سردرگمی بازار سهام بین متغیرهای اقتصادی و سیاسی
تقابل دو گروه در بورس
علی محمدی - دنیای اقتصاد
در ماه‌های گذشته بازار سهام بارها در رویارویی با رخدادهای سیاسی تغییر مسیر داده است. بورس تهران از ابتدای سال تا مهرماه تحت‌تاثیر شرایط سیاسی کشور با عدم اطمینان دنبال شد. گرچه بسیاری از کارشناسان بازار بر جذابیت بنیادی سهام تاکید می‌کنند اما عدم اطمینانی که نسبت به وضعیت آتی وجود دارد، انگیزه خریداران را سرکوب می‌کند. یکی از مهم‌ترین موارد مطرح برای سرمایه‌گذاران، میزان اطمینان نسبت به مقصد سرمایه‌گذاری است که به ریسک‌های گوناگون گره خورده است.
در روز دوشنبه نیز خبر گفت‌وگوی معاونان و مدیران سیاسی ایران و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) پیرامون «مذاکرات رفع تحریم‌ها، موضوعات هسته‌ای و وضعیت منطقه» با دقت از سوی فعالان بورسی رصد شد. اما چرا این گفت‌وگوها برای بورس‌بازان مهم تلقی می‌شود؟ اهمیت مذاکرات مذکور، آن هم یک هفته مانده به بازگشت ترامپ، از این جهت قابل‌توجه است که اگر تهران و سه پایتخت اروپایی بتوانند به یک چارچوب توافق دست پیدا کنند، سیاست خارجی کشور وارد وضعیت جدیدی خواهد شد.
ایران، انگلیس، آلمان و فرانسه چهار موضوع روابط دوجانبه، پرونده هسته‌ای و دو جنگ غزه و اوکراین را روی میز گفت‌وگوها قرار داده‌اند که برای چشم‌انداز روابط دو طرف از حیث مصالحه یا پیشروی تنش‌ها مهم است. نتیجه گفت‌وگوها با توجه به اینکه اثرات مهمی بر سیاستگذاری‌های اقتصادی بر جای می‌گذارد، چشم‌انداز جدیدی را برای بازارها به تصویر می‌کشد. از سویی بازگشت ترامپ به کاخ سفید نیز برای فعالان اقتصادی حائز اهمیت است. در این مسیر انتشار هر گونه اخبار سیاسی و سیگنال‌های مربوط به آن، وزن متفاوتی به نوع استراتژی معامله‌گران می‌بخشد. کارشناسان بازار سرمایه از این منظر معتقدند در روزهای آینده آنچه بیش از هر متغیری می‌تواند سمت‌و‌سوی بورس را تغییر دهد، به طور مشخص به اخبار سیاسی و ریسک‌های حول آن مرتبط است. به اعتقاد کارشناسان بورسی، کاستن از سطح ریسک‌های برون‌مرزی و رسیدن به یک توافق برای محدودسازی ریسک‌ها و تنش‌ها می‌تواند یک دستاورد در فضای کنونی تلقی شود. از سویی سرمایه‌گذاران نیز با دغدغه کمتری امکان برنامه‌ریزی برای ورود به بازارهای مختلف را دارند.
تحلیلگران می‌گویند در روزهای باقیمانده تا حضور ترامپ در کاخ سفید، وجود ریسک‌های سیستماتیک منجر به احتیاط سرمایه‌گذاران و مانع ورود پول بی‌محابا به بازار می‌شود. البته برخی از کارشناسان بر این باورند که متغیرهای اقتصادی آن‌قدر نقش پررنگی در بازار سهام ایفا می‌کنند که عرضه‌های سنگین در بازار از سوی تقاضاکنندگان بی‌جواب نخواهد ماند. در این سناریو متغیرهای اقتصادی اوضاع را به نفع بورس‌بازان رقم خواهد زد. محرک‌هایی همچون رشد دلار توافقی و کاهش فاصله نرخ مذکور با دلار آزاد، کاهش نرخ بهره بانکی، اجباری شدن تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها، رها شدن بنگاه‌ها از چارچوب قیمت دستوری و عدم صدور بخشنامه‌های یک‌شبه و شوکه‌کننده، سرمایه‌گذاران را ترغیب می‌کند تا در نقش خریدار در بازار سهام حاضر شوند. همان‌طور که در روز دوشنبه نیز مشاهده کردیم، انتشار اخبار مثبت از بررسی مجدد لوایح FATF و همچنین سیگنال‌های جدید از مذاکرات هسته‌ای سبب فروکش یافتن هیجان منفی در معاملات شد.
