دنیای اقتصاد - سنندج - اسرین مقصودی: بحران بزرگ اقتصادی در چند سال اخیر ناخواسته کشورهای جهان را در برگرفت. این اپیدمی ناخوانده کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشورهای توسعه نیافته را به شدت مغلوب خود کرد؛ تورم سرسام آور، بدهی‌های کلان، اخراج دسته جمعی کارگران و متعاقب آن بیکاری‌های روزافزون و... همگی یکی پس از دیگری از بطن اقتصاد بسیاری از کشورها رویید. دیگر استوار کردن پایه‌های اقتصاد بر مدیریت‌های اقتصاد کلاسیک از بحران پیش آمده نکاست و تکاپوی اقتصاددانان و برنامه‌ریزان اقتصادی در این کشورها نیز به دلیل ماهیت دولتی بودن اقتصادشان چندان کارساز نشد.

بنابراین ایده افزایش مشارکت دادن بخش خصوصی در اقتصاد به عنوان یکی از راهکارهای احتمالی در کاهش اثرات این بحران جهانی بیش از پیش قوت گرفت. در نتیجه با الهام گرفتن از تجربه کشورهای توسعه یافته پایه‌های اقتصاد کارآفرینی مبتنی بر بنگاه‌های اقتصادی به تدریج پی‌ریزی شد.

در این میان کشور ایران و در بطن آن استان کردستان در راستای استقرار بنگاه‌های کوچک اقتصادی و زودبازده با رویکرد اقتصاد دانایی محور یا همان نظام کارآفرین گامی بس بزرگ در مبارزه با بحران برداشت.

استان کردستان با مساحتی در حدود ۲۸/۲۰۳ کیلومترمربع و جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر، سرشار از منابع غنی، زمین‌های حاصلخیز و موقعیت آب و هوایی مناسب برای فعالیت‌های اقتصادی است، از طرف دیگر آمار بالای جمعیت جوان استان و کمبود زمینه‌های اشتغال سنتی، ایده‌های اقتصاد دانایی محور را رونق بخشید.

این نوع اقتصاد در قالب بنگاه‌های کوچک اقتصادی و زودبازده پدیدار گشت و موتور رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال و صادرات در استان به حساب آمد و نقش بسیار مهمی در نظام اقتصادی - اجتماعی کردستان برعهده گرفت. سهم بنگاه‌های کوچک اقتصادی در اشتغالزایی و ایجاد ارزش افزوده تا آنجا است که هم‌اکنون نزدیک به ۳۰ هزار نفر در بنگاه‌های زودبازده در استان مشغول به کارند. ارزش تولیدی آنها در سبد اقتصادی استان بر کسی پوشیده نیست و آمار واحدهای فعال در شهرک‌های صنعتی در مقایسه با سال‌های گذشته موید این ادعا است.

در استان کردستان از معیار تعداد کارکنان تمام وقت شاغل برای شناسایی و طبقه بندی بنگاه‌ها استفاده می‌شود. براساس این معیار چنانچه تعداد کارکنان کمتر از ۵۰ نفر باشد آن بنگاه، بنگاه کوچک اقتصادی و زودبازده به حساب می‌آید که اکنون صرف‌نظر از درجه فعالیت، در حدود ۲۲۲۸۶ بنگاه طبق این تعریف در استان مشغول به فعالیتند.

در راستای آنچه در باب نقش و تاثیر بنگاه‌های کوچک اقتصادی و زودبازده در توسعه اقتصادی کردستان گفته شد، مسوولیت حمایت و گسترش این بنگاه‌ها به عهده اداره کل کار و امور اجتماعی گذاشته شده است که با ایجاد تشکیلات ویژه‌ای در درون خود مسوولیت اجرای برنامه‌های مختلف حمایتی و سیاست‌های اجرایی را بر عهده گرفته است.

بهبود ساختار و جایگاه رقابتی بنگاه‌های کوچک اقتصادی و زودبازده استان، کمک به ایجاد ثبات اقتصادی، کمک به تاسیس بنگاه‌های زودبازده جدید و حمایت از کارآفرینان و حمایت از نوآوری‌های تکنولوژیکی از جمله اهدافی است که در حمایت از گسترش این بنگاه‌ها می‌توان به آنها اشاره کرد.

