ایریتک معدن تمام مکانیزه زغال‌سنگ طبس را راه اندازی کرد
کلیات طرح:
فرآیند تولید فولاد در کارخانه ذوب‌آهن اصفهان به گونه‌ای است که به کنسانتره زغال‌سنگ کک‌شو نیاز است و بدین منظور عملیات اکتشاف معادن زغال‌سنگ طبس آغاز و پس از انجام بیش از ۲۰۰ کیلومتر حفاری در اعماق زمین، عملیات زمین شناسی، آب‌شناسی و آزمایشگاهی، مشخص شد که حوزه زغال‌دار طبس با وسعت حدود ۳۰۰۰۰ کیلومترمربع، بین استان‌های خراسان، کرمان، یزد و متشکل از سه ناحیه نایبند، مزینو و پروده، بیشترین زغال‌سنگ کشور را اعم از حرارتی و کک‌شو در خود جای داده‌اند. در این میان در منطقه پروده حدود ۱/۱میلیارد تن زغال‌سنگ کک‌شو برآورد شده است که پس از بررسی نتایج اکتشاف، مطالعات امکان‌پذیری طرح استخراج و بهره‌برداری از معادن زغال‌سنگ طبس به صورت تمام مکانیزه مورد تصویب قرار گرفت.

اهداف طرح:
به طور کلی می‌توان اهداف طرح را به شرح زیر خلاصه کرد:
الف- تولید 750هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ در فاز اول
ب- افزایش تولید کنسانتره به ۱۲۰۰هزار تن در پایان فاز دوم
پ- رهایی کشور از وابستگی به واردات مواد اولیه
ت- خودکفایی در تامین زغال‌سنگ مورد نیاز برای صنعت فولاد کشور
ث- صرفه‌جویی در مصرف ارز
ح- ایجاد اشتغال و محرومیت‌زدایی
ج- بهره‌وری و استفاده بیشتر از معادن کشور

ظرفیت تولیدی:
براساس مطالعات انجام شده توسط مشاور طرح، شرکت کانادایی آدام و همچنین آخرین موافقتنامه مبادله شده با وزارت صنایع و معادن، تجهیز معادن زغال‌سنگ طبس به دو فاز ۱ و ۲ تقسیم شد. در فاز ۱ سالانه ۷۵۰هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ کک شو مورد نیاز کارخانه ذوب‌آهن اصفهان تولید خواهد شد؛ بنابراین با افتتاح این طرح توسط دکتر محمود احمدی‌نژاد رییس جمهوری محترم سالانه ۷۵۰هزار تن به ظرفیت تولید کنسانتره زغال‌سنگ کشور اضافه شد. فاز ۲ جهت تجهیز معدن زغال‌سنگ پروده ۴ با ظرفیت تولید ۴۵۰هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ وارد مرحله تجهیز شده است و تا سال ۱۳۹۰ به بهره‌برداری خواهد رسید.

میزان سرمایه‌گذاری انجام شده در طرح
میزان سرمایه‌گذاری انجام شده جهت این طرح بالغ بر 2600میلیارد ریال جهت انجام عملیات اکتشافی، تاسیسات زیربنایی، خرید تجهیزات، نصب و راه‌اندازی و خدمات مهندسی است.

اشتغال‌زایی
همزمان با به بهره‌برداری رسیدن این طرح مجموعا ۱۲۰۰ نفر مشغول به کار خواهند شد.

مناقصه بین‌المللی
به منظور تامین اهداف طرح در فاز یک و براساس مصوبه شماره 1467/ 34 مورخ 26 /12/ 77 شورای محترم اقتصاد، تجهیز معادن پروده به مناقصه بین‌المللی گذاشته شد که پس از طی مراحل مختلف قانونی و با رعایت کلیه بخشنامه‌های جاری کشور، کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های ایریتک و ایراسکو به عنوان برنده مناقصه اعلام گردید که عملیات ساخت و نصب پروژه را بر عهده داشته است.
معادن فاز یک که به صورت مکانیزه استخراج می‌شود شامل دو بخش است: الف- معدن مرکزی،
ب- معدن شماره یک.

الف- معدن مرکزی:
استخراج در معدن مرکزی به روش اتاق و پایه (Room & Pillar) و توسط دو دستگاه ماشین کانتینیوس ماینر (Continuous Miner) و چهار دستگاه LHD و تجهیزات انتقال مواد انجام می‌شود که کلیه فعالیت‌های اجرایی و آماده‌سازی‌ها توسط کارکنان طرح تجهیز، انجام شده و هم‌اکنون عملیات در این معدن با حفر ۲اکلون با مقطع بزرگ ادامه دارد. عملیات محوطه‌سازی و تکمیل ساختمان پشتیبانی و کمپرسور نیز به پایان رسیده است و عملیات استخراج آغاز گردیده است. میزان استخراج سالانه از این معدن حدود ۲۵۰هزار تن زغال‌خام خواهد بود.
ب- معدن شماره یک:
استخراج در معدن شماره یک به روش جبهه کار طولانی (Long Wall) و توسط ماشین شیرر (Shearer) انجام می‌شود که عملیات تجهیز آن در قالب قرارداد با کنسرسیوم انجام گردیده است. حفر تونل‌های اصلی که به منظور حمل‌ونقل، باربری و تهویه می‌باشد توسط ۴دستگاه ماشین رود هدر (Road Header) انجام می‌شود. میزان استخراج سالانه از این معدن در حدود ۲ /۱میلیون تن زغال خام خواهد بود.

