چالش‌های کارگری صنایع زنجان

دنیای اقتصاد، زنجان، اسدالله قربان‌زاده: هفته کار و کارگر در حالی برگزار می‌شود که همچنان جامعه کارگری زنجان برای ادامه کار با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است. تعطیلی برخی واحدهای صنعتی و تعدیل نیروهای دائم به‌دلیل افزایش مالیات‌ها و حق بیمه در کنار پرداخت حقوق و اقساط بانکی دست به دست هم داده‌اند تا واحدهای تولیدی با بارانی از مشکلات دست به گریبان باشند. این در شرایطی است که مقام عالی استان در نشست‌های ماهانه و حتی برخی جلسات استانداری و دیدارها بارها به آمار کاهش نرخ بیکاری اشاره کرده است.

کارگران از آینده شغلی خود نگران هستند و کارفرمایان در صورت مواجه شدن با مشکلات مختلف از تامین مواد اولیه گرفته تا اخذ تسهیلات بانکی و سایر موارد اخراج نیروی کار را در برنامه قرار می‌دهند. البته با نهایی شدن موضوع برجام و تعامل با کشورهای صنعتی انتظار می‌رود در سال‌های آینده روزنه‌های امید به حوزه کار و اشتغال کشور بازگردد. احمد غریوی، مدیر کل تعاون، کار و امور اجتماعی استان نیز زنجان را جزو استان‌های دارای ظرفیت برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف معرفی می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه زنجان در بخش صنعت، رتبه ۱۴ و در بخش معدن رتبه ۱۱ را بین استان‌های کشور دارد، تشکیل کمیته پیشگیری از تنش‌های محیط کار در استان را در برقراری امنیت و آرامش هر چه بیشتر محیط‌های کار مهم می‌داند. غریوی تشکیل کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید در سطح کشوری و استانی را متذکر می‌شود و می‌افزاید: دولت توجه ویژه‌ای به مسائل کار و کارگری دارد و در چند سال گذشته با اعمال تحریم‌ها بخش کارگری و کارفرمایی با ایستادگی خود، هزینه‌های سنگینی را متحمل شده‌اند.وی با تاکید بر ارتقای فرهنگ کاریابی اظهار می‌کند: با تقویت مراکز کاریابی در استان واحدهای تولیدی و خدماتی نیروهای خود را از این مراکز تامین می‌کنند.

سهم اندک بخش خدمات

اکنون نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ تا ۲۴ ساله در استان، ۹/ ۱۹ درصد است که این میزان نسبت به نرخ کشوری همین گروه سنی ۲/ ۶ درصد پایین‌تر است. آماری که معاون اشتغال و کارآفرینی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: نرخ بیکاری در زنجان طی سال گذشته، ۶/ ۹ درصد ثبت شد که این میزان نسبت به سال قبل از آن، ۲/ ۰ درصد کاهشداشت.محمدرضا یوسفی با اعلام اینکه نرخ بیکاری در جمعیت جوان استان با وجود افزایش ۹/ ۰درصدی نسبت به سال ۹۳، از میزان متوسط کشوری پایین‌تر است، اظهار می‌کند: زنجان از نظر پایین بودن نرخ بیکاری نهمین استان است. در این بین سهم بخش خدمات از میزان اشتغال استان، ۶/ ۳۵ درصد است که این میزان از میانگین کشوری آن حدود ۱۳ درصد پایین‌تر است. پایین بودن سهم بخش خدمات استان در اشتغال موضوعی است که مسوولان به آن بارها اشاره کرده‌اند.

یوسفی در این باره می‌گوید: به این منظور کمیته‌ای در اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان برای شناسنامه‌دار کردن برخی مشاغل خدماتی سنتی، شناسایی و معرفی مشاغل جدید خدماتی و تسهیل در روند صدور مجوز برای فعالیت بخش‌های خدماتی تشکیل شده است. سهم بخش کشاورزی در اشتغال استان، ۳۴ درصد است که سهم اشتغال این بخش در استان نسبت به متوسط کشوری، ۱۵ درصد بیشتر است. همچنین سهم بخش صنعت در اشتغال استان، ۴/ ۳۰ درصد است که نسبت به متوسط کشوری ۵/ ۲ درصد پایین‌تر است.

اخراج کارگران

نماینده کارفرمایان در هیات تشخیص اداره تعاون، کار و امور اجتماعی استان نیز درباره بیشترین شکایات مطرح شده در حوزه کارگری می‌گوید: سال گذشته موضوع اخراج و عدم پرداخت حقوق قانونی کارگران جزو بیشترین موارد مطرح شده در پرونده‌های این هیات بود. ناصر سلطان‌محمدی می‌افزاید: برخی کارفرماها در پرداخت حقوق کارگران مغایر با قانون مصوب سالانه عمل کرده بودند که بعد از شکایت کارگران موضوع بررسی شد.

وی از افزایش شکایات کارگران در نیمه دوم سال گذشته نسبت به ۶ ماه نخست سال خبر می‌دهد و اعلام می‌کند: در ۶ ماه دوم به‌دلیل پایان فصل کاری کارگران فصلی و نیز نامساعد بودن اقلیم استان برای برخی مشاغل شاهد بالا رفتن پرونده‌های شکایات می‌شویم. سلطان‌محمدی اضافه می‌کند: پرونده‌های مطروحه بیشتر مربوط به کارگران دارای مدرک دیپلم و لیسانس بیشتر از زیردیپلم و بی‌سواد است.

بحران معیشت کارگران

یک فعال حوزه کار و کارگری استان نیز با تاکید بر اینکه معیشت کارگران دچار بحران شده است، می‌گوید: این بحران از عدم تعهد برخی سازمان‌ها در قبال کار نشات گرفته و تا زمانی که نتوانیم در موضوع اقتصاد به یک نقطه مشترک برسیم، همچنان سایه سیاه رکود بر این حوزه تداوم خواهد داشت.مرتضی ریحانیان با بیان اینکه عواملی بخش تولید را تهدید می‌کند، می‌افزاید: برای نمونه برخی روستاها خالی از سکنه شده‌اند که تداوم این موضوع از بین رفتن تولیدکنندگان خانگی و کسب و کارهای کوچک است.

وی قرار گرفتن ایران در رتبه ۱۱۸ جهان در سهولت کسب‌وکار را یادآور می‌شود و ادامه می‌دهد: در این آمار گرجستان در رتبه ۸ و سنگاپور در رتبه یک دنیا قرار گرفته است که باید از تجربیات این کشورها در خلق زمینه‌ها و بسترهای کار و کارآفرینی بهره‌مند شویم.ریحانیان تورم حاکم در جامعه و بالا رفتن هزینه‌ها را در بروز مشکلات کارگری در تامین مخارج روزمره زندگی یادآور می‌شود و می‌گوید: با حقوق مصوب۸۰۰ هزار تومان کارگر باید اجاره‌بها، اقساط معوق و سایر مخارج منزل را تامین کند که این موضوع در بروز معضلات اجتماعی بی‌تاثیر نیست.وی استفاده واحدهای تولیدی از ماشین‌آلات قدیمی، افزایش تورم، درخواست ضمانت‌نامه‌های غیراصولی از سوی بانک‌های عامل در ارائه تسهیلات را موانع سد راه برای توسعه ظرفیت‌های کار اعلام می‌کند و می‌افزاید: این عوامل موجب شده تا در زنجان ۶۰ درصد واحدهای تولیدی تعطیل شوند درحالی‌که نیروی کار ارزان‌قیمت تحصیل کرده فراوان داریم.