آنچه از تجربه فعالیت بنگاه‌ها در چند سال اخیر می‌توان به دست آورد حکایت از آن دارد که ترویج کارآفرینی و رشد بنگاه‌های کوچک در باز کردن گره کور رکود و بیکاری در استان کردستان ضروری و بلکه استراتژیکی است.

هرچند دولت خطوط اعتباری ویژه‌ای را در بانک‌ها باز کرده و از کانال کارگروهی ویژه به نام کارگروه اشتغال و سرمایه‌گذاری حمایت از بنگاه‌ها را به صورت ارائه تسهیلات بلندمدت در دستور کار خود قرار داده و نیز در مواردی ارائه حمایت‌های ثانویه همچون استمهال در بازپرداخت اقساط و پرداخت مبالغ قابل‌توجهی به نام یارانه تسهیلات پرداختی به صاحبان بنگاه‌ها در استان اختصاص داده است با این وجود نتیجه ارزیابی و تمام شماری بنگاه‌های کوچک اقتصادی و زودبازده که مردادماه امسال از سوی اداره کل کار استان صورت گرفت، حاکی از آن است که این بنگاه‌ها هنوز برای رسیدن به شرایط ایده آل فاصله زیادی را باید طی کنند.

ایجاد نهادی تخصصی در استان برای پرداختن به امور اختصاصی بنگاه‌ها و ارائه مشاوره به کارآفرینان و صاحبان این بنگاه‌ها و نیز فراهم کردن بستر مناسب برای ایجاد بازار تولیدات آنها در راستای تقویت پایه‌های رشد بنگاه‌های زودبازده بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد.

با توجه به اینکه کارآفرینی، ‌نوعی گریز از ایده‌های سنتی و قدیمی محسوب می‌شود که حاصل اندیشه نو و ایده جدید می‌باشد و از سوی دیگر با ورود فن‌آوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید در جامعه افکار و حتی مهارت‌های سنتی منسوخ گشته‌اند؛ بنابراین مراکز فنی و حرفه‌ای باید با آموزش‌های مورد نیاز و کاربردی به کارآموزان، آنان را با مهارت متناسب روانه بنگاه‌های استان نمایند و بنگاه‌های کوچک زودبازده را از خطر تهدید ناشی از به‌کارگماری نیروهای ناکارآمد در امان نگه دارند. با توجه به آنچه گفته شد، اگر بخواهیم پایه‌های اقتصاد دانایی محور را به صورتی اصولی در استان تحقق بخشیم رعایت چند نکته ضروری به نظر می‌رسد.

۱ - ایجاد این باور در دستگاه‌های متولی اشتغال و سرمایه‌گذاری در استان به خصوص در مدیران ارشد این دستگاه‌ها مبنی بر اینکه اقتصاد «دانایی محور» تنها راه خروج از رکود و بیکاری در کردستان است.

۲ - ایجاد بستر مناسب برای تدریس دانش کارآفرینی در تمامی مدارس سطح استان و استفاده از کارآفرینان موفق استان در تدریس کارآفرینی یا در نهایت ارائه تجربیات خود به دانش‌آموزان.

۳ - ایجاد نهادی تخصصی در زمینه برنامه‌ریزی، مشاوره و تدوین خط مشی ویژه بنگاه‌های زودبازده و حمایت همه‌جانبه از کارآفرینان.

۴ - اطلاع‌رسانی گسترده از طریق مطبوعات در خصوص ضرورت پیاده کردن اقتصاد «دانایی محور» برای برون‌رفت از وضعیت موجود.

۵ - با توجه به اینکه صدا و سیما رسانه‌ای ملی است، بهتر است این رسانه در کنار تبلیغ و بازاریابی برای کالاهای بعضا غیرضروری، زمینه‌ای فراهم کند تا علاوه بر تبلیغ و ترویج فرهنگ کارآفرینی به خصوص در بین قشر جوان، به معرفی و شناساندن کارآفرینان و بنگاه‌های اقتصادی کوچک و زودبازده استان همت گمارد.