مشهد- زهره الوندی: توسعه و شکوفایی صنعت زعفران در ایران در گرو صادرات و ارزش افزوده صادراتی آن است. محصولی که اکنون در کشور ما با وجود نقاط قوت فراوان ذاتی مانند سابقه تاریخی، سطح وسیع زیرکشت و حجم بالای تولید، در سال‌های اخیر با چالش‌های فراوان همراه بوده است. به طوری‌ که طی سال‌های اخیر مردم، زعفران‌کاران، تجار، صادر‌کنندگان و مدیران اجرایی و سیاسی با دغدغه‌های رکود، افت قیمت، ورشکستگی، گرانی، احتکار، تقلب و قاچاق زعفران دست به گریبان بوده‌اند. با توجه به مشکلات مذکور و با هدف ساماندهی مسائل و مشکلات مربوط به زعفران، دست‌اندرکاران و کارشناسان و تشکل‌های مربوط به زعفران گردهم آمدند و شورای ملی زعفران ایران را در مشهد تشکیل دادند، شورایی که اکنون برخی مقامات دولتی از ادامه فعالیت کوتاه‌مدت آن ناامید شده و به عملکرد آن معترضند.

در این شرایط رییس شورای ملی زعفران ایران با تاکید بر اینکه شورای ملی زعفران نهادی جوان و نوپا است، گفت: هنوز خیلی زود است که مسوولان در خصوص عملکرد این نهاد اعتراضی داشته باشند.

غلامحسین شافعی در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد افزود: دولت سال‌ها در عرصه زعفران وارد عمل بود و هر اقدامی را که می‌توانسته انجام داده، در حالی که شورای ملی زعفران نهادی متشکل از بخش خصوصی است که نمی‌تواند در امور اجرایی دخالتی داشته باشد.وی با بیان اینکه ما تنها می‌توانیم نظرات جامع کارشناسی که منفعت ملی را ایجاد می‌کند، ارائه کنیم، گفت: قرار بود این شورا به عنوان صدای واحد زعفران در کشور عمل کند، اما اکنون با چالش‌هایی مواجهیم که قدرت اجرایی در بهبود آن نداریم.

وی همچنین در خصوص موقعیت فعلی زعفران در مقایسه با سه دهه اخیر افزود: سطح زیر کشت این محصول حدود ۱۰ برابر و تولید آن هشت برابر رشد داشته است، اما رشد قیمت زعفران در این مدت ۴۰۰ برابر یعنی از کیلویی ۱۰ هزار تومان به ۴ میلیون تومان افزایش یافته که این مساله تهدیدی برای آینده زعفران ایران است.

وی ادامه داد: این جهش قیمت اگر چه به نفع تولید‌کننده بوده، اما باعث بیداری رقبا و احیای زعفران کاری در کشورهای دیگر شده است. فعال شدن کشورهایی چون افغانستان، هند، چین و... در تولید زعفران که در آینده به عنوان رقیبی جدی وارد عرصه خواهند شد.

وی خاطر نشان کرد: در چنین شرایطی اهمیت تولید برتر، افزایش عملکرد و کاهش قیمت تمام شده و ایجاد بانک زعفران به منظور حفظ توازن و جلوگیری از نوسان‌های شدید برای این محصول ارزشمند کشورمان اجتناب‌ناپذیر است.

وی در ادامه درباره ادعای برخی مسوولان در خصوص کوچ زعفران به دیگر استان‌های کشور که با کمبود آب مواجه نیستند، گفت: مزیت کشت زعفران به مصرف کم آب در این محصول است.

شافعی با تاکید بر اینکه تولید در همه زمینه‌ها با توجه به مزیت‌های مناطق می‌بایست توسعه یابد، گفت: انتقال زعفران به استان‌هایی که مشکل کم آبی ندارند یک تقلید کورکورانه است.

در همین زمینه رییس سازمان بازرگانی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه حدود ۱۳ استان در کشور طی سه سال گذشته به کشت زعفران روی آورده‌اند، افزود: نگرانیم که این محصول در سال‌های آینده، دیگر به عنوان محصول مخصوص استان خراسان شناخته نشود.

صفرزاده اظهار کرد: شورای ملی زعفران همه اختیارات سازمان توسعه تجارت را دارد و از این رو ما خواستار این هستیم که دخالت دستگاهی در امر زعفران نیز به این شورا داده شود.

غلامرضا میری، رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی نیز گفت: در سال جاری نزدیک به ۲۰۰ تن و هفت برابر سال گذشته زعفران تولید شد، اما در این میان با کاهش قیمت این محصول روبه‌رو بوده‌ایم.

وی در مقایسه با قیمت سال گذشته و سال جاری زعفران گفت: تعرفه فروش زعفران بین ۴۳۰۰ تا ۴۶۰۰دلار بوده که از ابتدای امسال به ۲۸۰۰ تا ۳۳۰۰ دلار رسیده است.

او گفت: به دلیل بالا بودن عوارض صادراتی روند انجام صادرات کند است و ادامه این شرایط زعفران کار را با مشکل مواجه خواهد کرد.

او پیشنهاد کرد: با حذف عوارض کنونی در صادرات زعفران مقرر شود به ازای صادرات هر یک صد کیلو زعفران، ۲۰ درصد آن به صورت بسته‌بندی انجام شود.

وی گفت: زعفران بسته‌بندی شده با برند ایرانی به دست مصرف‌کننده خارجی نمی‌رسد زیرا بخش عمده زعفران‌های بسته‌بندی شده در بسته‌های کوچک توسط خریداران باز شده و مجدد با برندهای خارجی بسته‌بندی می‌شود. در این میان این اقدام موجب کسر وزن زعفران و هزینه مجدد می‌شود. زیرا زعفران خرد شده افت کیفیت داشته و تفاوت نرخ زعفران درشت و نوع ریز آن تا به هر کیلو ۱۰۰هزار تومان می‌رسد.

وی در ادامه بر برنامه ریزی بلند مدت علاوه بر تخصیص اعتبار تسهیلات و فراهم آوردن زمینه ایجاد تعامل دراز مدت با بازارهای هدف برای اجرای مصوبه‌هایی چون صادرات زعفران در بسته بندی‌های کوچک تاکید کرد.

بر اساس این گزارش در شرایط فعلی و با توجه به اینکه ارزش تولید یک هکتار زعفران در کشور معادل ۴۰۰ بشکه نفت است که این رقم در پنج سال گذشته حدود ۳۰۰ دلار بود و در حال حاضر حدود ۵ هزار دلار می‌باشد، می‌طلبد که برنامه‌ریزی جدی برای نجات زعفران ایران صورت گیرد تا علاوه بر افزایش تولید و ارتقای کیفی آن، این محصول تحت برند نام ایران صادر شود.