حال اقتصاد جهان خوب می‌شود؟/ تحلیل اقتصاددانان ارشد چیست؟
باوجود تنش‌های ژئوپلتیک و عوامل کاهنده رشد اقتصادی، چشم‌انداز اقتصاد جهان درحال بهبود است.
موسسات اقتصادی پیشرو در آلمان در گزارش مشترکی اعلام کردند که پیش بینی خود را برای رشد اقتصاد این کشور در سال ۲۰۲۴ کاهش داده‌اند.
تازه‌ترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد از «چشم‌انداز اقتصاددانان ارشد» در ماه مه نشان می‌دهد که تنها 17 درصد از اقتصاددانان حاضر در این نظرسنجی انتظار دارند شرایط درسال جاری بدتر شود که بهبود قابل توجهی در مقایسه با 56 درصد ماه ژانویه است.
بر اساس این گزارش، نااطمینانی‌ها همچنان باقی‌ست، اما نشانه‌هایی از روشن شدن شرایط در آخرین نظرسنجی ظهور کرده است.
گزارش «چشم انداز اقتصاددانان ارشد» مجمع جهانی اقتصاد که سه بار در سال منتشر می‌شود، اقتصاددانان ارشد را از صنایع مختلف و سازمان‌های بین‌المللی مورد نظرسنجی قرار می‌دهد. تازه‌ترین نسخه این نظرسنجی به بررسی روندهای مهم در اقتصادهای جهانی پرداخته است که چشم‌انداز رشد و تورم، پیامدهای تحولات سیاسی داخلی و ژئوپلتیک اخیر و چشم‌انداز رشد میان‌مدت از جمله آنهاست.
براساس این گزارش، بسیاری از تحولات جهانی، از جمله شکاف‌های ژئوپلتیکی و تحولات فناوری که به عنوان منابع افزایش نوسانات و پیچیدگی در چشم‌انداز اقتصاددانان ارشد مشخص شده‌اند، پیامدهای عمیق و گسترده‌ای برای سرعت و مسیر آینده دارند.
منابع نوسانات
در حالی که برخی از ریسک‌های کوتاه‌مدت اقتصاد جهانی احتمالا کاهش یافته‌اند، نااطمینانی همچنان درسطح بالایی قرار دارد و اقتصاددانان ارشد چندین عامل بالقوه را مشخص کرده‌اند.
تقریبا همه پاسخ دهندگان (97 درصد) انتظار دارند که «ژئوپلتیک جهانی» سبب ایجاد نوسانات اقتصادی در سال 2024 شود که بالاتر از 90 درصد در سپتامبر 2023 است.
«سیاست داخلی» نیز به عنوان خطری برای اقتصاد جهانی مشخص شده است. 83 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گفته‌اند سیاست داخلی یکی از منابع نوسانات در سال 2024 است؛ سالی که بیش از نیمی از جمعیت جهان در انتخابات شرکت می‌کنند.
اقتصاددانان ارشد درباره اثرات فوری «تکنولوژی‌های پیشرفته» مانند «هوش مصنوعی» اما خوش‌بین‌تر بودند. در واقع، اکثر آنها (70 درصد) موافق نبودند که هوش مصنوعی عامل ایجاد نوسانات در سال 2024 خواهد بود.
پویایی‌های مختلف منطقه‌ای
بر اساس این نظرسنجی، چشم‌انداز رشد اقتصادی در میان مناطق مختلف جهان متفاوت است.
خوش‌بینی نسبت به «چشم انداز اقتصادی ایالات متحده آمریکا» افزایش قابل توجهی داشته است. تقریبا همه اقتصاددانان رشد قوی‌تر یا متوسطی را برای اقتصاد آمریکا در 2024 پیش‌بینی می‌کنند، درحالی که در ماه ژانویه تنها 60 درصد از آنها چنین پیش‌بینی داشتند.
«منطقه آسیا» نیز یکی از عوامل خوش‌بینی بوده است. همه شرکت‌کنندگان در نظرسنجی حداقل رشد متوسطی را در آسیای جنوبی، آسیای شرقی و پاسیفیک در سال جاری پیش‌بینی می‌کنند. در آسیای جنوبی، به خصوی چشم‌انداز رشد اقتصادی بهبود زیادی داشته است.
انتظارات برای «چین» اما تاحدودی ضعیف‌تر است؛ چراکه داده‌های ضعیف مصرف و ادامه بحران بازار مسکن چشم‌انداز کوتاه‌مدت آن را تضعیف می‌کند. حدود 75 درصد اقتصاددانان رشد متوسطی را برای اقتصاد چین در سال جاری پیش‌بینی کردند.
