تلاش برای به‌روز‌رسانی فناوری‌های ساخت با آکادمی «ساخت مان»
لازمه انبوه‌‌سازی صنعتی، تکرارپذیری در عملیات، امکان ابداع روش، یکپارچگی در کل چرخه حیات ساختوساز و استفاده حداکثری از روش‌های مکانیزه است. در حالی که در«غیرانبوهسازی صنعتی» مدولار بودن و استفاده از قطعات مدولار ضروری است. از دیگر الزامات آن، «استانداردسازی قطعات، تجهیزات، مصالح و فرآورده‌های ساختمانی» است.
با توجه به اینکه غیرانبوهسازی حدود 90 درصد ساختوساز کشور را شامل می‌شود با صنعتیسازی کامل آن می‌توان حدود 30درصد در منابع صرفه‌‌جویی کرد. اگر موفق شویم، این حوزه را تنها 10درصد بهبود دهیم، 9درصد بهبود را در کل ساختوساز به همراه دارد که رقم بسیار قابل توجهی است.
اگرچه اسناد بالادستی ساختمان‌سازی در ایران مثل سیاست‌های کلی نظام در بخش مسکن و قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، مصاحبه‌های مسوولان، نتایج پژوهش‌های علمی، الگوهای خارجی، همه و همه به اتفاق بیانگر این موضوع مهم هستند که ساختمان‌سازی در ایران باید صنعتی بشود. حتی مشوق‌های ساخت و وام‌های مازاد برای سازندگان با شیوه‌های صنعتی درنظر گرفته شده است.
اما تغییرات نهایتا به عناصر ساختمان از جمله انواع جدیدی از سقف و برخی مصالح جدید مثل بلوک‌های گازی بتنی می‌انجامد و شیوه کلی ساختمان‌سازی به شکل سنتی باقی مانده و تغییر چندانی نکرده است.
برای صنعتیسازی زیرساخت‌‌هایی لازم است. یکی از این زیرساخت‌‌ها، رشدیافتگی صنعتی جامعه است که عامل اصلی تاثیرگذار در «غیرانبوهسازی صنعتی» است. زیر‌ساخت دیگر به سازنده بازمی‌‌گردد؛ سازنده باید از صلاحیت‌‌ها و امکانات لازم برای صنعتیسازی برخوردار باشد. این مورد، بیشتر در انبوه‌‌سازی صنعتی تاثیرگذار است تا در «غیرانبوهسازی صنعتی».
چند دلیل عمده می‌توان برای این موضوع برشمرد از جمله اینکه: فرهنگ عمومی به شیوه‌های سنتی ساختمان بیشتر باور دارد و این بی‌اعتمادی در بدنه کارشناسی کشور هم دیده می‌شود که می‌تواند ناشی از یک مساله بزرگ‌تر یعنی اعتماد اندک ایرانیان به کالای صنعتی تولید داخل باشد. موضوع دیگر سخت‌گیری مراجع تایید صلاحیت سیستم‌های ساختمانی است که آن هم شاید ناشی از نبود نیروی متخصص کافی و آموزش‌دیده و همچنین بی‌اعتمادی به بخش خصوصی در رعایت استانداردهای لازم باشد.
موضوع دیگر ترجیح سیستم‌های فلزی بر بتن در صنعتیسازی ساختمان است و این در حالی است که عمده سازه‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته ساختمان در استانداردهای بین‌المللی، سیستم‌های بتنی هستند و مدل اسکلت فلزی پیش‌ساخته، قابلیت زیادی برای تبدیل شدن به سیستم‌های متنوع ساخت ندارد.