کارخانه زغال‌شویی
طراحی تفضیلی کارخانه زغالشویی طرح طبس بر مبنای اطلاعات حاصل از تست‌های تغلیظ‌پذیری زغال‌های پروده به انجام رسیده است. ظرفیت کارخانه 300تن در ساعت پیش‌بینی شده است. این کارخانه به سیستم کنترل اتوماتیک مجهز بوده و کلیه مراحل فرآیند به طور خودکار انجام می‌شود.
بخش‌های مختلف کارخانه عبارتند از: سیستم‌های حمل مواد (نوار نقاله‌ها)، قسمت خردایش، قسمت دانه‌بندی (سرندها) و جداسازی، سیستم فلوتاسیون ستونی (برای دانه‌های ریز)، سیستم محیط سنگن (برای دانه‌های درشت)، سیستم‌های شست‌وشو و آبگیری، قسمت‌های تصفیه آب و پساب‌ها (تیکنر و فیلتر پرس)، سیلوی ۲۰۰۰تنی زغال کنسانتره و بارگیری توسط واگن و نوار نقاله‌های حمل باطله.

آشنایی با طرح طبس
معادن زغال‌سنگ طبس در فاصله 85 کیلومتری جنوب شهرستان طبس واقع گردیده است.از این طرح سالانه 5/‌ 1میلیون تن زغال خام از معدن زیرزمینی استخراج خواهد شد و از این مقدار 750000 تن زغال کنسانتره از کارخانه زغالشویی استحصال و آماده استفاده در صنایع فولاد خواهد بود.
این معدن اولین معدن تمام مکانیزه در ایران می‌باشد.
کنسرسیوم ایریتک / ایراسکو در یک منطقه بین‌المللی به عنوان برنده پروژه زغال‌سنگ طبس از طرف شرکت ملی فولاد ایران اعلام گردید و قرارداد این طرح در مهر ماه سال 1378 امضا و در مرداد ماه 1380 نافذ گردیده است.
این قرارداد براساس روش فاینانس با پوشش سازمان بیمه صادراتی ایتالیا (SACE) انجام گردیده است و مبلغ آن قرارداد ۱۵۳میلیون دلار و ۱۵۷میلیارد ریال است.
از سوی دیگر مبلغ الحاقیه شماره 5 جهت انجام عملیات پیشروی در زیرزمین توسط پیمانکار، به ارزش 67میلیارد ریال است.
براساس تقسیم‌بندی اولیه انجام شده و الزامات فنی پروژه، تجهیزات مورد نیاز پروژه از کشورهای ایتالیا (۵/ ۴۲درصد)، آلمان (۶۸/ ۱۵درصد) و انگلستان (۷۶/ ‌۲۸درصد) و با پوشش بیمه‌ای SACE ایتالیا، HERMES آلمان و ECGD انگلستان تامین گردیده است.
30درصد مبلغ کل پروژه مربوط به تامین تجهیزات و ساخت امکانات زیربنایی (بر عهده پیمانکار) در داخل کشور می‌باشد و بانک ملت به عنوان بانک کارگزار عمل نموده است.

شرح خدمات پروژه:
احداث معدن زیرزمینی در منطقه پروده یک جهت تولید ۵/ ۱میلیون تن زغال‌سنگ خام در سال (شامل طراحی - خرید تجهیزات - مدیریت، نظارت و انجام عملیات پیشروی)
احداث کارخانه زغالشویی جهت تولید سالانه 750هزار تن زغال‌سنگ شسته شده (با توجه به خصوصیات زغال استخراجی) به همراه سیستم‌های حمل‌ونقل زغال (شامل طراحی - خرید تجهیزات - نصب و اجرا)
احداث ابنیه و تاسیسات جانبی در سطح (شامل احداث خط‌آهن، احداث سیستم‌های انتقال و توزیع آب، برق و هوای فشرده و احداث ساختمان‌های پروسسی و غیرپروسسی)
آموزش نیروی انسانی
خرید قطعات یدکی
تامین فاینانس

مهندسی اساسی و تفصیلی طرح در تمامی بخش‌های زیرزمین، کارخانه زغالشویی و تاسیسات جانبی سطح به طور کامل انجام گردیده و قریب به 13000 مدرک تولید گردیده است.

