مرکز مطالعات «کوهورت» در ارومیه

دنیای اقتصاد - ارومیه - امین جم‌دوست: قرار است به‌زودی مرکز مطالعات کوهورت دریاچه ارومیه به‌عنوان یکی از شاخص‌های مطالعه بزرگ و ملی پرشین کوهورت که در ۱۸ استان کشور راه‌اندازی شده در ارومیه نیز راه‌اندازی شود تا بتوان اقدامات جدی از نظر پژوهشی برای یافتن بهترین راه‌حل‌های پیشگیری از بیماری‌های مزمن را انجام داد.قرار است با راه‌اندازی این مرکز با توجه به تغییراتی که در دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر اتفاق افتاده، عوارضی که ممکن است ناشی از خشک شدن این دریاچه باشد از نزدیک رصد کرده و تا حد امکان پیشگیری شود.

به این منظور مطالعه اپیدمیولوژیک آینده‌نگر جمعیت بالغ ایران (پرشین) در سال ۱۳۹۳ با هدف گسترش و تشویق تحقیقات و همچنین توانمندسازی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در زمینه‌های علوم پزشکی، اپیدمیولوژی، بهداشت و تغذیه طراحی و اجرا شده است.هدف اصلی این طرح، یافتن عوامل خطر و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر شایع است و نتایج و یافته‌های حاصل از این مطالعه در ایجاد تغییرات لازم در سیستم بهداشتی کشور دارای اهمیت بوده و می‌تواند روش‌های مناسب‌تری برای پیشگیری و درمان این بیماری‌ها ارائه دهد که منجر به ارتقای سلامت جامعه ایرانی و همچنین توسعه علوم پزشکی ایران و جهان شود.

با این هدف معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای اطلاع از آخرین روند اجرایی مرکز مطالعات کوهورت دریاچه ارومیه، بازدید از فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، دیدار با اعضای هیات علمی و تشویق پژوهشگران به فعالیت‌های بیشتر در این زمینه، بازدید از بخش سلیاک مرکز آموزشی - درمانی امام خمینی (ره) و طرح آزمایشگاه مرجع به ارومیه سفر کرد.

رضا ملک‌زاده کاهش مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال، کاهش مرگ و میر زنان ۱۵ تا ۶۰ سال، کنترل بیماری‌های واگیر همچون مالاریا، تیفوئید، پولیومیلیت و همچنین راه‌اندازی شبکه‌های بهداشت و درمان را از دستاوردهای نظام اسلامی دانست. وی افزود: با افزایش روند شهرنشینی، تغذیه نادرست و سایر شیوه‌های زندگی ناسالم، بیماری‌های غیرواگیر رو به فزونی نهاد به طوری که ۷۶ درصد مرگ و میر و ناتوانی‌ها در اثر بیماری‌های غیرواگیر به‌وجود آمده است.معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: با توجه به اینکه بیماری‌های غیرواگیر از نظر اقتصادی خطر عمده‌ای برای جامعه محسوب می‌شود و افزایش هزینه سلامت و کاهش تولید را در پی دارند و همچنین فقط با مراقبت‌های پزشکی قابل کنترل نیستند، پیشگیری ضروری است.

وی تاکید کرد: تغییر در سیاست‌ها بر مبنای نیازها و اولویت‌های جدید نظام سلامت، ادغام خدمات سلامت در نظام فعلی برای مقابله با بیماری‌های غیرواگیر و سوانح و حوادث در کشور، همکاری بین‌بخشی و برنامه‌ریزی صحیح برای استفاده بهینه از منابع محدود مالی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.وی از آغاز مطالعه ملی پرشین (مطالعه اپیدمیولوژیک آینده‌نگر جمعیت بالغ) در کشور خبر داد و با بیان اینکه این مطالعه با استفاده از فعال‌ترین متخصصان دانشگاه‌های کشور و با پوشش تمام مناطق جغرافیایی و تمام نژادهای ایرانی انجام می‌گیرد و به بررسی شیوه زندگی و تغذیه می‌پردازد و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت را از رده سنی بدو تولد (کوهورت نوزادان) تا ۹۰ سالگی (کوهورت سالمندان) شامل می‌شود، اظهار امیدواری کرد: به‌زودی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه نیز وارد این طرح شود.

عدم تناسب سهم پژوهش‌ها با سهم بودجه

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ادامه با ارائه گزارشی از وضعیت پژوهش در کشور و جایگاه آن در تولید علم گفت: ایران در افق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ باید در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، علمی و فرهنگی رتبه اول منطقه را احراز کند.وی افزود: روند رشد تولیدات علمی و حرکت پویا در مرزهای دانش از سوی دانشمندان و متخصصان ایرانی منجر به آن شده است که کشور در سال ۲۰۱۱ میلادی یعنی ۱۴ سال زودتر از افق چشم‌انداز پیش‌بینی شده به رتبه اول تولید علم منطقه دست پیدا کند.ملک‌زاده با بیان اینکه کشور در سال ۲۰۱۵ میلادی از نظر تعداد مقالات انتشار یافته در بانک اطلاعاتی scopus رتبه ۱۶ جهانی و رتبه اول منطقه را به دست آورد، اظهار کرد: برای ارتقای شاخص‌های کمی و کیفی پژوهش و فناوری، وزارت بهداشت اقدام به تغییر نظام ارزشیابی مراکز تحقیقاتی و تطبیق آن با شاخص‌های بین‌المللی کرده، شاخص‌های کیفی را به فرآیند ارتقای اعضای هیات علمی افزوده و توجه به انتشار در مجلات معتبر علمی و بین‌المللی‌سازی پژوهشی را مدنظر قرار داده است.

