اولین نشانه از رشد نوسازی

دنیای اقتصاد: اگرچه بیش از ۱۰ درصد فضاهای شهری کشور را بافت‌های فرسوده تشکیل می‌دهد و براساس قانون برنامه پنجم توسعه، سالانه ۱۰ درصد از مساحت۷۷ هزار هکتاری بافت فرسوده کشور باید احیا و نوسازی شود تا در سال ۹۴ تمامی محدوده بافت فرسوده کلان‌شهرها نوسازی شده باشند؛ اما هم‌اکنون کمتر از ۲۰درصد از این مساحت نوسازی شده است. این درحالی است که پیامد فرسودگی، در اشکال گوناگون ازجمله کاهش یا فقدان شرایط زیست‌پذیری و ایمنی، نابسامانی کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و تاسیساتی بروز پیدا می‌کند. از این رو مدیریت شهری اصفهان برای سرعت بخشی به روند نوسازی محدوده ۲/ ۲ هکتاری بافت فرسوده این کلان‌شهر، یک «بسته انرژی زا در قالب دو فاکتور تشویقی» برای ترغیب مالکان و سازندگان برای ساخت‌وسازهای جدید در بافت فرسوده شهر اصفهان طراحی کرده است. در قالب این بسته تشویقی که از ابتدای سال ۹۵ ملاک عمل صدور پروانه‌های ساختمانی در محدوده بافت فرسوده شهر اصفهان قرار گرفته است از یکسو هزینه صدور پروانه ساختمانی مشمول ۷۰ درصد تخفیف نسبت به سایر مناطقی شهری اصفهان شده است و از سوی دیگر مدیریت شهری روند صدور پروانه ساختمانی در این محدوده ۲/ ۲ هکتاری را (در حال حاضر مساحت شهر اصفهان بالغ بر ۴۷ هکتار است) با معیار سرعت و سهولت پیگیری می‌کند.

بررسی‌های انجام شده از عملکرد بسته تشویقی ویژه ساخت‌وسازهای بافت فرسوده در کلان‌شهر اصفهان طی ماه‌های اخیر نشان می‌دهد، بسته تشویقی که مدیریت شهری برای تحریک نوسازی بافت فرسوده تدارک دیده است منجر به تقویت انگیزه سرمایه‌گذاران برای شروع طرح‌های ساخت‌وساز در بافت فرسوده شده است طوری که پس از قرارگیری بازار مسکن از نیمه دوم سال ۹۲ در فاز رکود، اجرای این بسته تشویقی منجر به بهبود شرایط ساخت‌وساز شده است. در این زمینه مقایسه شهر اصفهان با دیگر کلان‌شهرها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۴ اقدامات صورت گرفته از سوی شهرداری اصفهان منجر به بهبود شرایط ساخت‌وساز در شهر اصفهان شده است.

به گزارش «دنیای اقتصاد» از مجموع بودجه ۲۶۵۰ میلیارد تومانی شهرداری اصفهان در سال جاری، سهم درآمدهای ناشی از انواع عوارض ساختمانی رقمی بالغ بر ۱۰۶۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که نشان‌دهنده وابستگی ۴۰ درصدی بودجه اداره شهر اصفهان به یکی از مهم‌ترین درآمدهای ناپایدار شهری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد اکنون هزینه هر مترمربع ساخت‌وساز در مناطق مختلف شهر اصفهان بین یک تا ۲ میلیون تومان درنوسان است. از این رقم سهم عوارض ساختمانی معادل ۱۰ درصد است. به گفته مدیران شهری اصفهان، تاکنون محدودیتی برای جلوگیری از تخریب و نوسازی ساختمان‌های با عمربنای کم پیش‌بینی نشده است.

