مراقب دزد حافظه باشید - ۲ اسفند ۸۶
افزایش آلزایمر در ایران
زمین تا آسمان با سارقانی که به اموال انسان دستبرد می‌زنند، تفاوت دارد، دزدی که به ثروت، دستبرد می‌زند شاید قابل بخشش باشد، اما دزدی که به مغز انسان می‌زند، نه؛ آخر این یکی، همه چیز را با خود به یغما می‌برد، خاطرات، گذشته و حتی دیگر حق زندگی در زمان حال و آینده را نیز از آدمی می‌گیرد.
طرح: ساسان ضرابی/ رامین براتی
وقتی می‌آید همه چیز از خاطر انسان رخت برمی‌بندد و به فراموشی سپرده می‌شود؛ این میهمان ناخوانده را که اموال صاحبخانه را نیز با خود به غنیمت می‌برد، آلزایمر می‌خوانند.
به راستی که این بیماری چه جفایی که در حق انسان روا نمی‌دارد، او را در اوج سالخوردگی و عزت به کودکی مبدل می‌سازد که حتی انجام کوچک‌ترین اعمال ارادی را نیز از کف می‌دهد. شاید بارها این حالت رخ داده باشد که برای لحظاتی آنچه را که باید به خاطر بیاوری فراموش می‌کنی، اما با کمی کلنجار رفتن با ذهن سرانجام به یاد می‌آوری، حال اگر این حالات به تمام لحظات زندگی‌ات تسری پیدا کند و کلنجار رفتن‌های تو با ذهن به جایی نرسد، چه احساسی وجودت را فرا می‌گیرد؟
وراثت یا رژیم غذایی
اگرچه عامل وراثت در ابتلا به آلزایمر نقش اساسی ایفا می‌کند، اما رژیم غذایی برای تاخیر انداختن بروز این بیماری بی‌تاثیر نیست.
بنابراین انتخاب یک رژیم غذایی مناسب، دوران سالخوردگی بی‌دردسری را برای فرد و اطرافیان او رقم می‌زند.
این در حالی است که در حال حاضر بسیاری از سالخوردگانی که به این بیماری مبتلا هستند، روزهای باقی‌مانده از عمر خود را در مراکز نگهداری از سالمندان می‌‌گذرانند؛ چرا که گاهی خانواده‌های این افراد قادر به نگهداری آنها نیستند.
بیماری آلزایمر همچنان رو به گسترش است؛ در حالی که هنوز علت مشخصی برای بروز آن کشف نشده است.
برخی از کارشناسان معتقدند وجود ژن‌های به خصوصی در بدن احتمال بروز آلزایمر را قوت می‌بخشد.
طبق آخرین گزارش‌ها وجود نوعی پروتئین در مغز، موجب ملتهب شدن سلول‌های عصبی شده و در نتیجه همین امر زمینه بروز آلزایمر را فراهم می‌کند.
در عین حال افزایش سن و جنس مونث بودن، مهم‌ترین عوامل خطرساز هستند.
اگر افراد خویشاوندان درجه یکی داشته باشند که آلزایمر در او پس از ۶۵ سالگی بروز کرده باشد، خطر نسبی ابتلای آنها سه تا شش برابر افزایش می‌یابد.
همچنین اگر فردی خواهر یا برادری مبتلا به آلزایمر داشته باشد که پیش از 60 سالگی به این بیماری مبتلا شده یا اگر یک والد مبتلا داشته باشند، خطر نسبی در آنها هفت تا نه برابر است.
تقریبا ۱۰درصد افراد بالای ۶۰ سال به زوال عقل مبتلا هستند و حدود نیمی از این افراد نیز با آلزایمر دست به گریبانند. یکی از نشانه‌های اصلی این بیماری این است که بیمار قادر نیست، یک یادگیری تازه را به حافظه‌اش بسپارد (مانند یادآوری یک نام جدید). معمولا این افراد در زمینه به یاد آوردن خاطرات نزدیک دچار مشکل می‌شوند و خاطرات دور آنها چندان آسیبی نمی‌بیند.
