دنیای اقتصاد - مشهد: آسیب‌شناسی سرمایه‌گذاری در کشور دستور کار جلسه کمیسیون سرمایه‎گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی بود که در این جلسه «بانک‎محور بودن» به‌عنوان اصلی‎ترین چالش اقتصاد ایران و در نتیجه یکی از آسیب‌ها و مشکلات بازار سرمایه مطرح شد.حمید صفای‎نیکو، کارشناس بانکی در این جلسه به بررسی نحوه تغییرات سالانه نرخ سود سپرده‌های بانکی در سال‌های گذشته و تاثیر آن بر اقتصاد ملی پرداخت و گفت: بازار پول در تمام دنیا تامین‎کننده کوتاه‎مدت پول و بازار سرمایه، تامین‌‎کننده بلندمدت پول است اما در ایران بازار پول تامین‎کننده منابع بنگاه‌های اقتصادی است و این امر باعث شده اقتصاد ما بانک‎محور باشد.وی با بیان اینکه سهم تامین مالی بازار پول در ایران ۸۹ درصد است، خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری خارجی سهم ۳ درصدی و بازار سرمایه سهم ۸ درصدی در تامین مالی کشور دارند و این موضوع نشان‎دهنده بانک‎محور بودن اقتصاد ما است و مشکل اصلی اقتصاد به حساب می‎آید.

کمبود نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی

این کارشناس بانکی با اشاره به اینکه محوریت بانک‌ها در اقتصاد ایران باعث شده نقدینگی عظیمی در اختیار بانک‌ها باشد، تصریح کرد: با این حال کمبود منابع مالی در تمام بنگاه‌های اقتصادی نمایان است؛ علت این است که در ایران سالانه به این سپرده‎ها سود تعلق می‌گیرد و از طرفی با افزایش اعطای تسهیلات، به آنها نیز جرایمی تعلق می‎‌گیرد که این جرایم انباشته و متورم شده و به عبارت دیگر این وام‌ها به نوعی استمهال شده که این افزایش حجم نقدینگی را به دنبال داشته اما در عمل این نقدینگی به بخش تولید تزریق نمی‌شود. صفای‎نیکو با بیان اینکه در کشور حجم بازار بورس کم است، اظهار کرد: در این اقتصاد بانک‌محور، نرخ سود یا بهره بانکی حرف اول را می‌زند و این نرخ می‌تواند برای بنگاه‌های اقتصادی و مردم تعیین‌کننده باشد.وی با اشاره به اینکه اکنون طبق اعلام بانک مرکزی نرخ سود بانکی ۱۵ درصد است اما در بانک‌ها به ۲۰ تا ۲۲ درصد هم می‎رسد، افزود: نظام بانکی در بیشتر کشورهای دنیا «کارمزدمحور» است به این معنا که به سپرده‎های بانکی نه تنها سودی تعلق نمی‌گیرد، بلکه در برخی کشورها بابت نگهداری این پول‌ها در بانک نیز هزینه‌ای از آنها اخذ می‌شود و این پول که رایگان به دست آمده، در اختیار تولیدکنندگان و متقاضیان دریافت تسهیلات قرار می‌گیرد.

نرخ سود باید چقدر باشد

این کارشناس بانکی با تاکید بر اینکه اقتصاد کشور ما باید از بانک‌محور بودن خارج شود، گفت: نرخ سود در کشور ما باید به صفر برسد به این ترتیب قیمت تمام شده پول برای بانک‌ها و قیمت تمام شده کالا برای تولیدکننده کاهش می‌یابد و رانت‌ها و واسطه‌ها حذف می‌شوند. صفای‌نیکو با بیان اینکه اکنون نرخ بالای سودهای بانکی در کشور مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است، با طرح این پرسش که «نرخ سود سپرده بانکی در کشور باید چقدر باشد؟» اظهار کرد: کاهش نرخ سود شاید اکنون به نفع اقتصاد ما نباشد، زیرا به‌دلیل فعالیت کمرنگ بازار سرمایه، این سپرده‎های فعلی جذب بخش‌های دلالی و واسطه‌گری می‌شود.

بانک‌ها ناچار به پرداخت سودهای بالا

رئیس انجمن صنایع غذایی خراسان رضوی نیز در بخشی از این جلسه اعلام کرد: اگر نرخ سود سپرده‎های بانکی کاهش یابد و سپرده‎گذاران بانک‌ها برای دریافت پول‌های خود به بانک‌ها مراجعه کنند، بانک‌ها ورشکست خواهند شد و این یک بحران است؛ در واقع بانک‌های ما عاجز هستند و مجبورند نرخ سودهای بالایی را پرداخت کنند.محمد استادی ادامه داد: به نظر می‎رسد تنها راه‎حل برای پایان دادن به این بحران این است که بانک‌های خارجی، بانک‌های ما را خریداری کنند.

لزوم توجه به نرخ ارز

امیرمهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی نیز در این جلسه با بیان اینکه نباید در این باره از نرخ ارز غفلت کرد، گفت: علاوه‌بر خرید بانک‌های داخلی از سوی بانک‌های خارجی، راه‎حل دیگر اخذ وام‌های سنگین از سایر بانک‌ها است؛ تثبیت نرخ دلار در رفع این مشکل نیز موضوع کلیدی به حساب می‌آید.براساس این گزارش، لزوم فرهنگ‌سازی و آموزش در زمینه نحوه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، مباحث قانونی، وجود فساد در اقتصاد کشور، کمبود تکنولوژی و سرمایه‎گذاری از دیگر موانع توسعه سرمایه‌گذاری بود که در این جلسه مطرح شد.جواد باقری شیروانی، رئیس کمیسیون سرمایه‎گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به مشکلات مطرح شده در این جلسه، اظهار کرد: این مشکلات شاید حتی فراتر از مباحث تحریم و محدودیت‌های نانوشته باشد؛ اما آیا بخش خصوصی و اتاق‌های بازرگانی توان ورود به تمام این مشکلات و چاره‎جویی را دارند؟ از طرفی منطقی نیست که ورود پیدا نکنیم.وی پیشنهاد داد: تمام این مسائل مطرح شده، جمع‎بندی و به ترتیب اولویتی که اتاق بازرگانی امکان ورود به آنها را دارد، مشخص شود و در دستور کار قرار گیرد و برای آنها راهکار پیشنهاد شود.