تردیدهای معاملاتی
آهنگ کاهش سرعت رشد بورس که از شنبه گذشته آغاز شد، در روز دوشنبه تا حدودی تعدیل شد. اما باید دید این وضعیت در روزهای آینده به کجا می‌رسد؟ در همین رابطه علیرضا فرشید، کارشناس بازار سرمایه، اظهار کرد: در دو روز ابتدای هفته خروج پول سرعت گرفت اما همین امر سبب شد از فشار فروش در روز دوشنبه کاسته شود. به نظر می‌رسد با انتشار گزارش‌های پاییز و ماهانه، بازارسهام با امیدواری بیشتری کار خود را دنبال کند.
عملکرد مثبت گروه‌های دارویی، غذایی، سیمانی و بانکی در روز دوشنبه منجر به کاهش عرضه‌ها شد. در کنار این موضوع، برخی اخبار سیاسی مثبت نیز سبب بهبود فضای معاملاتی روز دوشنبه نسبت به روزهای ماقبل آن شد. اخبار مثبت از مباحث مرتبط باFATF همراه با تحرکات مثبت از سوی مجلس پیرامون همین موضوع، فضا را به نفع بورس رقم زد. بنابراین با توجه به اینکه اتفاقات مثبت در این بخش اثرات مهمی بر وضعیت معاملات سهام ایفا می‌کند، نباید از کنار اثرات این اخبار به‌راحتی گذشت. برخی از متغیرهای سیاسی علاوه بر بار روانی که به معاملات تحمیل می‌کند، به صورت مستقیم وضعیت شرکت‌ها را نیز مورد هدف قرار می‌دهد. با توجه به آنچه در روزهای اخیر تالار شیشه‌ای سهام گذشته می‌توان گفت معاملات در روز چهارشنبه متعادل پیش رود. اما در هفته‌های آتی انتشار گزارش‌های فصل پاییز نقش مهمی در ادامه معاملات ایفا می‌کند. بازار در انتظار خروجی عملکرد شرکت‌هاست. نمادهایی که عملکرد بهتری را ثبت کرده باشند طبیعتا با چراغ سبز سهامداران روبه‌رو می‌شوند.
به گفته علیرضا فرشید، در روزهای آینده شاهد دست به دست شدن سهام در میان سرمایه‌گذاران خواهیم بود و سهامداران سودهایی را که شناسایی کردند وارد نمادهای دیگر خواهند کرد. در مورد وضعیت گزارش عملکرد شرکت‌ها باید گفت به نظر می‌رسد اکثر شرکت‌ها بتوانند کارنامه‌ای مثبت به دست معامله‌گران بدهند. نمادهای کوچک‌تر در تابستان احتمالا فروش خوبی را در بورس کالا ثبت کرده‌اند و ممکن است در گزارش‌های پاییز با شناسایی سود مواجه شده باشند. این موضوع منجر به تعدیل نسبت P/E بازار خواهد شد. به این ترتیب به نظر می‌رسد در کنار متغیرهای سیاسی، محرک‌های مثبت اقتصادی بتوانند روند بازار را تحت‌تاثیر قرار دهند.
برآیند اظهارات کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد بورس در مواجهه با ریسک‌های سیاسی طی روزهای آینده واکنش کوتاه‌مدت نشان خواهد داد؛ به‌خصوص اینکه P/E بازار اکنون در محدوده ۸واحد قرار دارد و حکایت از آن دارد که بازار آمادگی کافی برای صعود دارد. پیش‌بینی می‌شود طی هفته‌های آینده با فرض عدم افزایش ریسک‌های سیستماتیک، تقاضای ملایم‌تری وارد شاخص‌سازان شده تا میدان برای سهام کوچک و متوسط بازار خالی شود. شاخص هموزن همچنان پتانسیل آن را دارد تا از مرز یک‌میلیون واحد عبور کند. ضمن آنکه نماگر اصلی نیز موفق خواهد شد تا با جذب پول قدرتمند از مرز روانی ۳میلیون واحد عبور کرده و بالای این عدد تثبیت شود.