اما چشم‌انداز به طور قابل توجهی برای «اروپا» بدبینانه بود. حدود 70 درصد از پاسخ‌دهندگان انتظار رشد ضعیف را برای سال 2024 دارند و هیچکدام از آنها رشد قوی یا بسیار قوی را برای این منطقه پیش‌بینی نکردند.
برای سایر نقاط جهان نیز اکثر اقتصاددانان رشد متوسط را پیش‌بینی کردند که اندکی نسبت به گزارش ماه ژانویه بهبود داشته است.
«انتظارات تورم» نیز در میان منطق مختلف متفاوت بود، اما میزان این تفاوت شروع به کاهش کرده است. تازه‌ترین نتایج نشان‌دهنده همگرایی به سمت چشم‌انداز معتدل برای تورم است.
در آمریکا، حدود دوسوم اقتصاددانان ارشد انتظار دارند تورم متوسط در سال جاری ادامه یابد. به طور کلی چشم‌انداز برای اروپا تغییری نداشته است و 57 درصد انتظار تورم متوسط را برای این منطقه دارند.
چین با توجه به وجود ریسک‌های کاهنده تورم شرایط پرتی دارد. بیش از 80 درصد از اقتصاددانان انتظار تورم پایین یا بسیار پایین را برای آن در سال جاری دارند و سهم کسانی که تورم بسیار پایین را پیش‌بینی کردند نسبت به ماه ژانویه دو برابر شده است. درجاهای دیگر هم، انتظارات برای تورم پایین در آسیای شرقی و پاسیفیک و آسیای مرکزی تقویت شده است.
چالش‌های کسب‌وکارها و سیاستگذاران
به گفته اقتصاددانان، شرایط کنونی اقتصاد جهان محیط تصمیم‌گیری دشواری را برای کسب‌وکارها و سیاستگذاران ایجاد کرده است. حدود هشتاد درصد از آنها انتظار دارند که افزایش پیچیدگی، برای رهبران بخش خصوصی و عمومی در سال 2024 چالش ایجاد کند.
سهم بالاتری از پاسخ‌دهندگان (86 درصد) درباره «تنش‌های میان سیاست و اقتصاد» همین نظر را داشتند؛ چراکه رشد قطبی شدن و نوسانات در سیاست داخلی با موج انتخابات‌ها در سال جاری بیشتر شده است.
با نگاهی به عواملی که انتظار می‌رود در سال جاری تصمیم‌گیری شرکت‌ها را هدایت کنند، عوامل اقتصادی و سیاسی برجسته بودند.
دیدگاه بلندمدت
خوش‌بینی نسبی اقتصاددانان ارشد درباره چشم‌انداز رشد اقتصادی فراتر از کوتاه‌مدت است. در زمانی که بسیاری از پیش‌بینی‌های میان‌مدت کاهش یافته است، اقتصاددانان ارشد احتمال بازگشت پایدار رشد را می‌بینند.
تقریباً 70 درصد اقتصاددانان انتظار دارند رشد جهانی ظرف پنج سال آینده به چهار درصد بازگردد و 40 درصد آنها در سه سال آینده انتظار آن را دارند. این مسأله یک بهبود خوشایند در اقتصاد جهانی است. اگرچه اقلیتی از پاسخ‌دهندگان (23 درصد) با این خوش‌بینی موافق نیستند و گفتند انتظار ندارند اقتصاد جهانی در هر بازه زمانی به رشد چهار درصد بازگردد.
با نگاهی به محرک‌های بالقوه رشد در پنج سال آینده، اقتصاددانان ارشد انتظار ندارند که تحولات تکنولوژیکی، هوش مصنوعی و انتقال سبز و انرژی، نقش مثبتی به‌ویژه در اقتصادهای پردرآمد داشته باشند. در مقابل، یک اجماع قوی وجود دارد که ژئوپلتیک، سیاست داخلی، سطح بدهی، تغییرات آب‌وهوایی و قطبی شدن اجتماعی قرار است رشد را در اقتصادهای با درآمد بالا و پایین کاهش دهد.
با نگاهی به آنچه سیاستگذاران می‌توانند برای تقویت رشد در پنج سال آینده انجام دهند، اقتصاددانان ارشد مواردی چون نوآوری، توسعه زیرساخت‌ها، آموزش و توسعه مهارت‌ها و سیاست پولی را به عنوان موثرترین اهرم‌های سیاستی بدون توجه به سطح درآمد کشورها ذکر کردند.
انتظار می‌رود اقدامات سیاستی در تعدادی از حوزه‌های دیگر، از جمله نهادها، خدمات اجتماعی و دسترسی به منابع مالی برای اقتصادهای کم‌درآمد مفیدتر از اقتصادهای پردرآمد باشد. عدم اجماع قابل توجهی در میان اقتصاددانان ارشد در مورد تأثیر رشد احتمالی سیاست‌های زیست محیطی و صنعتی وجود دارد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
