پیوند نامرئی صندوق رای و بازار سرمایه
دو سوال اساسی در این زمینه وجود دارد:
- چرا شهروندان رای می‌دهند یا از رای دادن خودداری می‌کنند؟
- رایدهندگان چگونه رای می‌دهند؟
آنتونی مرلو در مقاله‌ای با عنوان «جایگاه اقتصاد سیاسی» با استفاده از نظریه بازی‌ها به دنبال پاسخی برای این پرسش‌هاست و براین اساس رفتار رایدهندگان در یک اجتماع را می‌توان در چهار گروه رایدهندگان محوری، اخلاقی، نامطمئن و استراتژیک دسته‌بندی کرد.
تاثیرگذاران خاموش
یکی از مدل‌‌‌های رفتاری مطرح در میان رایدهندگان، مدل رایدهندگان محوری است. در این مدل، رایدهندگان زمانی تصمیم به مشارکت می‌‌‌گیرند که احساس کنند رای آنها می‌‌‌تواند تاثیرگذار باشد و نتیجه انتخابات را تغییر دهد. این رفتار بیشتر در انتخابات‌‌‌هایی با تعداد رایدهندگان کم مشاهده می‌شود؛ جایی که احتمال تاثیرگذاری هر رای بیشتر است. مشابه این رفتار در بورس، سرمایه‌گذارانی هستند که تنها زمانی به خرید یا فروش سهام می‌‌‌پردازند که معتقدند معامله آنها می‌‌‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر بازار بگذارد. این رفتار بیشتر در بازارهای کوچک‌تر یا در شرایط خاصی که یک سهام خاص نوسانات زیادی دارد، مشاهده می‌شود.
اخلاق‌مداران؛ قهرمانان ناشناخته
مدل‌‌‌های رای‌‌‌دهنده اخلاقی بر مفهوم وظیفه‌‌‌شناسی شهروندان تمرکز دارند. در این مدل، رایدهندگان براساس احساس وظیفه و مسوولیت اجتماعی خود در انتخابات شرکت می‌کنند، حتی اگر احتمال تاثیرگذاری رای آنها بسیار کم باشد. این افراد رای دادن را وظیفه‌‌‌ای مدنی و خدمت به جامعه می‌‌‌دانند. در بورس نیز سرمایه‌گذاران اخلاقی وجود دارند که تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را براساس معیارهای اخلاقی و پایداری می‌‌‌گیرند و در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به مسوولیت‌‌‌های اجتماعی و زیست‌‌‌محیطی پایبند هستند؛ حتی اگر بازده کمتری نسبت به سایر گزینه‌‌‌ها داشته باشند.
تصمیم‌گیری در سایه شک
مدل رایدهندگان نامطمئن نیز یکی دیگر از رفتارهای مشاهده‌شده است. در این مدل، رایدهندگان به دلیل عدم‌اطمینان از گزینه‌‌‌های موجود یا نداشتن اطلاعات کافی، ممکن است از رای دادن خودداری کنند یا تصمیم‌گیری آنها به‌شدت تحت‌تاثیر کمپین‌‌‌های انتخاباتی و اطلاعات لحظه‌‌‌ای باشد. این گروه از رایدهندگان ممکن است به دلیل نگرانی از انتخاب نادرست، در تصمیم‌گیری خود محتاطانه عمل کنند. در بورس، سرمایه‌گذاران نامطمئن نیز به دلیل نداشتن اطلاعات کافی یا عدم‌اطمینان از شرایط بازار، ممکن است از معامله خودداری کنند یا به‌شدت تحت‌تاثیر اخبار لحظه‌‌‌ای و نظرات دیگران قرار بگیرند. این سرمایه‌گذاران معمولا به جای تحلیل‌‌‌های دقیق، به توصیه‌‌‌های دیگران اتکا می‌کنند.
بازی‌سازان انتخابات
این رایدهندگان به‌دقت محاسبه می‌کنند که رای آنها چگونه می‌‌‌تواند بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارد و ممکن است برای جلوگیری از پیروزی نامزد نامطلوب، به نامزدی رای دهند که شانس بیشتری برای شکست رقیب دارد؛ حتی اگر این نامزد انتخاب اول آنها نباشد. در بورس نیز سرمایه‌گذاران استراتژیک با تحلیل دقیق بازار و ارزیابی دقیق ریسک‌‌‌ها و بازده‌‌‌ها، به سرمایه‌گذاری می‌‌‌پردازند. این سرمایه‌گذاران با استفاده از استراتژی‌‌‌های مختلف، مانند تحلیل تکنیکال و بنیادی، سعی می‌کنند حداکثر سود ممکن را کسب کنند.
پژوهش‌‌‌های تجربی نشان داده‌‌‌اند که در انتخابات بزرگ، عوامل مختلفی مانند اطلاعات، ایدئولوژی و ویژگی‌‌‌های جمعیتی می‌‌‌توانند بر مشارکت و تصمیمات رایدهی تاثیر بگذارند. برای مثال، تحلیل داده‌‌‌های انتخابات ریاست‌جمهوری و کنگره‌‌‌ای در ایالات‌متحده نشان می‌دهد که رایدهندگان مطلع کمتر احتمال دارد اشتباه کنند و بنابراین احتمال مشارکت آنها بیشتر است. همچنین رای‌‌‌دهندگانی که نظرات ایدئولوژیک افراطی‌‌‌تری دارند، احتمال مشارکتشان بیشتر است. از سوی دیگر در مشارکت بین انتخابات ریاست‌جمهوری و کنگره تفاوت‌هایی مشاهده شده است که به دلیل تفاوت در میزان اطلاعات و عدم‌اطمینان در مورد نامزدهاست.
هر یک از این مدل‌‌‌های رفتاری نشان‌‌‌دهنده پیچیدگی و تنوع انگیزه‌‌‌های رایدهندگان است. شناخت این رفتارها و ارتباط آنها می‌‌‌تواند به تحلیلگران و سیاستگذاران کمک کند تا استراتژی‌‌‌های موثرتری برای جلب مشارکت و بهبود عملکرد بازار تدوین کنند.