تدارکات طرح
تدارک تجهیزات پروژه، اعم از داخلی و خارجی با حجمی معادل ۲۲۰۰۰ تن و عقد بیش از ۲۰۰ قرارداد با ۱۲۰ سازنده داخلی و خارجی توسط کنسرسیوم انجام گردیده و تماما به سایت ارسال شده است.

خلاصه‌ای از عملیات اجرایی
خاکبرداری محوطه معدن و زغالشویی با حجمی معادل یک میلیون و یک‌صد هزار متر مکعب که 350هزار متر مکعب آن در سنگ اجرا شده است.
خاکریزی محوطه معدن و زیرسازی راه‌آهن با حجم ۶۰۰هزار متر مکعب.
تسطیح محوطه معدن و محوطه زغالشویی به مساحتی بالغ بر 300000 متر مربع.
بتن‌ریزی سبک و سنگین با حجمی معادل ۶۳۰۰۰ متر مکعب.
مصرف بیش از 3500 تن میلگرد در بخش اجرای سطح.
احداث بیش از ۲۰۰۰۰ متر مربع ساختمان‌های پروسسی و غیرپروسسی در محوطه‌های معدن و زغالشویی.
ساخت، نصب و راه‌اندازی پست برقKV 132/6.6 در محوطه معدن.
ساخت پست برقKV ۶.۶ در محوطه زغالشویی.
احداث منابع آب 1800 و 200 متر مکعبی در محوطه معدن و 1000 و 1400 متر مکعبی در محوطه زغالشویی.
نصب بیش از ۲۵۰۰۰ تن تجهیزات در پروژه.
اجرای کامل 7 کیلومتر خط انتقال آب به سایت.
اجرای زیرسازی راه‌آهن به طول ۸ کیلومتر شامل ۱۱ دستگاه پل بتنی با ۲۱ دهانه ۲ تا ۷ متری.
عملیات روسازی و ریل‌گذاری راه‌آهن و نصب 5 دستگاه سوزن.
نصب ۴۴۰۰ متر نوار نقاله، روی سطح جهت انتقال زغال خام، شسته شده و باطله.
پیاده‌سازی سیستم جمع‌آوری فاضلاب محوطه‌های معدن و زغالشویی.
پیاده‌سازی سیستم توزیع آب در محوطه‌های معدن و زغالشویی.
پیاده‌سازی سیستم توزیع برق در محوطه‌های معدن و زغالشویی.
ساخت بیش از ۲۰۰۰ متر کاندوئیت در محوطه معدن
ساخت سیلوی 2000 تنی جهت زغال شسته‌شده
تست و راه‌اندازی مجموعه تجهیزات کارخانه زغالشویی.

عملیات پیشروی زیرزمین
موقعیت پیشروی تونل‌ها در پایان الحاقیه 5 (30 آذر 86)
Total Development =۶۳۵۷m
پیشروی با ماشین رودهدر = 4298 متر
پیشروی به روش آتشباری = ۱۵۶۴ متر
ساخت 18 تقاطع در تونل‌ها = 594 متر
تناژ نصب شده در تقاطع‌ها = ۱۲۳۰ تن
کل پیشروی انجام شده در معدن توسط ایریتک = 6357 متر است و از آن تاریخ به بعد پیشروی توسط کارفرما صورت می پذیرد.

دستاوردهای اجرای طرح طبس
بررسی های انجام گرفته توسط شرکت ایریتک نشان می دهد، اجرای این پروژه عظیم، دستاورد های زیر را برای کشورمان و به ویژه مردم منطقه به ارمغان می آورد:
جذب دانش فنی استخراج معادن تمام مکانیزه برای اولین بار
ایجاد اشتغال‌زایی برای بیش از ۱۰۰۰ نفر در منطقه طبس به طور مستقیم
افزایش توان مدیریت ایرانی جهت راهبرد طرح عظیمی چون طبس به صورت کلید در دست
جذب دانش فنی احداث کارخانه زغالشویی براساس آخرین دستاوردهای تکنولوژیکی
جذب دانش فنی طراحی تونل و تقاطع‌های زیرزمینی
آموزش بیش از ۸۰۰ نفر نیروی انسانی محلی جهت انجام کار صنعتی و عملیات پیشروی مکانیزه در زیرزمین
اشاعه فرهنگ ایمنی کار در معادن زیرزمینی در سطح استانداردهای بین‌المللی در بین پرسنل آموزش دیده
مدیریت و راهبری کارشناسان خارجی (انگلیسی، ایتالیایی، لهستانی، اتریشی و ...) در جهت آموزش و انتقال تکنولوژی معدن و زغالشویی به نیروهای محلی و پیمانکاران دست دوم
مواجهه با کمترین میزان حادثه، با توجه به حجم کار، در مقایسه با سایر معادن مشابه
کمک به توسعه زیربناهای شهری طبس با توجه به احداث و برقراری خطوط ریلی و هوایی و به تبع آن رونق شهری و بازرگانی آن