آلزایمر در اشخاص مسن در فاصله زمانی هشت تا بیست سال به تدریج رشد می‌کند و در ابتدا خود را با افت حافظه نشان می‌دهد. از دیگر سو احتمال شیوع این بیماری در سنین 35 تا 60 سال نیز وجود دارد.
افرادی که دچار فراموشی می‌شوند برنامه‌ریزی و انجام امور روزانه برایشان دشوار است.
این گونه اشخاص ممکن است مراحل مربوط به تهیه غذا، تماس تلفنی یا روش‌های انجام یک بازی را فراموش کنند و این که گهگاه فراموش می‌کنند، چرا وارد اتاق شده‌اند.
گم شدن بیمار حتی در خانه خود نیز می‌تواند از علائم بیماری باشد. (البته کسانی که در خانه‌های مولتی میلیاردرها زندگی می‌کنند از این قاعده مستثنی هستند. بنابراین این افراد اگر گاه‌گاهی هم فراموش کردند سر و ته خانه‌شان کجا است، ترس به دل راه ندهند که این حالات طبیعی است).
در مراحل بعدی پیشروی این بیماری، قدرت جهت‌یابی از سوی بیمار سلب می‌شود، اطرافیان و حتی اعضای خانواده خود را نمی‌شناسند و گاهی هم رفتارهای کودکانه از خود نشان می‌دهند.
در عین حال در مواردی، از دست دادن حس بویایی، کاهش شنوایی و آسیب دیدن بینایی هم در این افراد مشاهده شده است.
از آنجایی که 50درصد بیماران مبتلا به آلزایمر، پیش از بروز نشانه‌های آشکار، دچار افسردگی می‌شوند و وجود علائم این‌چنینی در سنین بالا که سالمند را درونگرا می‌کند، می‌تواند به عنوان نشانه‌ای برای اطرافیان این افراد باشد، که آنها را تحت مراقبت و نظارت بیشتری قرار دهند.
گاهی نیز این بیماران نیازهای خود را از قبیل تشنگی یا گرسنگی بسیار فوری تلقی می‌کنند و برای رفع آن بدون توجه به ملاحظات و اثراتی که نوع رفتارشان بر دیگران دارد، اقدام می‌کنند. بنابراین با مشاهده این گونه رفتارها از سوی سالمندان به سادگی از کنار آن عبور نکنید.
نشانه‌های این بیماری به همین موارد ختم نمی‌شود؛ چراکه کارشناسان ردپای بیماری آلزایمر را در اثرانگشت انسان‌ها نیز ردیابی کرده‌اند، تا جایی که وجود اثر انگشت‌های غیرطبیعی از بروز این بیماری در آینده خبر می‌دهد از همین روست که استعدادهای ژنتیکی در ابتلا به این بیماری ثابت می‌شود.
اگر در میان نزدیکان خود فردی را مبتلا به این بیماری یافته‌اید حالت خصومت از او به خود نگیرید و محیط خانه را طوری تغییر دهید که فرد بیمار دچار آسیب بدنی نشود.
البته توصیه می‌کنیم که به تنهایی مسوولیت نگهداری بیماران مبتلا به آلزایمر را برعهده نگیرید و با کمک گرفتن از دیگران زمینه استراحت و فراغت خود را نیز فراهم آورید.
نگهداری از یک بیمار مبتلا به آلزایمر لزوما یک کار سخت و پرزحمت نیست؛ چرا که یک گفت‌وگوی ساده و صمیمانه می‌تواند بیمار مضطرب و آشفته را آرام کند یا تکرار مواردی که بیمار پیوسته با آن سر و کار دارد، به کاهش درصد قابل توجهی از مشکلات بیمار کمک می‌کند.
ماهی بخورید
می‌گویند خوردن دست‌کم یک وعده گوشت ماهی در هفته از بروز این بیماری جلوگیری می‌کند و همچنین موجب تاخیر زوال عقل و نارسایی‌های مغز می‌شود.
