پیام زلزلههای اخیر چیست؟
بررسی علت ۵ زمینلرزه متناوب در کشور در گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با زلزله‌شناسان
پیام زلزلههای اخیر چیست؟
دکتر بیت‌اللهی: ناآرامی‌های درونی زمین به اوج رسیده، عقل اقتضا می‌کند در مناطقی خاص مثل تهران آماده‌باشیم
گروه مسکن- فرید قدیری: وقوع پنج زمینلرزه نسبتا بزرگ -بالای 3 ریشتر- در 5 استان کشور طی دو هفته اخیر، به خاطر آنچه «رفتار کم‌سابقه پوسته ایران‌زمین» و همچنین «رکورد بیشترین زلزله در کمترین دوره زمانی» عنوان شده، بار دیگر حواس‌ها را متوجه نقطه‌ای از کشور که دیر یا زود با «زلزله‌بزرگ» دست‌وپنجه نرم می‌کند، کرده است.
زلزلههای اخیر اما نه فقط برای «تهران» که به گفته صاحب‌نظران این حوزه، برای کل کشور حالت هشدار و آماده‌باش را به وجود آورده است.
همه زلزله‌شناسان بر وقوع حتمی زلزله در تهران اشتراک‌نظر دارند؛ هر چند در این میان، یک گروه فرضیه تکرار زلزلههای بالای 7ریشتر در هر 150 سال یکبار در محدوده تهران را مطرح می‌کند و گروهی دیگر به طراحی زمان برای زلزله تهران عقیده‌ای ندارد؛ اما آنچه در حال حاضر اهمیت تحقیق و بررسی درباره زلزله‌تهران را موجب شده، ارتباط احتمالی بین زمینلرزههای اخیر با هم و همچنین ارتباط مجموعه آنها با زلزله‌بزرگ تهران است.
دکتر علی بیت‌اللهی زلزله‌شناس و استاد دانشگاه درباره علت وقوع زمینلرزههای زنجیره‌ای در استان‌های بوشهر، سیستان‌وبلوچستان، آذربایجان‌شرقی و سپس اصفهان و شیراز به «دنیای‌اقتصاد» گفت: با بررسی مقدماتی این زمین‌لرزه‌ها می‌شود این‌طور نتیجه‌گیری کرد که در واقع پوسته زمین در پهنه ایران در یک دوره زمانی که از مرداد سال گذشته با زمینلرزه ورزقان شروع شد تا به حال، متحمل یک تنش ناحیه‌ای است که روند این تنش زمینلرزههای بزرگ را در مناطق مختلف کشور از جمله همین زلزلههای چند روز اخیر موجب می‌شود.
زلزله اصفهان عجیب است
دکتر بیت‌اللهی با اشاره به زلزله جمعه‌شب اصفهان، تاکید کرد: از بین زمین لرزه‌های چند روز اخیر، عجیب‌ترین زلزله، زلزله استان اصفهان بود که وقوع آن قابل‌تامل و مهم به نظر می‌رسد چون که منطقه‌ای از استان اصفهان که محل وقوع زلزله بوده، جزو مناطق خیلی آرام و خلوت محسوب می‌شود. زمینلرزه اصفهان در حوالی ۵ کیلومتری اصفهان اتفاق افتاد و آن منطقه عاری از گسل است.
این زلزله‌شناس در ادامه گفت: رخداد زلزله اصفهان نشان می‌دهد تجمع تنش و رهاشدن انرژی لرزه‌ای در اقصی‌نقاط کشور دارد اتفاق می‌افتد و امکان دارد در روزها یا هفته‌های آتی در نقاط دیگر کشور به صورت زمینلرزههای متوسط یا بزرگ، باز هم رخ دهد.
دکتر بیت‌اللهی با بیان اینکه در حال حاضر امکان اندازه‌گیری تنش ذخیره‌شده در پوسته زمین نه تنها در ایران که در سایر کشورها، وجود ندارد، افزود: از آنجا که میزان تنش‌لرزه‌ای در درون زمین مشخص نیست، ممکن است تحت تاثیر زلزلهها و پس‌لرزه‌های دو هفته اخیر در پنج استان کشور، تنش کاملا رها شده باشد وکل پوسته به آرامش نسبی رسیده باشد و ممکن است که عکس این پدیده صادق باشد یعنی اینکه زلزلهها ادامه داشته باشد و در مناطقی مثل ایران‌مرکزی یا شمال‌شرق ایران زلزلههای دیگری را در کوتاه‌مدت شاهد باشیم.
