت: نخستین برداشت شهرسازان و مهندسین از شهر، یک ساختمان بزرگ یا مجموعه‌ای از ساختمان‌ها بود که رشد و توسعه آن به مهندسی شهر و شهر سازی برمی‌گشت و اصولا شهر پدیده‌ای جدای از مردمش بود که از بیرون نیروها را جذب می‌کرد.

ضرورت افزایش ظرفیت اجتماعی

عضو هیات‌علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران نیز در این همایش با بیان اینکه اسکان غیررسمی بخش پنهان شهر است که به‌رغم دریافت خدمات شهری عملا جایی در نظام بهره‌برداری ندارند، اظهار کرد: هر چند این مناطق از فقر و ضعف اقتصادی رنج می‌برند، اما مناطق خاموشی هستند که به مانند نارنجک‌های ضامن کشیده می‌توانند به یک‌باره منفجر شده و به کیان شهر به شدت آسیب رسانند.

وی تصریح کرد: با وجود اینکه دولت سرمایه کافی برای ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی را در اختیار ندارد، اما می‌تواند با به رسمیت شناختن این مناطق و افزایش ظرفیت اجتماعی، اساسی‌ترین راهکار را جهت ساماندهی این مناطق اتخاذ کند.

مردم محور اصلی ساماندهی

ایزدی، استاد دانشگاه بوعلی سینای همدان نیز در این همایش با اشاره به اینکه از سال ۷۳ تلاش شد که بازبینی در ساماندهی این مناطق ایجاد شود، اظهار کرد: اجرای این برنامه از توان یک دستگاه خارج است، به طوری که دولت و شهرداری به تنهایی نمی‌توانند اقدامی انجام دهند و مردم باید محور اصلی اقدامات باشند.

ایزدی اقداماتی را برای تبدیل این مناطق از تهدید به فرصت پیشنهاد داد و گفت: در مرحله نخست با اقدامات نرم افزاری و غیرکالبدی باید نهادسازی کنیم. وی اطلاع‌رسانی و ایجاد ابزارهای مالی را یاد آور شد و گفت: قشر کم درآمد ساکن در این مناطق باید توانمند شوند و آموزش‌های لازم را ببینند.

به گفته ایزدی تجهیز و ارتقای محلات و بلوک‌های شهری و حضور متمرکز بخش‌خصوصی می‌تواند در تحریک ساکنان این مناطق برای مشارکت بیشتر گام موثری قلمداد شود.

وی با بیان اینکه شناخت دولت به عنوان کنشگر اصلی، شهرداری محور اصلی و مردم به عنوان ذی‌نفعان ضروری است، گفت: مردم باید محور قرار گیرند و تلاش کنیم تا بار دیگر رونق گذشته این بافت‌ها را در کمال امنیت به آنها برگردانیم.