سد سیوند آبگیری شد

نگاه سوم- آبگیری سد سیوند در جنوب ایران به رغم ابراز نگرانی‌های ناشی از تاثیر مخرب سد بر آثار تاریخی طی سفر محمود احمدی‌نژاد و هیات دولت به استان فارس آغاز شد. تاکنون آبگیری سد سیوند به دلیل اعتراضات گسترده به تاخیر افتاده بود.

این سد در ۱۰۰کیلومتری شهر شیراز و ۵۰ کیلومتری تخت‌جمشید بر روی تنگه بلاغی ساخته شده است که یکی از مکان‌های تاریخی است و به گفته برخی کارشناسان نزدیک به ۱۰۰ محل باستانی در این تنگه قرار دارد که با آبگیری سد زیر آب خواهد رفت. در تنگه بلاغی آثاری از دوران غارنشینی تا هخامنشی کشف شده و برخی اعتقاد دارند که بسیاری از آثار تاریخی این منطقه هنوز کشف نشده است و با آبگیری سد تمام این آثار زیر آب خواهد رفت. به گفته بسیاری، با آبگیری این سد ممکن است مقبره کوروش، پادشاه هخامنشی که با دریاچه سد حدود ۷ کیلومتر فاصله دارد به دلیل رطوبت آسیب ببیند. مخالفان می‌گویند محدوده آرامگاه کوروش در منطقه‌ای سیل‌خیز قرار دارد و در زمستان سال ۱۳۷۷ با جاری‌شدن سیل، تا پله دوم آرامگاه زیر آب رفته بود و وجود دریاچه در پایین آرامگاه می‌تواند خطر آب‌گرفتگی محوطه پاسارگاد را بیشتر کند.

این اعتراضات از چند سال پیش شروع شده بود و معترضان با برگزاری تجمع‌ها و نشست‌های متعدد و ارسال نامه به مقامات دولتی خواستار متوقف شدن ساخت‌ سد و آبگیری آن بودند.

پاسخ به ابهامات از سوی معاون وزیر نیرو

دکتر رسول زرگر، معاون وزیر نیرو در امور آب، در مراسم آبگیری سد سیوند به طور مشروح به تمامی ابهامات مطرح شده در مورد این سد پاسخ گفت. با توجه به اهمیت قسمت‌هایی از سخنان وی را در ادامه می‌خوانید.

زرگر در این مراسم گفت: سد سیوند اکنون در زمانی آبگیری می‌شود که رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور رسما اعلام کردند که آبگیری این سد بلامانع است. ما تاکنون بخشی از سیلاب‌هایی را که در آغاز سال‌جاری به سوی سد روان شده بود را به خاطر عمل به تعهداتمان از دست دادیم. اما برای ما آن تعهدی که به سازمان میراث‌فرهنگی داده بودیم اهمیت داشت. بد نیست نگاهی به تاریخی که بر سدسیوند گذشته است داشته باشیم.

وی ادامه داد: در مجموع ۱۸عنوان انتقاد در مورد ساخت سد سیوند وجود داشت که در یک نگاه دقیق می‌توان آنها را به ۵دسته تقسیم کرد: نخست آن که برخی نگرانی‌ها بابت غرق محوطه‌های جهانی پاسارگاد و مقبره کوروش است. چندی پیش عکس ساختگی و مونتاژ شده‌ای منتشر شده که بخشی از مقبره کوروش زیر آب بود اما با توجه به فاصله‌ای که میان سد تا مقبره کوروش است، حداقل سد سیوند به ۳۵میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد تا به مقبره برسد، در حالی که تنها ۹۲میلیون متر مکعب آب ذخیره می‌کند. آخرین نقطه آبگیری سد سیوند تا مقبره کوروش ۵/۷کیلومتر فاصله دارد و به این دلیل هرگز مقبره کوروش و پاسارگاد غرق نخواهد شد.

نگرانی دوم از بابت آب‌های زیرزمینی است و این که آبگیری سد امکان دارد باعث بالا آمدن این آب‌ها که در زیر مقبره کوروش قرار گرفته است شود و این در حالی است که آخرین نقطه آبگیری سد سیوند تا مقبره کوروش در یک اختلاف ارتفاع ۳۵متری قرار گرفته است.

زرگر با اشاره به نصب دستگاه‌هایی برای بررسی رطوبت در نزدیکی پاسارگاد افزود: نگرانی سوم از بابت رطوبت است و این که آبگیری سد سیوند و تبخیر آب باعث می‌شود میزان رطوبت بالا برود و به این ترتیب لطماتی به مقبره کوروش و پاسارگاد وارد شود.

در حال حاضر وزارت نیرو دستگاه‌های فوق‌العاده پیشرفته‌ای را در نزدیکی پاسارگاد نصب کرده و در هر لحظه رطوبت منطقه بررسی می‌شود و در صورتی که دریاچه سد سیوند باعث بالا رفتن رطوبت منطقه شود و دستگاه‌ها اخطار دهند با تمام نیرو و امکانات و فناوری خود برای جلوگیری از وارد شدن کوچکترین خدشه‌ای به پاسارگاد اقدام می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم برای آن کمترین حادثه‌ای رخ دهد.

وی اکتشافات در تنگه‌ بلاغی را تمام شده اعلام کرد و گفت: آخرین نگرانی مربوط به آثار باستانی موجود در تنگه بلاغی است که نیز در پی سه سال اکتشافات باستان‌شناسی،‌ مسوولان سازمان میراث فرهنگی اعلام کردند که این اکتشافات تمام شده است و خودشان از ما کامیون خواستند تا روی ترانشه‌های باستان‌شناسی را با خاک بپوشانیم و اگر به سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی امر اعتماد نکنیم، به چه کسی باید اعتماد کنیم.

وی در پایان اعلام کرد: خوشبختانه با آبگیری سد سیوند بر اساس روند طی شده کوچکترین خدشه‌ای به میراث نمی‌رسد ولی اگر زمانی به این جمع‌بندی رسیدیم که امکان دارد به هر دلیلی خدشه‌ای به آثار فرهنگی در محدوده این سد وارد شود، حتما برای برطرف شدن مشکل، از منظر فنی و مهندسی عمل خواهیم کرد.