این درحالی است که در ایران تجارب موفقی از تولید ساختمان و مسکن انبوه در پیش از انقلاب اسلامی و اوایل آن وجود داشته اما آن راه ادامه پیدا نکرده و مغفول مانده است. به نظر می‌رسد دلیل آن غیربومی بودن تکنولوژی وارد شده به کشور بوده و با وجود تعداد کافی تکنیسین‌های آموزش‌دیده در آن سیستم‌ها، با قدیمی شدن تکنولوژی‌ها و مستهلک شدن ماشین‌آلات، آن روش‌ها از بین رفته‌اند. بنابراین باید گفت تکنولوژی ساختمان‌سازی باید با دانش بومی به دست آید و تولید تکنولوژی هم جز با پژوهش به دست نمی‌آید. چنانچه تکنولوژی ساخت، بازار داشته باشد یا الزامی بر تولید آن وجود داشته باشد، دانش پایه آن در کشور وجود دارد و می‌توان با پژوهش‌های کاربردی به آن دست یافت.
در کشورهای پیشرفته شرکت‌ها، مبدع سیستم‌های صنعتی و تکنولوژی ساخت هستند و عمدتا هم با همان روش‌ها اقدام به ساخت و فروش ساختمان می‌کنند. اگر در گذشته سیستم‌های ساختمانی به کشورها نسبت داده می‌شدند (مثل سیستم‌های رایج در اتحادیه جماهیر شوروی، انگلستان یا آمریکا) در حال حاضر دیگر این‌گونه نیست و هر شرکتی به فراخور امکانات و دانش خود تکنولوژی و سیستم ساخت خود را دارد.
به هر روی نبود صنعتیسازی در کشور باعث شده هزینه و زمان ساخت افزایش یابد و هر ساله میزان پروانه‌های ساختوساز افت قابل توجهی داشته است. جدیدترین آمارها نشان می‌‌دهد ساخت مسکن در کل شهر تهران در پاییز امسال نسبت به پاییز سال قبل به لحاظ تعداد پروانه ساخت 5/ 2 درصد و به لحاظ تعداد واحد مسکونی ۴درصد افت داشته است.
تمامی این دغدغهها فعالان عرصه‌های مختلف این حوزه را بر آن داشت تا با ایجاد اتاق فکری مشتمل بر استادان، فعالان، تولیدکنندگان و متخصصان با عنوان «آکادمی ساخت مان» با به‌روز‌رسانی فرآیندهای مدیریتی، ارتقای فناوری ساخت ساختمان در ایران با تکنولوژی‌های روز جهان گام‌های اساسی در رشد و توسعه ساختوساز کشور بردارند. هدف از تاسیس آکادمی ساخت مان، کمک به رشد و اعتلای بنگاه‌های اقتصادی صنعت ساختمان با نگاه ارتقای سطح بلوغ سازمانی و تقویت سازماندهی و ارزیابی مداوم شاخص‌‌های فنی آنهاست. اعضای این آکادمی گروه‌های سازندگان، معماران، طراحان داخلی، صاحبان صنایع ساختمانی، شرکت‌های مشاور و پیمانکار و سازمان‌های فروش هستند.
ارزیابی اعضا با بررسی دقیق مدل‌های استاندارد جهانی در زمینه بلوغ سازمانی اعم از ایزو 9004، هفت S مکنزی و PMBOK با محوریت مدل هفت S مکنزی و استخراج و تجمیع دو مدل دیگر که به صورت اختصاصی برای ارزیابی سطح بلوغ سازمانی فعالان صنعت ساختمان ایران طراحی شده، انجام می‌پذیرد. در مدل ارزیابی آکادمی ساخت مان، هشت گروه اصلی شامل: استراتژی، ساختار، سیستم‌ها، ارزش‌های مشترک، سبک، سرمایه انسانی، مهارت‌ها و فناوری بررسی و اعضا رتبه‌بندی می‌شوند.
بر این اساس نخستین مراسم جایزه بزرگ ساخت مان، 23 آذر ماه 1401 در سالن اجلاس سران با حضور استادان برجسته و فعالان صنعت ساختمان و اعضای آکادمی و با حمایت گروه صنعتی بستانچی برگزار و تندیس‌هایی به شرکت‌های برتر اهدا شد. همراه با این مراسم، نمایشگاه ساختمان‌های نامدار با همراهی جمعی از بهترین تولیدکنندگان صنعت ساختمان ایران و برترین تامین‌کنندگان محصولات ساختمانی برگزار شد.