به علاوه اینکه افرادی که به خوردن این مقدار گوشت ماهی اهتمام می‌ورزند، 10 تا 13درصد کمتر از کسانی که کمتر ماهی می‌خورند به آلزایمر دچار می‌شوند. اسید چرب امگا3 موجود در گوشت ماهی، تقویت عملکرد مغز و کاهش حملات قلبی را به همراه دارد. از سوی دیگر مطالعات نشان می‌دهد در مناطقی که سویا به مقدار زیاد استفاده می‌شود، آثار شیوع بیماری آلزایمر کمتر دیده می‌شود، از این رو که پروتئین موجود در سویا عملکرد ذهن و مغز را تقویت می‌کند. اگر احیانا جزو آن دسته از افرادی هستید که از بوی نامطبوع ماهی گریزانند یا اگر مزه سویا به مذاقتان خوش نمی‌آید، توصیه می‌کنیم حداقل از تاثیراتی که پرتقال در امر مقابله با این بیماری دارد، غافل نشوید؛ چرا که مصرف روزانه 400 میکروگرم از ترکیباتی که در میوه پرتقال وجود دارد تا 55درصد خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد.
چگونه آلزایمر را به تاخیر بیندازیم
دکتر ماهیار آذر، عضو گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می‌گوید: «هر روز که از عمر انسان می‌گذرد چند هزار سلول مغزی نابود می‌شود که به هیچ‌وجه قابل بازگشت نیست و هرچه از سن انسان می‌گذرد مغز او نیز رو به کوچک‌شدن می‌رود. اما این کوچک‌شدن مغز و از بین رفتن سلول‌های مغزی در برخی از افراد به دلایل ژنتیکی سرعت بیشتری دارد که این افراد به زوال عقل مبتلا هستند.»
او به نشانه‌های این بیماری اشاره می‌کند و می‌گوید:«علائم شناختی، فراموشی، اختلال درجهت‌یابی، بی‌اختیاری ادرار، بی‌خوابی و حتی سر و صداهای بدون دلیل از علائم شایع این بیماری به شمار می‌روند.»
او معتقد است مقابل ابتلا به این بیماری نمی‌توان ایستاد، اما بروز آن را می‌توان به تاخیر انداخت.
دکتر آذر می‌افزاید: «مطالعه، گوش‌دادن اخبار، انجام فعالیت‌های فکری مانند حل جدول می‌تواند موجب تاخیر در ابتلا به آلزایمر باشد، به علاوه اینکه مصرف مکمل‌ها مانند اسیدفولیک، امگا ۳ و آسپرین موثر است.»
او به گروههای در معرض خطر اشاره می‌کند و می‌گوید:«افرادی که به فشار خون بالا و دیابت مبتلا هستند، به دلیل آنکه فشار خون و دیابت به عروق آسیب می‌رساند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند.
در عین حال کسانی که در تصادفات در معرض ضربه‌های مغزی بوده‌اند یا افرادی که در ورزش بوکس شرکت می‌کنند نیز جزو گروههای پرخطر محسوب می‌شوند؛ به طوری که در خارج از کشور برای کودکان خود در منزل از کلا‌ه‌کاسکت استفاده می‌کنند که مبادا سر آنها دچار آسیب‌دیدگی شود. از سوی دیگر گروهی از مردم از سوء تغذیه رنج می‌برند و به دلیل مشکلات معیشتی قادر به تامین منابع مورد نیاز مغز خود نیستند نیز در معرض ابتلا هستند.»
افزایش آلزایمر در ایران
دکتر فربد فدایی، روانپزشک نیز در این‌باره می‌گوید:«بیماری آلزایمر در ایران رو به افزایش می‌رود که دلیل نخست آن افزایش نسبی جمعیت سالمند است و دلیل دوم آن شدت جراحات مربوط به ضربه‌های مغزی است که آمار آن در ایران چشمگیر
است و در آینده به این بیماری مبتلا می‌شوند. بنابر این می‌توان گفت، در آینده تعداد زیادی در کشور به آلزایمر مبتلا خواهند شد.»
ارسال نظر