روزهای حساس در برخی استان‌ها
دکتر بیت‌اللهی، زلزله‌شناس و دارای سابقه اجرایی در نهادهای تحقیقاتی در حوزه زمینلرزه، در ادامه گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» تصریح کرد: این روزها، دوره مهم و حساسی است که ضرورت دارد آمادگی مردم در کشور برای وقوع زلزله و همچنین حساسیت مسوولان استانی به فعالیت خردلرزه‌ها -زمینلرزههای کمتر از ۳ ریشتر- افزایش پیدا کند. تجربه نشان داده است در برخی زلزلهها همچون زلزله بم، قبل از زلزله اصلی و بزرگ، چند پیش‌لرزه با شدت متوسط رخ می‌دهد بنابراین حضور مردم در خیابان‌ها بعد از اولین تکان زمین، کاری عاقلانه می‌تواند، باشد.
3 ماه دوره هشدار؛ ارتباط بین زلزلهها
این زلزله‌شناس با این پیشنهاد به دولت مبنی بر اینکه به مدت سه ماه، دوره هشدار و آماده‌باش در همه یا برخی استان‌های کشور اعلام کند، افزود: زلزلهها از یک مکانیزم عمومی و ناحیه‌ای پیروی می‌کنند و با یکدیگر ارتباط دارند و در عین حال وقوع هر کدام ناشی از فعالیت گسل مجزا است.
عاقبت تهران
دکتر بیت‌اللهی درباره تاثیر زلزلههای اخیر بر گسل‌های تهران نیز گفت: تهران هم شامل حالت کلی مطرح شده مربوط به تنش به وجود آمده در پوسته زمین است. با توجه به اطلاعات زیادی که درباره گسل‌های تهران وجود دارد این منطقه به شدت گسل‌خورده و دارای شکستگی‌های فعال است. بنابراین احتمال وقوع زلزله در تهران به خصوص تحت تاثیر ناآرامی‌های اخیر خیلی دور از ذهن نیست.
این زلزله‌شناس توصیه کرد: مناطقی خاص از کشور به خصوص گستره تهران و اطراف آن باید در ماه‌های آتی به دقت مانیتور شود.
اوج تخلیه انرژی زمین
دکتر بیت‌اللهی با جمع‌بندی درباره نتیجه‌ای که می‌شود از 5 زمینلرزه بزرگ در کشور گرفت، اعلام کرد: در حال حاضر در دوره اوج تخلیه انرژی‌های لرزه‌ای درون زمین هستیم. این فعالیت‌های غیرعادی در زمین و زلزلههای خفیف در برخی مناطق در این روزها می‌تواند حالت هشدار داشته باشد.
نظر رییس مرکز لرزه‌نگاری ژئوفیزیک
دکتر نوربخش میرزایی، رییس مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نیز با اعلام اینکه کشور ایران یک منطقه زلزله‌خیز است و نرم زلزله‌خیزی آن یکنواخت نیست، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در کشور در دوره‌ای آرامش لرزه‌ای برقرار است و در دوره‌ای نیز چند زمینلرزه به یکباره اتفاق می‌افتد؛ بنابراین نوسان در زمین‌لرزه‌ها و همچنین بزرگی زلزلهها قابل انتظار است و روند غیرطبیعی محسوب نمی‌شود.دکتر میرزایی در عین حال تصریح کرد: واقعیت این است که در حال حاضر در دوره فعالیت نسبتا بالاتری در عوامل ایجادکننده زمینلرزه قرار داریم.به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، عصر روز گذشته معاون عمرانی استاندار تهران نیز از تشکیل جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران در محل موسسه ژئوفیزیک در ساعت پایانی شنبه شب خبر داد و گفت: در این شورا احتمال وقوع زلزله و همچنین موارد هشدار و اقداماتی را که لازم است برای آمادگی تهران، انجام شود بررسی خواهیم کرد.
اصفهان ۲ بامداد شنبه
شرق‌تهران هم لرزید
عصر جمعه گذشته درست چند ساعت قبل از زمینلرزه نسبتا بزرگ استان اصفهان، شرق تهران لرزید.زمینلرزه دیروز تهران در منطقه‌ای رخ داد که در طول سال، مرتبا به خردلرزه‌های 2 ریشتری دچار می‌شود اما زلزله دو روز پیش در این منطقه، 7/2 ریشتر بزرگی داشته است.این زمینلرزه در دماوند رخ داده است.
ارسال نظر