ملک‌زاده بر اهمیت کیفیت مقالات نیز تاکید کرد و گفت: بی‌تردید یک طرح پژوهشی کاربردی که بتواند مشکلی از مشکلات سلامت را حل کند از تعداد زیادی مقاله غیر کاربردی بهتر و ارزشمندتر است اما بودجه پژوهشی موجود برای رسیدن به ۱۰ کشور اول جهان کافی نیست. وی در ادامه به عدم تناسب سهم پژوهش‌های وزارت بهداشت با سهم بودجه پژوهشی نیز اشاره کرد و افزود: مقالات علوم پزشکی کشور حدود ۳۲ درصد کل مقالات کشور را تشکیل می‌دهند، این درحالی است که تنها ۱۲ درصد بودجه پژوهشی کشور در اختیار وزارت بهداشت بوده و فقط ۱۸ درصد عضو هیات علمی کشور در این وزارتخانه مشغول به‌کار هستند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به اقدامات این وزارتخانه در ارتقای حوزه پژوهش اشاره و اظهار کرد: برنامه دستیار پژوهش و پزشک محقق، برگزاری دوره‌های پسا دکترا، حمایت ویژه از استادیاران جوان، حمایت ویژه از نخبگان پژوهش، تاسیس مرکز ملی توسعه و تحقیقات علوم پزشکی، ایجاد زیرساخت‌های بزرگ پژوهشی با راه‌اندازی ۱۰ آزمایشگاه جامع تحقیقاتی در کشور، مطالعات بزرگ هم‌گروهی و برنامه ثبت بیماری‌ها از فعالیت‌هایی است که به‌منظور توسعه پژوهش و به‌ویژه پژوهش‌های کاربردی انجام گرفته است.

هیات علمی جوان از امتیازات دانشگاه

رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی نیز در این نشست گفت: با توجه به قدمت تاریخی علوم پزشکی و بهداشتی در استان و وجود استادان مجرب و توانمند جایگاه علمی دانشگاه باید فراتر از وضعیت فعلی باشد و این موضوع با همت استادان گرانقدر و اعضای هیات علمی میسر است. جواد آقازاده تصریح کرد: از امتیازات دانشگاه علوم پزشکی ارومیه وجود اعضای هیات علمی جوان و با انگیزه است که با برنامه‌ریزی‌های دقیق و درست و راهنمایی اساتید نویدبخش آینده‌ای روشن و توسعه مناسب در عرصه سلامت استان خواهد بود.

راه‌اندازی مرکز مطالعات کوهورت

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ادامه سفر یک روزه در بازدید از مرکز مطالعه کوهورت دریاچه ارومیه واقع در شهر قوشچی اظهار امیدواری کرد: این مرکز به‌عنوان یکی از شاخص‌های مطالعه بزرگ و ملی پرشین کوهورت که در ۱۸ استان کشور راه‌اندازی شده، راه‌اندازی شود و بتوانیم اقدامات جدی پژوهشی برای یافتن بهترین راه‌حل‌های پیشگیری از بیماری‌های مزمن را انجام دهیم. ملک‌زاده با اظهار خرسندی از همت دانشگاه علوم پزشکی ارومیه به‌دلیل راه‌اندازی این مرکز مطالعاتی اظهار کرد: با راه‌اندازی این مرکز مطالعاتی با توجه به تغییراتی که در دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر اتفاق افتاده، عوارضی که ممکن است ناشی از خشک شدن این دریاچه باشد از نزدیک مانیتور و تا حدی امکان دارد پیشگیری شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: امید می‌رود با آغاز به‌کار این مرکز مطالعات شروع شده و بعد از پوشش این منطقه مناطق دیگری هم از اطراف دریاچه تحت پوشش قرار بگیرند. ملک‌زاده گفت: مهمترین مشکلی که در سطح سلامت برای کل کشور وجود دارد این است که با وجود بهبود بسیار چشمگیری که در امید به زندگی در بدو تولد داریم و خوشبختانه به مرز۷۶ سالگی در مردان و ۸۰ سالگی در زنان رسیده است ولی هنوز نزدیک به ۹۰ هزار نفر در کشور مرگ‌های زودرس داریم، یعنی مرگ‌های زیر ۷۰ سال. وی با تاکید بر اینکه این طرح باید به نحو خوبی اجرا شود، اضافه کرد: یکی از اهداف اصلی این طرح این است که بتوانیم از بیماری‌هایی که باعث مرگ زودرس می‌شوند پیشگیری کنیم و افرادی که تحت این مراقبت‌ها قرار می‌گیرند علاوه‌بر اینکه بیمار نمی‌شوند افراد سالمی هستند که می‌توانند مفید باشند و ناتوان نشوند.