براساس این گزارش مساحت فعلی بافت فرسوده شهر اصفهان معادل ۲۸۰/ ۲ هکتار برآورد شده است که بررسی‌های انجام شده از روند صدور پروانه‌های ساختمانی طی چندماه اخیر نشان‌دهنده اثرگذاری بسته تشویقی در افزایش ساخت‌وسازهای بافت فرسوده است. مهدی جمالی‌نژاد، شهردار اصفهان با اشاره به طولانی شدن دوره رکود مسکن به‌ویژه در بافت‌های فرسوده شهری، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی مدیریت شهری طی چند سال اخیر در تحقق درآمدهای مصوب در بودجه سالانه بوده است. با توجه به آنکه بخش مسکن یک بخش پیشران در اقتصاد شهر است، تعمیق و تشدید چنین بحرانی در چند سال اخیر بخشی از بنیان‌ها و زیرساخت‌های اقتصاد شهری را متزلزل ساخته بود. در عین حال اصلاح ساختار و بهسازی بافت فرسوده شهری، همواره یکی از اهداف مهم و دغدغه‌های عظیم فکری مدیریت شهری اصفهان طی سال‌های اخیر بوده است و به این منظور تاکنون بخش عمده‌ای از برنامه‌ریزی‌های کلان خود را در بخش توسعه پایدار معطوف به این امر کرده است.

وی خروج از انسداد و رکود بخش مسکن را سرآغازی برای اصلاح بافت فرسوده شهری و ارتقای کیفیت زیستگاه‌های کهن شهری دانست و افزود: به‌کارگیری ساز و کارهای تشویقی منجر به تقویت انگیزه سرمایه‌گذاران و شهروندان برای توسعه ساخت‌وساز در بخش‌های فرسوده شده است، همچنین سیاست‌گذاری در باب تقویت رویکرد اجتماعی و اقتصادی شهروندان برای ساخت‌وساز در بافت های فرسوده مبتنی بر دو راهکار اصولی انگیزشی و شهروند مدارانه، شامل ۷۰ درصد تخفیف و نیز تسهیل و تسریع در موضوع صدور مجوز ساخت بوده است. شهردار اصفهان تصریح کرد: بخشی از املاک موجود در بافت‌های فرسوده شهر دارای اسناد مشاع و قولنامه‌ای است که شهرداری برای کاهش چشمگیر موانع موجود در ساخت‌وساز و تشویق کردن به سرمایه گذاری در بخش مسکن، حتی‌المقدور با توجه به ضوابط و مقررات جاری و مصوبات کشوری و شورایی، تمهیدات و تسهیلاتی را برای رونق ساخت‌وساز در این بافت‌ها و ترغیب شهروندان در این حوزه در نظر گرفته است که نتایج مثبت این سیاست‌گذاری از هم‌اکنون به نحو محسوسی آشکار است؛ البته بانک‌ها در این‌گونه موارد مشکلات خاص به خود را در پرداخت تسهیلات به سرمایه گذاران دارند.

جمالی‌نژاد در زمینه روند توسعه مسکن در شهر اصفهان در ماه‌های پیش رو، گفت: با توجه به افزایش سقف تسهیلات مسکن از سوی دولت و نیز شرایط کنونی بخش مسکن کشور که از آن به عنوان دوره پیش رونق نام برده می‌شود و نیز به مقتضای رویکرد جدیدی که شهرداری اصفهان در توسعه ساخت‌وساز مسکن به‌ویژه در بافت‌های فرسوده ایجاد کرده است، پیش‌بینی می‌شود رونق‌افزایی در ماه‌های پایانی سال شدت یابد و پس از یک رکود چند ساله در این حوزه، شرایط نسبتا مناسبی که متضمن بهسازی بافت‌های مزبور و ارتقای منظر شهر، سطح شهر نشینی و در کل اعتلای همه جانبه شهر اصفهان باشد، حاصل شود. وی در پایان درباره مطالبات شهرداری اصفهان از دولت در بافت فرسوده گفت: اکنون این رقم بالغ بر ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است که در صورت پرداخت آن شهرداری می‌تواند با سرعت بیشتر، خدمات مورد نیاز این حوزه را ارائه کرده و مراتب رضایت بالاتر شهروندان را فراهم کند.